Ile ząb ma korzeni, a ile kanałów?

Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest prosta. Liczba korzeni zależy przede wszystkim od rodzaju zęba, natomiast liczba kanałów stanowi cechę osobniczą. Sprawę dodatkowo utrudnia fakt, iż u różnych pacjentów kanały mogą występować w różnej konfiguracji (np. z komory wychodzą dwa oddzielne kanały, które w korzeniu łączą się ze sobą, a następnie w okolicach wierzchołka korzenia ponownie się dzielą, kończąc się dwoma odrębnymi otworami anatomicznymi).
Najbardziej stałe pod względem budowy są górne siekacze i kły (czyli jedynki, dwójki i trójki). W ich przypadku system korzeniowy jest prosty i składa się z 1 korzenia i 1 kanału w korzeniu. Natomiast w dolnych jedynkach, dwójkach i trójkach mogą w 1 korzeniu wystąpić 2 oddzielne kanały (w ok. 40% przypadków).
Dodajmy jeszcze, że kanały w kłach i siekaczach mogą u różnych pacjentów posiadać inną długość i szerokość, a także mocno się różnić przebiegiem (np. u jednej osoby korzeń jest prosty, a kanał zakrzywiony, u innej – korzeń ma kształt bagnetu o różnym stopniu zakrzywienia).

Pierwsze przedtrzonowce (czwórki)
W ich przypadku różnice są już większe, gdyż dotyczą zarówno liczby korzeni, jak i kanałów. Z reguły w dolnej czwórce znajduje się 1 korzeń i 1 kanał, natomiast w górnej – 1 korzeń i 2 kanały. Zdarza się jednak, iż pierwszy przedtrzonowiec ma aż 2 korzenie i 2 kanały.

Drugie przedtrzonowce (piątki)
Górne zęby posiadają 1 kanał lub 2 kanały (ok. 25%), dolne – 1, 2 lub 3 kanały. Podobnie jak czwórki, piątki mają również tylko jeden korzeń.

Pierwszy trzonowiec (szóstka)
Prawie zawsze ma 3 korzenie i 4 kanały (z reguły ten czwarty kanał jest cienki, głęboko ukryty i trudno go znaleźć bez lupy lub mikroskopu). Niemniej zdarzają się również górne szóstki z trzema lub z pięcioma kanałami, jednak są to bardzo rzadkie przypadki.

Drugi trzonowiec (siódemka)
W przeważającej liczbie przypadków siódemki posiadają 2 korzenie (tzw. korzeń bliższy i korzeń dalszy). Postać trójkorzeniowa występuje jedynie w 1-2% przypadków, natomiast w 15% można spotkać pojedynczy, stożkowaty korzeń (prosty lub zagięty). Natomiast liczba kanałów przedstawia się następująco: siódemki górne mają 3 lub 4 kanały; siódemki dolne – 3 kanały.

Trzecie trzonowce (ósemki)
Zęby trzonowe cechuje obecność 2-3 korzeni, jednak w zębach mądrości często dochodzi do ich zlania w jeden masywny korzeń. Trzecie trzonowce charakteryzują się również imponującą liczbą kanałówi: w ósemkach górnych – od 1 do 4, w ósemkach dolnych – od 2 do 5 kanałów. Dość często kanały w zębach mądrości są zakrzywione lub zarośnięte, co utrudnia ewentualne leczenie endodontyczne.

O wyznacznikach sukcesu w leczeniu endodontycznym opowiada dr Maciej Żarow.

B.Sz.