Afty – przyczyny, objawy, leczenie

Afty to dość często spotykany, a jednocześnie nieprzyjemny i bolesny problem. Owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej – bo tak inaczej określa się afty – mogą być skutkiem urazów mechanicznych, towarzyszyć wyrastaniu ósemek lub chorobom przewodu pokarmowego. Z reguły afty znikają samoistnie, ale niekiedy konieczny okazuje się kontakt z lekarzem. Oto kilka najważniejszych wiadomości o aftach.

Mianem aft określa się potocznie niewielkie (od 1 mm do 2 cm) owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Mają one charakterystyczny, okrągły kształt, są otoczone czerwonym obrzeżem i pokryte białym nalotem. Ich występowaniu zazwyczaj towarzyszą nieprzyjemne dolegliwości bólowe. Afty pojawiają się pojedynczo lub w większych ilościach, najczęściej na błonie śluzowej wewnętrznej strony policzków, a także na podniebieniu miękkim oraz języku. Wielu pacjentów myli je z pleśniawkami, których przyczyną są grzyby, a które jednocześnie są o wiele mniej bolesne.

Afty – możliwe przyczyny

Występowanie aft może mieć wiele przyczyn. Te mniejsze, pojawiające się pojedynczo, są zazwyczaj spowodowane nieodpowiednią higieną jamy ustnej, chorobami zębów, uszkodzeniami mechanicznymi błony śluzowej, źle dopasowaną protezą, przyjmowaniem antybiotyków o silnym działaniu oraz szkodliwymi nawykami, takimi jak obgryzanie paznokci czy spożywanie nieumytych warzyw i owoców. Jeśli zaś afty mają stosunkowo duże rozmiary (1-2cm) i pojawiają się grupowo, można przypuszczać, że ich przyczyną jest niedobór niektórych witamin i składników mineralnych (kwas foliowy, witamina B12, żelazo), zaburzenia hormonalne, autoimmunologiczne lub stosowanie past do zębów zawierających w składzie dodecylosiarczan sodu. Niekiedy często nawracające afty są również objawem towarzyszącym refluksowi, infekcjom grzybiczym, chorobie migdałków czy zapaleniu zatok.

Jak można leczyć afty?

To, jak długo trwa gojenie aft, zależy zwłaszcza od ich rozmiaru. Te niewielkie po około 1-2 dniach pokrywają się białym nalotem i znikają po około tygodniu. Z kolei duże owrzodzenia goją się nawet 3-4 tygodnie i często pozostają po nich blizny.

Większość aft nie wymaga specjalistycznego leczenia. Dla przyspieszenia regeneracji błony śluzowej oraz zminimalizowania dolegliwości bólowych można stosować specjalne maści dostępne bez recepty w aptekach. Jeżeli jednak problem ma charakter nawrotowy, a ilość owrzodzeń jest duża, należy skontaktować się ze stomatologiem. Konieczne może bowiem okazać się przeprowadzenie badań wykluczających zakażenia bakteryjne oraz opryszczkę, a także wdrożenie leczenia w postaci środków przeciwbólowych, płukanek, niekiedy również antybiotyków lub sterydów.

Jeśli zauważymy u siebie afty, warto w tym czasie nieco zmodyfikować dietę. Aby dodatkowo nie podrażniać śluzówki, najlepiej jest zrezygnować z dań i napojów gorących, potraw kwaśnych, słonych i pikantnych, a także alkoholu. Jadłospis powinien być zaś bogaty w produkty zawierające witaminy A, B, C i E. Można je znaleźć m.in. w jogurtach, drożdżach, czosnku, cebuli, papryce i pomidorach. Pomocne jest również płukanie ust naparem z szałwii, rumianku, liści maliny, żeń-szenia oraz miłorzębu japońskiego.

Z różnych badań opinii publicznej dotyczących leczenia stomatologicznego wynika, że Polacy częściej i chętniej korzystają z usług lekarza dentysty w sektorze prywatnym, a nie w ramach świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia. Podczas sondy ulicznej zapytaliśmy, dlaczego tak się dzieje.

AF