Rak jamy ustnej? 65% mniej skierowań na badania

W Zjednoczonym Królestwie za sprawą wspólnych działań Fundacji Raka Jamy Ustnej (MCF) oraz Brytyjskiej Fundacji Zdrowia Stomatologicznego (BDHF) w listopadzie obchodzony jest już od lat Miesiąc Świadomości Raka Jamy Ustnej. W tym roku działania te wydają się być ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej.

Dla obu wspomnianych oraz innych organizacji o podobnym profilu działających na terenie Wielkiej Brytanii jest to znakomita okazja, by przede wszystkim podnosić świadomość zagrożeń związanych z rozwojem zmian nowotworowych w obrębie jamy ustnej.

Wiedza na temat raka jamy ustnej to podstawa

Korzystając z tej okazji, BDHF i MCF dystrybuują bezpłatne materiały: ulotki, foldery i plakaty (także do udostępniania w gabinetach dentystycznych), gadżety (np. opaski na rękę) oraz koszulki zwracające uwagę na profilaktykę nowotworów jamy ustnej.

Ponadto pacjenci zachęcani są do poddania się badaniom przesiewowym, a praktyki, które zdecydują się je przeprowadzić, mogą liczyć na bezpłatne materiały do promocji tych przedsięwzięć. Gabinety stomatologiczne mogą również udostępniać swoim pacjentom tematyczne klipy filmowe przekazane przez Fundację Raka Jamy Ustnej.

Działania tego rodzaju uznaje się za niezwykle pożądane, ponieważ według raportu State of Mouth Cancer UK Report 2020/21 zaledwie 16% dorosłych Brytyjczyków ma wiedzę, jakie czynniki wpływają na rozwój zmian nowotworowych w obrębie jamy ustnej.

Szczególne zagrożenie nowotworami jamy ustnej w 2020 roku

Dotarcie ze swoim przekazem do pacjentów jest niezwykle istotne w bieżącym roku, gdy miliony brytyjskich pacjentów były – ze względu na pandemię COVID-19 – w dużym stopniu pozbawione opieki dentystycznej. Brak dolegliwości stricte stomatologicznych mógł uśpić czujność wielu pacjentów, co skutkowało rezygnacją z wizyt u dentysty.

Stomatolodzy zaś odpowiadają za wykrycie nawet 30% zmian nowotworowych w obrębie jamy ustnej pacjenta, często na wczesnym etapie pozwalającym na pełne wyleczenie. Dostęp do dentysty utrudniony na Wyspach przez kolejne blokady ma swoje odzwierciedlenie w statystykach – w 2020 roku liczba pacjentów skierowanych na dalsze badania w związku z podejrzeniem raka jamy ustnej w Anglii spadła aż o 65%.

Zaangażowane w Miesiąc Świadomości Raka Jamy Ustnej organizacje przypominają, jakie czynniki mogą wpływać na rozwój zmian nowotworowych jamy ustnej. Są to przede wszystkim: palenie tytoniu (oraz żucie betelu lub gutki przez ludność pochodzenia azjatyckiego), nadmierne spożywanie alkoholu (ryzyko 4-krotnie wyższe niż u osób niepijących), nieprawidłowa dieta, wiek powyżej 40 lat, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) przenoszonym drogą płciową – uznaje się, że w najbliższym dziesięcioleciu może stać się on głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka jamy ustnej.

Rak jamy ustnej w Wielkiej Brytanii

Szacuje się, że w ciągu następnej dekady w Zjednoczonym Królestwie choroba ta zostanie zdiagnozowana u około 60 000 osób, z których aż połowa umrze. Rak jamy ustnej występuje stosunkowo rzadko – stanowi 2% wszystkich nowotworów wykrytych u pacjentów z Wielkiej Brytanii. Obecnie każdego roku diagnozuje się 7000–9000 nowych przypadków (8772 w 2019 roku, wzrost w ciągu dekady o 58%).

Aż 90% przypadków stanowią raki płaskonabłonkowe. Około 34% dotyczy języka (zwłaszcza jego nasady), 24% migdałków. Choroba dwukrotnie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet (67% do 33%). Mimo że 46% przypadków można zapobiec, śmiertelność z powodu raka jamy ustnej w ciągu ostatnich 10 lat wzrosła o 16% (do 2702 osób w 2019 roku).

Grupą wiekową najbardziej zagrożoną rozwojem nowotworów tego obszaru są osoby w wieku powyżej 55 lat (78% przypadków), ale notuje się wzrost odsetka pacjentów młodszych (poniżej 45. roku życia), zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn.

T.H., źródło: www.mouthcancerfoundation.org, www.dentistry.co.uk, www.dentalhealth.org