Dental Review: wpływ menopauzy na zdrowie jamy ustnej

Menopauza to szczególny okres w życiu kobiety. Zachodzące wówczas zmiany w organizmie nie pozostają bez wpływu na stan zdrowia jamy ustnej. Zagadnienie to w portalu Dental Review porusza higienistka stomatologiczna Anna Middleton, zatrudniona w jednej z klinik dentystycznych w Londynie.

Menopauza to naturalny proces biologiczny, który oznacza koniec okresu rozrodczego kobiety. Zazwyczaj występuje ona w wieku od 45 do 55 lat, a postępujące w tym czasie zmiany hormonalne mogą mieć różny wpływ na organizm. Jednym z obszarów, który jest nierzadko pomijany, ale może mieć istotny wpływ na stan zdrowia kobiety, jest zdrowie jamy ustnej.

Problemy zdrowotne jamy ustnej u kobiet w okresie menopauzy

Jak wiadomo, w okresie menopauzy spada produkcja estrogenu i progesteronu, dwóch niezbędnych hormonów, które odgrywają istotną rolę w utrzymaniu gęstości kości oraz zdrowiu jamy ustnej. Ten brak równowagi hormonalnej może być przyczyną kilku poniższych problemów zdrowotnych jamy ustnej.

Spadek gęstości kości i osteoporoza

Estrogen pomaga zachować gęstość kości na prawidłowym poziomie, dlatego spadek poziomu tego hormonu w okresie menopauzy (oraz po nim!) może przyczynić się do utraty gęstości kości, w tym także do osteoporozy. Może to również wpływać na stan wyrostka zębodołowego, w którym osadzone są zęby, a tym samym zwiększyć ryzyko utraty zębów – szczególnie w przypadku współwystępowania chorób przyzębia.

Kserostomia

Wiele kobiet w okresie menopauzy doświadcza suchości w ustach, która jest wynikiem zmniejszonej produkcji śliny. Ślina ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia jamy ustnej, ponieważ pomaga usuwać cząsteczki jedzenia, neutralizować kwasy i zapobiegać rozwojowi bakterii. Natomiast suchość w ustach może prowadzić do wyższego ryzyka próchnicy zębów, chorób przyzębia oraz infekcji jamy ustnej, takich jak pleśniawki.

Problemy z dziąsłami

Występujące zmiany hormonalne mogą sprawić, że dziąsła staną się bardziej wrażliwe, tkliwe i podatne na stany zapalne – zwłaszcza w przypadku występowania biofilmu. Skutkiem tego może być większa wrażliwość dziąseł, krwawienia i wyższe ryzyko chorób przyzębia, takich jak zapalenie dziąseł i przyzębia.

Zespół piekących ust

Niektóre panie w okresie menopauzy mogą także odczuwać pieczenie lub mrowienie w jamie ustnej, znane jako zespół piekących ust (ang. burning mouth syndrome; BMS). Stan ten może powodować dyskomfort, zmieniać odczuwanie smaku spożywanych potraw oraz napojów i wpływać na zdrowie jamy ustnej.

Zdrowie jamy ustnej w okresie menopauzy – zalecane działania

Aby ograniczyć wpływ procesów zachodzących podczas menopauzy na zdrowie jamy ustnej kobiety, warto zalecić pacjentkom podjęcie działań, które mogą pomóc w złagodzeniu negatywnych skutków menopauzy.

Utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej

Szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie pastą z fluorem i codzienne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych to podstawowe nawyki zapobiegające próchnicy i chorobom dziąseł. Warto przy tym rozważyć stosowanie szczoteczki sonicznej i – jako uzupełnienia – irygatora. Wskazane są także regularne kontrole stomatologiczne i profesjonalne oczyszczanie zębów – pozwoli to monitorować pojawiające się problemy i odpowiednio reagować na nie.

Nawodnienie

Picie dużej ilości wody (co najmniej 2 litry dziennie) może pomóc zwalczyć występującą suchość w ustach, jak również wspomóc produkcję śliny. Co oczywiste, wody nie należy zastępować słodzonymi napojami lub sokami. Pomocne w kontroli objawów kserostomii może być także ograniczenie spożycia kofeiny i alkoholu.

Używanie substytutów śliny

Dostępne bez recepty substytuty śliny, takie jak sztuczna ślina, mogą zapewnić tymczasową ulgę w objawach suchości w jamie ustnej. Pomocne może być także stosowanie bezcukrowych miętówek oraz żucie gum – oczywiście również bez dodatku cukru.

Stosowanie zrównoważonej diety

Spożywanie pożywnej diety bogatej w wapń, witaminę D oraz inne niezbędne składniki odżywcze może wspierać zdrowie kości. W prawidłowo zbilansowanej diecie warto uwzględnić produkty mleczne, warzywa liściaste oraz owoce.

Rzucenie palenia

Rezygnacja z nałogu tytoniowego jest dobrą opcją w każdej sytuacji i w każdym wieku, a menopauza to kolejny poważny powód, aby podjąć ten krok. W licznych badaniach udowodniono, że palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia chorób dziąseł, nowotworów jamy ustnej oraz innych problemów ze zdrowiem jamy ustnej.

Hormonalna terapia zastępcza

W niektórych przypadkach w celu złagodzenia objawów menopauzy, w tym także tych wpływających na zdrowie jamy ustnej, zalecana może być hormonalna terapia zastępcza (HRT). Jej rozpoczęcie jest możliwe po konsultacji z lekarzem, który ustali, czy HRT jest odpowiednią opcją dla danej pacjentki.

Podsumowując, menopauza powoduje zmiany hormonalne, które mogą wpływać na zdrowie jamy ustnej kobiety. Utrzymywanie prawidłowych praktyk w zakresie higieny jamy ustnej, dbanie o odpowiednie nawodnienie, zbilansowaną dietę i regularne wizyty u dentysty pomogą ograniczyć wpływ menopauzy na zdrowie jamy ustnej i zapewnią kobiecie ogólne dobre samopoczucie w tym okresie życia.

– Periodontologia jest dziedziną, która zajmuje się tkankami otaczającymi zęby, ale i implanty. Idealnie jest, jeśli potrafimy utrzymać te tkanki w zdrowiu jak najdłużej, ale wiemy, że w praktyce to mało realne. Dopiero w środowisku zdrowego przyzębia można wykonywać rekonstrukcje, leczenie protetyczne, ortodontyczne czy implantologiczne. W terapii chorób przyzębia współpraca lekarza i higienistki, także na etapie podtrzymującym, jest natomiast kluczowa – mówi dr hab. n. med. Wojciech Bednarz, specjalista periodontologii, członek Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego. W jakich konkretnie działaniach i zakresach leczenia periodontologicznego muszą współpracować lekarz dentysta i higienistka stomatologiczna? Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego!

T.H.

Źródło: https://www.dentalreview.news/dentistry/19-dental-health-hygiene/9967-anna-middleton-menopause