Wegetarianizm i weganizm a zdrowie jamy ustnej
Wegetarianizm i weganizm a zdrowie jamy ustnej
Spis treści
Pierwszy października to Światowy Dzień Wegetarianizmu, który został ustanowiony w 1977 roku przez Północnoamerykańskie Towarzystwo Wegetariańskie (North American Vegetarian Society). Przy tej okazji warto sprawdzić, jak niespożywanie mięsa i jego przetworów wpływa na zdrowie jamy ustnej.
Według strony internetowej Światowego Dnia Wegetarianizmu, jest to okazja do spróbowania bezmięsnych potraw i poznania wielu korzyści, które dla naszego zdrowia wynikają z niejedzenia mięsa. Rzeczywiście, wysokie spożycie mięsa, zwłaszcza czerwonego i przetworzonego, negatywnie wpływa na nasz organizm, a produkcja mięsa jest jednym z najważniejszych czynników przyczyniających się do globalnego ocieplenia i degradacji środowiska.
W wielu krajach przybywa osób, które odchodzą od mięsa i skłaniają się ku diecie w większym stopniu opartej na roślinach. W Wielkiej Brytanii spożycie mięsa i produktów mięsnych cały czas spada. W celu wyznaczonym w Narodowej Strategii Żywnościowej (National Food Strategy) zaleca się, aby spożycie mięsa w Zjednoczonym Królestwie spadło w ciągu najbliższych 10 lat o 30%.
Czy dieta wegetariańska obniża gęstość kości?
Portal Statista.com szacuje, że od 1984 roku liczba wegetarian w Wielkiej Brytanii wzrosła ponad dwukrotnie – około 6% populacji kraju jest obecnie wegetarianami, 4% to weganie, także 4% to peskatarianie (nie jedzą czerwonego i białego mięsa, ale spożywają ryby). Dieta wegetariańska oparta jest na warzywach i owocach, ziarnach i roślinach strączkowych, orzechach i nasionach, jajkach, produktach mlecznych i miodzie. Nie zawiera żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak produkty mleczne, miód i jaja.
Jak w przypadku innych diet, wegetarianizm i dieta wegańska mogą być zdrowymi dietami, ale mogą być również niezdrowe, jeśli nie są odpowiednio zbilansowane. Jeżeli chodzi o zdrowie jamy ustnej, badania sugerują, że dieta wegetariańska może pogorszyć gęstość kości. W jednym z badań wykazano, że gęstość mineralna kości (BMD) u wegetarian jest niższa o 4% niż u osób, które nie zrezygnowały ze spożywania mięsa.
Dieta wegańska i niedobory witaminy B
Z kolei badanie z 2019 roku przeprowadzone przez Boutiou, Arhakisa i Anttonena wskazuje na związek pomiędzy dietą wegetariańską a erozją zębów. Jak podali autorzy, ma to związek ze zwiększonym spożyciem kwaśnych pokarmów. Inne niedobory żywieniowe powszechne w źle skonstruowanej diecie wegetariańskiej lub wegańskiej również mogą manifestować się w jamie ustnej. Najczęstsze z nich to te związane z kompleksem witamin z grupy B.
Witaminy z grupy B znajdują się m.in. w mięsie i produktów zwierzęcych, choć występują również w odpowiednich ilościach w zbożach, ziarnach, ryżu i roślinach strączkowych. Jednak rafinacja zbóż znacznie obniża poziom witamin z grupy B, a nieodpowiednie spożycie białka może również wpływać na status witamin z grupy B. Spożywanie szerokiej gamy zbóż, orzechów i nasion roślin strączkowych zapewnia odpowiednie spożycie pełnowartościowych białek i kompleksu B.
Dobrym wskaźnikiem niedoboru witamin z grupy B jest często wygląd języka. Powiększony język (w tym boczne kubki smakowe), który jest błyszczący, jasnoczerwony i wyżłobiony, wskazuje na niedobór witamin z tej grupy. Inne objawy niedoboru witamin B to: zapalenie kątów ust, pęknięcia i owrzodzenia warg lub kątów ust, czerwony obolały język, łuszczenie wokół nosa, ust i czoła, afty.
W dłuższym okresie czasu dieta wegańska może powodować szczególnie zagrożenie niedoborem witaminy B12. Występuje ona bowiem tylko w produktach zwierzęcych i chociaż organizm potrzebuje stosunkowo niewielkich jej ilości, schorzenia przewodu pokarmowego, długotrwałe stosowanie antybiotyków, suplementacja chlorkiem potasu i niektóre leki obniżające poziom cholesterolu mogą niekorzystnie wpływać na syntezę i wchłanianie witaminy B12 z jelit.
Najbardziej znaczącym objawem niedoboru B12 jest potencjalnie śmiertelny stan – niedokrwistość (anemia) złośliwa charakteryzująca się bladością skóry i błon śluzowych, uczuciem wyczerpania i słabą koordynacją. Do innych schorzeń należą też inne nieprawidłowości hematologiczne, zaburzenia wchłaniania, osteoporoza, choroby psychiczne, demencja i udar. Bardzo ważne jest, aby przyjmujące dietę wegańską kobiety w ciąży zapewniły sobie odpowiednie spożycie B12 – zarówno podczas ciąży, jak i karmienia piersią.
Wybór diety wegetariańskiej lub wegańskiej przynosi korzyści dla zdrowia, takie jak niższe średnie BMI, obniżony poziom cholesterolu i niższa śmiertelność z powodu choroby niedokrwiennej serca, niemniej samo unikanie produktów zwierzęcych może być szkodliwe. Dlatego diety oparte na roślinach wymagają znacznych kompetencji żywieniowych, determinacji i wytrwałości w stosowaniu diety i schematów suplementacji, aby uniknąć negatywnych konsekwencji zdrowotnych – także tych manifestujących się w jamie ustnej.
Poniżej wymieniono zalecane wegańskie źródła kluczowych składników odżywczych, które są również przyjazne dla zębów.
Wegetariańskie źródła kluczowych składników odżywczych
Białko: pełne ziarna (np. pełnoziarnista mąka i chleb, brązowy ryż), orzechy (np. laskowe, nerkowce, brazylijskie, migdały), słonecznik i inne nasiona, nasiona roślin strączkowych (np. groch, soczewica, fasola), mąka sojowa, mleko sojowe, tofu.
Węglowodany: pełne ziarna, pełnoziarnisty chleb, makaron i inne produkty mączne, soczewica, fasola, ziemniaki, suszone i świeże owoce.
Tłuszcze: orzechy i nasiona, oleje z orzechów i nasion, wegańska margaryna, awokado.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT): oleje – krokoszowy, słonecznikowy, kukurydziany, z wiesiołka i lniany, lniany, z pestek dyni, z orzechów włoskich.
Witamina A: marchew, szpinak, dynia, bataty, morele, ciemna zielenina, wegańskie margaryny, melon kantalupa.
Witamina B: orzechy, pełne ziarna, owies, musli, nasiona roślin strączkowych, ekstrakt drożdżowy, zielone warzywa liściaste, ziemniaki, grzyby, suszone owoce.
Witamina B12: mleka sojowe, margaryny wegańskie, płatki śniadaniowe, żywność fermentowana (np. tamari, miso, tempeh), warzywa morskie (np. hijiki, wakame, spirulina).
Witamina C: (źródła niekwaśne): owoce Paw-Paw, brukselka, kapusta biała, kalafior, melon kantalupa, okra, rukiew wodna, wszystkie zielone warzywa liściaste, ziemniaki (gotowane w mundurkach), bataty, morele, nasiona lucerny, nasiona kiełkujące, wszystkie owoce i warzywa.
Witamina D: światło słoneczne, niektóre mleka sojowe i margaryny wegańskie.
Witamina E: Orzechy, nasiona, pełne ziarna i mąki, oleje roślinne.
T.H.
źródła: https://www.the-dentist.co.uk/content/news/vegetarianism-and-oral-health
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Wzajemny wpływ zdrowia jamy ustnej na zdrowie ogólne od dawna nie budzi kontrowersji w środowisku medycznym. Wiele wskazuje jednak na to, że zależność ta pozostaje mało znana m.in. w świecie sportu. Badania przeprowadzone z udziałem sportowców dowodz...
Badanie przeprowadzone przez Bandon Dental miało wykazać, w których miastach w Wielkiej Brytanii mieszkańcy przykładają najwięcej wagi do stanu zdrowia jamy ustnej. Zestawienie otwiera miasto Solihull w hrabstwie West Midlands, które uzyskało 252 pun...
– Z jednej strony świadomość dotycząca zdrowia jamy ustnej w polskim społeczeństwie zmienia się, ale dotyczy to tylko części pacjentów, która widzi potrzebę leczenia stomatologicznego. U innych świadomość prozdrowotna utknęła i stąd statystyki związa...
Wszem i wobec wiadomym jest, że aby zachować zdrowe zęby należy dbać o ich higienę poprzez systematyczne szczotkowanie i nitkowanie. To taki MUST HAVE dla naszej jamy ustnej. Czy wiesz jednak, że niektóre produkty spożywcze mogą wspierać zdrowie nasz...
Powszechnie wiadomo, że złe doświadczenia z wcześniejszych wizyt u dentysty mogą mieć negatywny wpływ na jakość życia powiązaną ze zdrowiem jamy ustnej. Jednak nowe badanie sugeruje, że wyrażany przez rodziców lęk przed leczeniem stomatologicznym moż...
Choć stężenie toksycznych związków chemicznych w substancjach ciekłych oraz parze e-papierosów jest niższe niż w przypadku papierosów tradycyjnych, to i tak stanowią one potencjalny czynnik karcynogenny – pisze na łamach „Pulsu Medycyny” dr n. med. M...
Z raportu opracowanego przez CareQuest Institute for Oral Health można wnioskować, że zaburzenia widzenia i ogólnoustrojowe przyczyny problemów z organem wzroku (takie jak cukrzyca i choroby serca) wywierają negatywny wpływ na stan zdrowia jamy ustne...
O tym jak ważne jest regularne mycie zębów uczy się najmłodsze szkraby – podkreślając przy tym, że nawyk dbania o jamę ustną ma zapewnić im piękny uśmiech i zdrowie. Jest to tym bardziej zastanawiające, gdy zrozumiemy, że wśród stomatologicznych dysk...
W licznych badaniach dowiedziono, że stan zdrowia jamy ustnej ma istotne przełożenie na zdrowie ogólne. Kilka opublikowanych dotychczas prac dotyczyło związku pomiędzy stanem jamy ustnej a cukrzycą oraz sarkopenią. Ponieważ jednak dowody są skąpe, a ...
Dla muzułmanów na całym świecie właśnie rozpoczął się święty, dziewiąty w roku miesiąc – ramadan. Z tego powodu w portalu Dentistry.co.uk Sakina Syed, higienistka stomatologiczna z Londynu, wyjaśnia, w jaki sposób post może wpływać na zdrowie jamy us...
Brytyjskie organizacje charytatywne Dentaid The Dental Charity oraz Denplan ogłosiły rozszerzenie współpracy, w ramach której więcej przedszkolaków oraz uczniów młodszych klas szkół podstawowych będzie objętych edukacją w zakresie zdrowia jamy ustnej...
