Resekcja ogromnego tłuszczaka przedsionka jamy ustnej

Tłuszczak (ang. lipoma) to niezłośliwy nowotwór tkanki łącznej – zmiana wypełniona tkanką tłuszczową. Choć jest to jeden z najpowszechniej występujących guzów tkanek miękkich, w jamie ustnej rozwija się relatywnie rzadko, stanowi 0,1–5% wszystkich łagodnych zmian w tym regionie.

Znanych jest wiele rodzajów tłuszczaków; rozróżnia się m.in. naczyniakotłuszczaki, zimowiaki, lipoblastomy, angiolipomy, myelolipomy, tłuszczaki wielopostaciowe oraz tłuszczaki z komórek wrzecionowatych.

Charakterystyka tłuszczaków

Tłuszczaki na ogół rozwijają się powoli i – w związku z tym – często nie budzą niepokoju pacjenta, co zwykle opóźnia postawienie diagnozy oraz podjęcie leczenia. Z tego powodu średni okres od zauważenia tłuszczaka do rozpoczęcia pierwszego leczenia wynosi około 2 lat.

Przyczyny rozwoju tłuszczaków nie zostały dotychczas precyzyjnie określone. Niemniej wymienia się wrodzone czynniki wewnętrzne, zaburzenia równowagi hormonalnej, związek z obwodowym układem nerwowym, a także stymulację mechaniczną. Wśród czynników zwiększających ryzyko pojawienia się tłuszczaka podaje się także predyspozycje genetyczne, wiek (pomiędzy 30. a 60. rokiem życia), nadwagę, urazy (rozwój tłuszczaka w miejscu rany), określone schorzenia (np. hipercholesterolemia, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, gruźlica, zespół Gardnera, choroba Cowdena, choroba Madelunga, choroba Decruma).

Tłuszczaki rozwijają się najczęściej na plecach, szyi, udach, przedramionach, występują zarówno pojedynczo, jak i w większej liczbie (tłuszczaki mnogie). Występują tłuszczaki podskórne i podpowięziowe, lecz mogą zajmować także inne narządy (np. wątrobę). Częściej rozwijają się u mężczyzn. Metody leczenia stosowane w przypadku lipomy to: resekcja, liposukcja lub ostrzykiwanie (najrzadziej polecane).

Nawet do 20% tłuszczaków rozwija się w obrębie głowy i szyi, natomiast w jamie ustnej odsetek ten spada do 1–4%. W tym drugim przypadku tłuszczaki występują najczęściej na błonie śluzowej policzka, na języku oraz na dnie jamy ustnej.

Opis przypadku

Do Kliniki Chirurgii Jamy Ustnej Szpitala Hironokōgen koło Osaki (Japonia) zgłosił się 43-letni mężczyzna. Powodem wizyty był rozwijający się od 15 lat obrzęk twarzy, bez porażenia nerwu twarzowego. U pacjenta już wcześniej rozpoznano dyskomfort podczas jedzenia, problemy z żuciem pokarmów, a także zaburzenia mowy. Badanie wykazało obecność gładkiej, elastycznej, miękkiej, uszypułowanej zmiany o średnicy około 40 mm na błonie śluzowej prawego policzka (największa zmiana w tej okolicy leczona przez autorów pracy).

W badaniu z zastosowaniem rezonansu magnetycznego stwierdzono owalną zmianę z dobrze zaznaczoną granicą. Guz był uszypułowany i ruchomy (utrudniał pacjentowi przeżuwanie), zlokalizowany pomiędzy nabłonkiem a mięśniami gładkimi błony śluzowej policzka. Zmiana uciskała mięsień policzkowy i powięź, bez destrukcyjnego wpływu na niezmienione chorobowo otaczające struktury.

Wykonano pantomogram, który potwierdził braki zębowe i związaną z tym zaburzoną okluzję. Obrazowanie RTG nie wykazało resorpcji kości szczęki. W różnicowaniu autorzy brali pod uwagę m.in. guz neurogenny, tłuszczakomięsak, guz naczyniowy i guz włóknisty. Na podstawie badań zmianę zdiagnozowano jako łagodny tłuszczak.

Przed zabiegiem operacyjnym nie zdecydowano o wykonaniu biopsji ze względu na bardzo długi przebieg lipomy, niewystępowanie porażenia nerwów, ponadto rezonans magnetyczny nie ujawnił nacieku okolic zmiany.

Resekcja zmiany

Po uzyskaniu zgody pacjenta, uszypułowany guz wycięto przy użyciu noża elektrycznego, a ranę zszyto. W obserwacji pooperacyjnej nie wykazano szczękościsku ani parestezji. Guz został wycięty w znieczuleniu miejscowym, a bioptat przekazany do dalszej oceny. W badaniu histopatologicznym stwierdzono dojrzałą hiperplastyczną tkankę tłuszczową z naczyniami krwionośnymi, a także hiperplazję tkanki łącznej. Guz został sklasyfikowany jako tłuszczak.

W przypadku leczonego pacjenta uznano, że z powodu złego stanu zdrowia jamy ustnej i utraty wielu zębów doszło do przewlekłego drażnienia policzka przez pozostałe zęby, co mogło przyczynić się do powstania tłuszczaka. Obserwacja pooperacyjna trwająca jeden rok wykazała prawidłowe leczenie, bez występowania nawrotów.

Tytuł artykułu: Giant Lipoma Presents from the Buccal Vestibule

Yuki Sakamoto, Gohei Oyama

Departments of Oral Surgery, Hospital of Hironokōgen, 6512215, Japan

Hindawi. Case Reports in Dentistry, Volume 2020, Article ID 8824548, 4 pages, https://doi.org/10.1155/2020/8824548

Artykuł dostępny jest tutaj: https://downloads.hindawi.com/journals/crid/2020/8824548.pdf