Ubytek klinowy

Ubytek klinowy to ubytek szkliwa niepróchnicowego pochodzenia, tworzący się najczęściej w okolicy szyjki zębowej – w miejscu, w którym korona zęba łączy się z korzeniem. Ubytek klinowy wygląda inaczej niż zmiana próchnicowa – ma owalny kształt, jest błyszczący i gładki, a jego przyczyną może być np. działanie różnych czynników mechanicznych i chemicznych.

Ubytek klinowy to dolegliwość, która – według różnych źródeł naukowych – może dotyczyć nawet 30-40% pacjentów w każdym wieku. Jest to zmiana pochodzenia niepróchnicowego, która rozwija się na skutek oddziaływania na tkanki zęba czynników mechanicznych i/lub chemicznych. Ubytek klinowy najczęściej rozwija się w okolicach szyjki zębowej, ma gładką i błyszczącą powierzchnię oraz charakterystyczny owalny kształt – i stąd właśnie bierze się jego nazwa.

Ubytek klinowy – przyczyny

Ubytek klinowy nie jest zmianą próchnicową, więc za jego pojawienie się nie są odpowiedzialne bytujące w jamie ustnej próchnicotwórcze bakterie. Do możliwych przyczyn rozwoju ubytków klinowych zalicza się natomiast:

• nieprawidłowe szczotkowanie zębów – zbyt mocne, z użyciem zbyt dużej siły i niewłaściwej techniki, przy wykorzystywaniu szczoteczki z twardym włosiem oraz pasty do zębów o wysokich właściwościach ściernych (z wysokim tzw. współczynnikiem RDA),

• nieleczone wady zgryzu, przede wszystkim stłoczenia zębów,

• użytkowanie niedopasowanych uzupełnień protetycznych (głównie mechaniczne oddziaływanie na tkanki zęba klamry protetycznej),

• wykonywanie niektórych zawodów i związane z tym nawyki (np. odgryzanie nitek przez krawców, kontakt z tkankami zębów elementów instrumentów u muzyków, np. trębaczy czy saksofonistów),

• nieuzupełnione luki zębowe i związane z tym zaburzenia zwarcia.

Ubytek klinowy – problem estetyczny i zdrowotny

Ubytek klinowy stanowi zarówno problem estetyczny, jak i zdrowotny. Z jednej strony, zmiany tego typu zaburzają estetykę uśmiechu, z drugiej – powodują odsłonięcie zębiny, co z kolei sprzyja występowaniu objawów nadwrażliwości, głównie w postaci krótkotrwałego, ale dość silnego, ostrego bólu np. po zjedzeniu zimnych, gorących albo kwaśnych pokarmów.

Należy mieć świadomość, że choć ubytek klinowy nie ma podłoża bakteryjnego, to zbagatelizowany, zaniedbany i nieleczony może przyczynić się do rozwoju stanów zapalnych miazgi, a w najbardziej zaawansowanych stadiach – zwiększać ryzyko poważnych uszkodzeń mechanicznych korony zęba, włącznie ze złamaniem.

Ubytek klinowy – jak można go wyleczyć?

Leczenie ubytków klinowych powinno składać się z dwóch elementów: wyeliminowania przyczyny rozwoju tego typu zmian oraz ich wypełnienia. Jeśli są one efektem nieprawidłowej higieny jamy ustnej, należy zmienić technikę szczotkowania, pastę do zębów i model szczoteczki, jeżeli na ich rozwój wpływa nieleczona wada zgryzu – konieczna jest terapia ortodontyczna, jeśli u pacjenta zdiagnozowane zostaną luki w uzębieniu, należy je uzupełnić protetycznie.

Sam zabieg wypełnienia ubytku klinowego przebiega natomiast podobnie jak leczenie zmian próchnicowych. Po podaniu pacjentowi znieczulenia i opracowaniu ubytku lekarz wypełnia go szczelnie odpowiednim materiałem, np. światłoutwardzalnym kompozytem. Dzięki temu poprawia się estetyka uśmiechu, zostają wyeliminowane objawy nadwrażliwości oraz ryzyko rozwoju stanów zapalnych.