Ropień zęba – objawy, przyczyny, leczenie

Ropień zęba to potoczny termin używany przez pacjentów na określenie ostrego ropnego zapalenia tkanek znajdujących się wokół wierzchołka korzenia zęba. Zmiany te w większości przypadków są bardzo bolesne i wymagają szybkiej interwencji lekarza dentysty. Nieleczone dają powikłania, które w krańcowych przypadkach mogą doprowadzić nawet do śmierci pacjenta.

Najczęstszą przyczyną powstawania ropni jest stan zapalny toczący się w zębie lub jego okolicy. Bakterie powodujące zapalenie miazgi przedostają się z kanału korzeniowego poprzez otwór wierzchołkowy do otaczających ząb tkanek, a następnie powodują ich infekcję. W efekcie tworzą się ropnie – przestrzenie wypełnione żółtozieloną gęstą wydzieliną, złożoną z martwych białych krwinek, częściowo uszkodzonych tkanek oraz bakterii. Formowaniu ropni towarzyszą charakterystyczne objawy, które bardzo szybko przybierają na sile. Są to:

– samoistny, pulsujący lub promieniujący ból, potęgujący się przy nagryzaniu oraz uciskaniu policzka w pobliżu ropnia,

– opuchlizna, zaczerwienienie skóry,

– problemy z szerszym otwarciem ust, fatalne samopoczucie i gorączka.

W zależności od lokalizacji i stopnia nasilenia objawów wyróżniamy 3 rodzaje ropni: ropień okołowierzchołkowy, ropień podokostnowy i ropień podśluzówkowy.

Ropień okołowierzchołkowy

W przypadku tego ropnia zmiany zapalne dotyczą tylko miazgi zęba oraz tkanek wokół wierzchołka korzenia. Charakterystycznym symptomem rozwijającej się infekcji jest ból przy nagryzaniu, uczucie „wysadzania zęba z zębodołu” lub wrażenie, że „ząb jest za wysoki”, ból promieniujący na twarz i okolice uszu, silna reakcja na ciepło, delikatne rozchwianie i przebarwienie zęba, który staje się ciemniejszy, złe samopoczucie, niekiedy gorączka.

Leczenie polega na „otwarciu” zęba (czyli trepanacji komory) i uwolnieniu ropnego wysięku. Kolejnym etapem jest leczenie kanałowe lub ekstrakcja – metoda postępowania zależy od rozmiaru infekcji oraz stanu zęba. W przypadku występowania objawów ogólnych i gorączki stomatolog może również przepisać antybiotyk.

Ropień podokostnowy

Jest konsekwencją niewyleczonego ropnia okołowierzchołkowego. Wysięk ropny, niszcząc kolejne warstwy kości wyrostka zębodołowego, dochodzi do okostnej – najbardziej zewnętrznej powłoki kości, wyjątkowo silnie unerwionej, a następnie powoduje jej odwarstwienie, czemu towarzyszą narastające dolegliwości bólowe. Pozostałe objawy są takie same jak przy ropniu okołowierzchołkowym, jednak występują w znacznie większym nasileniu. Niekiedy powstaje też twarde bolesne wygórowanie na dziąśle w rzucie korzenia zęba. Zmiana jest pokryta intensywnie zaczerwienioną błoną śluzową.

Leczenie polega na ewakuacji ropnia w celu uwolnienia wysięku oraz wdrożeniu antybiotykoterapii. Jeżeli ząb dobrze rokuje i nadaje się do leczenia, stomatolog może zaproponować leczenie kanałowe.

Ropień podśluzówkowy

Pojawia się wtedy, gdy ropa dostaje się pod błonę śluzową. Jego charakterystyczną cechą jest wygórowanie dziąsła wokół chorego zęba oraz obrzęk okolicznych tkanek: policzków, jamy ustnej, warg i okolicy podoczodołowej, a także złe samopoczucie oraz gorączka. W zależności od lokalizacji chorego zęba ropnie mogą się umiejscawiać się w przedsionku jamy ustnej, na podniebieniu lub od strony językowej. Niekiedy w zależności od kierunku szerzenia się procesu zapalnego może się wytworzyć ropień podskórny.

Czasami ropień podśluzówkowy samoistnie przebija błonę śluzową jamy ustnej lub skórę – proces ten zachodzi zawsze po najmniejszej linii oporu. W momencie perforacji i wydostania się ropy na zewnątrz pacjent często odczuwa zmniejszenie się bólu – ma to związek ze zmniejszeniem się ciśnienia płynu wewnątrz ropnia.

Natomiast jeśli nie doszło do powstania przetoki, konieczne jest nacięcie i drenaż ropnia. W zaawansowanych przypadkach – zazwyczaj u pacjentów, którzy długo zwlekali z leczeniem lub leczyli się domowymi sposobami – może stać się konieczne także nacięcie skóry twarzy w celu ewakuacji zgromadzonej pod nią ropy.

Ropnie jamy ustnej nierzadko są źródłem licznych miejscowych i ogólnych powikłań, groźnych dla zdrowia i życia pacjentów. Proces zapalny może rozprzestrzeniać się drogą naczyń krwionośnych i chłonnych do okolicznych i odległych narządów. Nie należy więc leczyć ropni domowymi sposobami, tylko jak najszybciej odwiedzić dentystę!

Tomografia 3D to najnowsza technologia diagnostyczna w stomatologii, dzięki której lekarz dentysta może uzyskać trójwymiarowy obraz kości szczęki, żuchwy, wszystkich zębów i zatoki szczękowej. O zaletach, jakie daje tomografia cyfrowa w stomatologii mówi dr n. med. Joanna Bagińska.

B.Sz.