Zapalenie miazgi zęba – objawy, przyczyny, klasyfikacja, leczenie. Jak uśmierzyć ból przy zapaleniu miazgi zęba?

Zapalenie miazgi zęba to schorzenie będące częstą przyczyną wizyt w gabinecie stomatologicznym. Jednym z czynników decydujących o powodzeniu leczenia jest prawidłowa diagnostyka i klasyfikacja choroby. Dlatego jeśli pacjent zgłasza się do gabinetu z powodu ostrego samoistnego bólu zęba, stomatolog najpierw stara się określić stopień zapalenia miazgi, a dopiero potem wybiera określoną metodę leczenia.

Czym jest zapalenie miazgi zęba?

Zapalenie miazgi zęba jest często spotykanym schorzeniem dentystycznym, które może wywoływać silny ból i powodować poważne komplikacje. Miazga zęba to tkanka znajdująca się wewnątrz zęba, która zawiera naczynia krwionośne i nerwy. Jej główną funkcją jest dostarczanie odżywienia i wrażliwość na bodźce zewnętrzne. Zapalenie miazgi zęba występuje, gdy bakterie przedostają się do wnętrza zęba poprzez ubytki próchnicowe, złamania, czy nadmierne zużycie zęba. Bakterie te powodują infekcję wewnątrz zęba, co prowadzi do reakcji zapalnej i obrzęku miazgi.

Zapalenie miazgi zęba – objawy

Objawy zapalenia miazgi zęba mogą być różne – od lekkiej wrażliwości na zimno lub gorąco, do intensywnego bólu, który może nasilać się podczas gryzienia lub picia gorących napojów. Czasami ból może promieniować do okolicznych tkanek, tworząc bardziej ogólną dolegliwość. W niektórych przypadkach może wystąpić także opuchlizna, bolesność lub krwawienie dziąseł w okolicy chorego zęba. Jeśli pacjent zauważy któreś z tych objawów, powinien natychmiast skonsultować się z dentystą.

Przyczyny zapalenia miazgi zęba

Najczęstszą przyczyną prowadzącą do zapalenia miazgi jest ubytek wywołany przez próchnicę. Jednak stan zapalny może być również efektem nieprawidłowego leczenia, szlifowania zęba bądź urazu mechanicznego (np. powikłanego złamania korony). W tych dwóch ostatnich przypadkach żywa, zdrowa miazga zostaje nagle odsłonięta i wystawiona na działanie czynników zewnętrznych (w tym również bakterii bytujących w jamie ustnej). Ponieważ wypełniająca ząb tkanka jest silnie unerwiona, reaguje ostrym bólem na zmianę temperatury i dotyk.

Test żywotności – od czego dentysta rozpoczyna leczenie zapalenia miazgi?

Po urazowym odsłonięciu zdrowej miazgi stomatolog musi sprawdzić, czy jest ona nadal żywa – w tym celu przeprowadza tzw. test żywotności. Jeżeli rokowania są pomyślne, pokrywa obnażoną miazgę preparatami, które wykazują silne działanie bakteriobójcze i pobudzają ją do tworzenia zębiny reparacyjnej (naprawczej). Jeżeli jednak uraz doprowadził do obumarcia miazgi, wówczas jedyną skuteczną metodą na uratowania zęba staje się leczenie kanałowe.

Zapalenie miazgi zęba – etap pierwszy

Zapalenie miazgi zęba można podzielić na trzy etapy. W pierwszym okresie, trwającym około trzech dni, pojawia się samoistny, niezbyt silny ból, będący reakcją na słodkie produkty oraz zimne pokarmy. Jeżeli pacjent trafi wówczas do lekarza, zapalenie miazgi daje się z reguły szybko zahamować. W takim przypadku stomatolog wdraża leczenie zachowawcze: oczyszcza ubytek z próchnicy, a następnie – w zależności od rodzaju schorzenia – wdraża leczenie za pomocą specjalnych preparatów lub od razu zakłada stałe wypełnienie.

Etap drugi – zmiany nieodwracalne

O ile w odwracalnych chorobach miazgi stomatolog może zahamować rozwój stanu zapalnego i przywrócić miazdze jej pierwotne funkcje, o tyle w zmianach nieodwracalnych jest to niemożliwe.

Charakterystycznym objawem nieodwracalnego zapalenia miazgi (które może przyjąć formę ostrą, przewlekłą lub przewlekłą zaostrzoną), jest ból zęba – stały, pulsujący, ćmiący, pojawiający się w godzinach nocnych. Ból nie mija nawet po usunięciu zmian próchnicowych oraz po założeniu środka leczniczego. Ząb staje się nadwrażliwy na dotyk i nagryzanie, zaś reakcja miazgi na bodźce jest nieprawidłowa. Uszkodzonej miazgi nie sposób już przywrócić do pierwotnego, zdrowego stanu – stomatolog może ją jedynie usunąć.

Etap trzeci – martwica miazgi zębowej

Utrata żywotności miazgi prowadzi do jej martwicy, która w pierwszym stadium może przebiegać całkowicie bezobjawowo. Jednak w badaniu przedmiotowym stomatolog najczęściej stwierdza głęboki ubytek próchnicowy, a także całkowicie lub częściowo zniszczone sklepienie komory. Jamę zęba wypełniają masy martwicze, ząb traci naturalną barwę i połysk (korona zęba przyjmuje zabarwienie sino-niebieskawe, szkliwo staje się matowe). Po pewnym czasie dochodzi do stopniowego rozkładu martwej tkanki. Miazga gnije i powstaje zgorzel.

Za stopniowy gnilny rozkład miazgi odpowiadają bakterie beztlenowe. Pod wpływem ich działania tworzy się brunatnozielona masa zgorzelinowa, zawierająca w sobie gazy, kwasy oraz jady trupie. To dlatego z zepsutego zęba wydobywa się charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Miazga będąca w zaawansowanym stanie zapalnym z ogniskami martwicy lub miazga martwa w stanie rozpadu zgorzelinowego nadaje się jedynie do jak najszybszego wyłuszczenia z zęba, który następnie powinien zostać poddany leczeniu kanałowemu.

Co trzeba wiedzieć o stanie zapalnym miazgi zęba, kiedy umówić się na wizytę do dentysty?

Bardzo często pacjenci lekceważą ból zęba w momencie ostrego zapalenia miazgi, kiedy zmiany martwicze są niewielkie lub kiedy jeszcze do nich nie doszło. Tymczasem zgłoszenie się na tym etapie do stomatologa i rozpoczęcie leczenia nie tylko daje duże szanse na uratowanie zęba, lecz również chroni przed groźnymi powikłaniami. Efektem gnilnego rozpadu miazgi może być zakażenie tkanek okołozębowych, zniszczenie kości wokół korzenia zęba, zapalenie okostnej, powstanie ropni, przetok, ziarniaków i torbieli. Niestety – nieleczona zgorzel ma również bardzo negatywny wpływ na cały nasz organizm! Wskutek przedostania się bakterii do krwioobiegu może dojść do rozwoju takich chorób ogólnoustrojowych, jak choroba reumatyczna, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie kłębuszkowe nerek, ropień mózgu, sepsa.

Jak wygląda leczenie zapalenia miazgi zęba?

Istnieją różne metody leczenia zapalenia miazgi zęba, a wybór zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych preferencji pacjenta. W przypadku zapalenia miazgi zęba najczęściej stosuje się endodoncję, czyli leczenie kanałowe. Proces ten polega na usunięciu chorej miazgi z zęba i wypełnieniu miejsca po niej specjalnym materiałem. Leczenie kanałowe ma na celu oczyszczenie zęba z bakterii i zapobieżenie dalszym infekcjom oraz utrzymanie zęba w jamie ustnej. W niektórych przypadkach konieczne może być również leczenie farmakologiczne, polegające na podawaniu pacjentowi antybiotyków w celu zwalczania infekcji. 

Ból zęba przy odsłoniętej miazdze zębowej może być nie do zniesienia. Jak uśmierzyć ból przy zapaleniu miazgi zęba?

Zapalenie miazgi zęba może być bardzo bolesne i uciążliwe. Miazga zęba to tkanka żywa znajdująca się wewnątrz zęba, która zawiera nerwy i naczynia krwionośne. Gdy dochodzi do zapalenia miazgi, nerwy i naczynia krwionośne są podrażnione, powodując ostry ból. Istnieje kilka sposobów, aby złagodzić ten ból i uśmierzyć zapalenie miazgi zęba.

•  Pierwszym krokiem, jaki można podjąć w celu złagodzenia bólu, jest stosowanie domowych metod łagodzących, np. kompresów.

•  Drugim sposobem jest stosowanie leków przeciwbólowych, które dostępne są bez recepty. Przykładowymi lekami przeciwbólowymi, które mogą pomóc w uśmierzeniu bólu przy zapaleniu miazgi zęba, są ibuprofen i paracetamol. Należy jednak pamiętać, że leki przeciwbólowe są tylko tymczasowym rozwiązaniem i należy jak najszybciej skonsultować się z dentystą w celu odpowiedniego leczenia.

•  Jeśli ból jest nie do zniesienia, można spróbować zastosować środki znieczulające dostępne w aptece bez recepty. Różne produkty znieczulające, takie jak płyny lub żele na bazie benzokainy, mogą tymczasowo uśmierzyć ból. Należy jednak stosować je zgodnie z zaleceniami producenta i nie stosować ich zbyt często, aby uniknąć niepożądanych skutków ubocznych.

Najważniejsze jest jednak jak najszybsze skonsultowanie się z dentystą. Tylko on może prawidłowo zdiagnozować zapalenie miazgi zęba i zalecić odpowiednie leczenie. Dentysta może przepisać silniejsze leki przeciwbólowe. 

80% Polaków przyznaje się do lęku przed wizytą u lekarza dentysty. Podpowiadamy co zrobić, aby się nie bać i ze spokojem korzystać z leczenia stomatologicznego.

AF

Fot. Archiwum