Uszkodzenie nerwu czuciowego podczas ekstrakcji zęba

Każdy zabieg chirurgiczny – a do takich zabiegów należy usunięcie zęba – jest obarczony ryzykiem komplikacji. Komplikacje te mogą się pojawić zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu zabiegu, mogą być również wywołane przez różne czynniki – niekoniecznie związane z umiejętnościami operatora. Przykładem takiego powikłania spowodowanego przez przyczyny ogólne może być np. atak padaczki, zapaść czy omdlenie podczas zabiegu bądź też bardzo długo utrzymujące się krwawienie po zakończonej ekstrakcji. W tych przypadkach powikłanie jest związane z ogólnym stanem zdrowia pacjenta i jest najczęściej pochodną takich chorób, jak nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca czy skaza krwotoczna.

Statystycznie rzecz biorąc, absolutna większość zabiegów usunięcia zęba nie powoduje długoterminowych powikłań. Jednak – jak to w życiu bywa – niekiedy od tej reguły zdarzają się wyjątki. Powikłaniem, które ma miejsce bardzo rzadko, jednak daje trudne do wyleczenia konsekwencje, jest uszkodzenie nerwu czuciowego. Błąd ten jest najczęściej efektem złej diagnostyki (lub jej braku!) i nieumiejętnie zaplanowanego zabiegu. W jego efekcie chory cierpi na zaburzenia w odczuwaniu bólu, dotyku i temperatury oraz na porażenie mięśni, co wiąże się z upośledzeniem ich ruchomości

Typowe objawy uszkodzenia nerwu

Do okresowej lub stałej dysfunkcja nerwów obwodowych dochodzi podczas ekstrakcji zębów dolnych, zwłaszcza trzecich zębów trzonowych (ósemek). Urazy dotyczą przeważnie nerwu językowego i zębodołowego dolnego, które zaliczamy do nerwów czuciowych. Nerw językowy zaopatruje trzon i koniec języka oraz brodawki grzybowate odpowiadające za wrażenia smakowe, natomiast nerw zębodołowy dolny zaopatruje miazgę zębów żuchwy, błonę śluzową po zewnętrznej stronie wyrostka zębodołowego, a poprzez nerw bródkowy – skórę i błonę śluzową wargi dolnej oraz skórę okolicy bródkowej.

W zależności od stopnia uszkodzenia nerwu pacjent odczuwa różne dolegliwości – w przypadku nerwu językowego obserwuje się niewrażliwość czuciową języka oraz zaburzenia smaku, natomiast porażenie nerwu zębodołowego dolnego powoduje zaburzenie czucia w wardze dolnej. Naraża to chorego na stałe drażnienie powierzchni języka i wargi w wyniku ich przygryzania lub poparzenia.

Wielu pacjentów z uszkodzonym nerwem czuciowym skarży się również na subiektywne odczucie ciała obcego w jamie ustnej lub/i uczucie mrowienia lub pieczenia na powierzchni języka po jednej stronie.

Rokowanie

Proces leczenia i ostateczny wynik terapii zależą od stopnia uszkodzenia nerwu. W większości przypadków podrażniony nerw ulega samoistnej regeneracji (wyjątkiem jest uszkodzenie jego ciągłości).

Standardowe postępowanie po uszkodzeniu nerwu polega na podaniu leków przeciwobrzękowych w przypadku krwiaka oraz witamin z grupy B (B1, B2, B6, B complex). Pomocna jest również biostymulacja laserowa, która wywołuje korzystne zmiany wewnątrzkomórkowe, przyśpieszające proces regeneracji. Należy jednak wiedzieć, że regeneracja nerwu jest procesem długotrwałym, który trwa od jednego do sześciu miesięcy, a niekiedy nawet do jednego roku.

Natomiast przerwanie ciągłości nerwu kwalifikuje pacjenta tylko i wyłącznie do leczenia chirurgicznego – może ono polegać na zszyciu nerwu, przeszczepie nerwu lub przeniesieniu nerwu z sąsiedztwa.

Uszkodzenie nerwu podczas ekstrakcji jest powikłaniem szczególnym, ponieważ niesie za sobą pogorszenie jakości życia oraz wzbudza w pacjentach uczucie zagrożenia. Jest też powikłaniem, które stanowi najczęstszą podstawę do roszczeń sądowych w sprawach o odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej.

Od nowego roku w całym kraju będą działały Komisje Orzekające o Zdarzeniach Medycznych. Komisje zajmą się oceną czy w danej sytuacji doszło do błędu medycznego, czy też nie.

B.Sz.