Raport: polski pacjent z COVID-19 – wytyczne i rekomendacje

Organizacje pacjentów oraz ekspertów działające w ramach Sojuszu na Rzecz Zwalczania Chorób Zakaźnych Układu Oddechowego wydały nowe wytyczne i rekomendacje dotyczące osób z grup ryzyka, powikłań i ciężkiego przebiegu COVID-19.

Może się wydawać, że pandemia COVID-19 jest już za nami, ale systemy ochrony zdrowia pozostały z chorobą, której wpływ na zdrowie publiczne pozostaje znaczący. Statystyki dotyczące zachorowań i zgonów wciąż pozostają niedokładne, a COVID-19 jest nadal jedną z głównych przyczyn zgonów na całym świecie. – O ile zagrożenie na poziomie globalnym się̨ zmniejszyło, to jednak na poziomie indywidualnym jest to problem zdrowotny o poważnych konsekwencjach. COVID-19 nadal z nami jest. A mówimy o chorobie, która do tej pory zabiła blisko 7 mln ludzi – pisze ks. dr Arkadiusz Nowak, prezes Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

W związku z tym eksperci i pacjenci działający w ramach w ramach Sojuszu na Rzecz Zwalczania Chorób Zakaźnych Układu Oddechowego zwrócili uwagę na aktualne aspekty dotyczące COVID-19 i zaapelowali o wprowadzenie skutecznych, długofalowych rozwiązań w zarządzaniu tą chorobą, zwłaszcza w kontekście osób narażonych na wysokie ryzyko powikłań i śmierci z powodu infekcji wirusem SARS-CoV-2. Przypomnieli także o aktualnych zaleceniach.

– Zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTE- ILCHZ) dotyczące COVID-19 pozostają̨ niezmienione od około roku. Nie było potrzeby ich zmieniać́, ponieważ̇ mamy do dyspozycji świetne narzędzia: bardzo dobre szczepionki (znacząco zmniejszają̨ śmiertelność, ryzyko powikłań i hospitalizacji) i bardzo dobre leki przeciwwirusowe. To, czym dysponujemy, jest wystarczająco skuteczne. Zalecamy diagnostykę̨ w każdym przypadku wystąpienia objawów wskazujących na infekcję górnych dróg oddechowych (gorączka, kaszel, duszność, bóle gardła), a najważniejsze, by ją zrobić szybko i od razu rozpocząć leczenie – podkreśla prof. dr hab. n. med. Jerzy Jaroszewicz, kierownik Katedry Chorób Zakaźnych i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Kluczowe zabezpieczanie osób z grup wysokiego ryzyka

– Pomimo najnowszych decyzji WHO dotyczących zniesienia globalnych restrykcji związanych z COVID-19, wirus wciąż̇ stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i trzeba wyraźnie podkreślać, że choroba nadal istnieje i pozostaje śmiertelną, zwłaszcza dla pacjentów, którzy są̨ w grupie podwyższonego ryzyka, ponieważ towarzyszą im choroby przewlekłe, oddechowe, sercowo-naczyniowe, onkologiczne lub inne – pisze Igor Grzesiak, wiceprezes Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

U każdego pacjenta z COVID-19 mogą̨ szybko nastąpić progresja choroby i ryzyko wystąpienia poważnych powikłań, jednak eksperci podkreślają, że choroby współistniejące, takie jak choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, otyłość lub nowotwór, to niezależne czynniki ryzyka progresji do ciężkiego przebiegu COVID-19. Jednym z najsilniejszych czynników ryzyka ciężkiego przebiegu choroby jest wiek – około 50% przypadków hospitalizacji z powodu COVID-19 dotyczy osób w wieku powyżej 65 lat. Choroby przewlekłe dodatkowo zwiększające ryzyko hospitalizacji związanych z COVID-19 to miedzy innymi choroby układu sercowo-naczyniowego, przewlekła choroba układu oddechowego, otyłość, nadciśnienie, upośledzenie odporności, przewlekła choroba nerek, nowotwór złośliwy, choroby neurologiczne, cukrzyca, a także palenie papierosów oraz ciąża.

Szczepienia kluczowym narzędziem w walce z COVID-19

W publikacji eksperci przypominają, że w 2021 r. Polska doświadczyła wyjątkowo wysokiej śmiertelności z powodu COVID-19, która stanowiła aż 90% nadwyżki zgonów. To głównie wynik obciążenia społeczeństwa przewlekłymi chorobami, takimi jak nadciśnienie, cukrzyca, choroby serca i przewlekłe choroby płuc. Badania wyraźnie pokazały, że umieralność z powodu COVID-19 jest wprost proporcjonalna do poziomu zaszczepienia społeczeństwa.

Wysoki poziom szczepień może obniżyć liczbę zgonów o około 30%. Dlatego według autorów raportu, nadal należy zachęcać do szczepień aktualnymi, chroniącymi przed najnowszymi wariantami choroby szczepionkami i kontynuować starania w zakresie edukacji na ten temat. Istnieje także potrzeba lepszego i szybszego diagnozowania COVID-19 oraz wdrożenia skutecznego leczenia.

– Szczepienia nadal powinny być podstawowym środkiem zaradczym przeciwko COVID-19, dlatego wciąż są̨ konieczne działania edukacyjne skierowane zarówno do pacjentów, jak i środowiska medycznego. Droga pacjenta powinna być oparta na odpowiedzialności chorego, jego rodziny, każdego lekarza i pracownika medycznego. Ścieżka pacjenta powinna rozpoczynać się̨ od telefonu do lekarza rodzinnego. Czasem wystarczy teleporada, ale bardzo często u chorych z towarzyszącymi chorobami przewlekłymi teleporada to za mało. Trzeba do tego chorego dotrzeć́, trzeba tego chorego zaprosić́ do przychodni, wtedy też trzeba mieć odpowiednie narzędzia do zarzadzania tą chorobą w warunkach domowych – uważa dr Michał Sutkowski, członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP, prezes Warszawskich Lekarzy Rodzinnych, rzecznik prasowy Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce

Szczepienia nie wystarczą

Szczepionki przeciw COVID-19, które przyczyniły się do ratowania milionów istnień ludzkich, odgrywają kluczową rolę w walce z pandemią. Jednakże długofalowe podejście do kontrolowania COVID-19 musi uwzględniać trio działań: diagnostykę, profilaktykę i leczenie.

Szczepienia nie są tak samo skuteczne u wszystkich osób np. starszych, nie wszyscy także mogą się zaszczepić. – Profilaktyka COVID-19 nie może się̨ ograniczać wyłącznie do szczepień. Szczepienia stanowią̨ jeden aspekt, ale aktywne leczenie przeciwwirusowe również odgrywa istotną rolę w grupach podwyższonego ryzyka. Stosowanie terapii przeciwwirusowej w przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 może zmniejszyć́ ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych, zawałów serca, udarów mózgu i hospitalizacji w tej grupie pacjentów – podkreśla prof. dr hab. med. Krzysztof J. Filipiak, rektor UM MSC w Warszawie, specjalista kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych, specjalista hipertensjolog, specjalista farmakologii klinicznej.

Aktualnie medycyna dysponuje skutecznym leczeniem przeciwko COVID-19, które opiera się na innowacyjnej metodzie blokowania namnażania się wirusa SARS-CoV-2. To wygodne, bezpieczne i skuteczne rozwiązanie w leczeniu COVID-19, zwalczające różne mutacje wirusa. Terapia jest przeznaczona dla osób dorosłych z łagodnym lub umiarkowanym przebiegiem choroby, u których istnieje ryzyko ciężkiego przebiegu lub hospitalizacji.

(…)

COVID-19 musi nadal pozostać priorytetem zdrowia publicznego. Pandemia COVID-19 przypomniała jak niebezpieczne mogą być choroby zakaźne. Mimo postępu medycyny, choroby zakaźne wciąż stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi na całym świecie. Dlatego ważne jest, aby nadal skupiać się na walce z COVID-19, w tym na rozwoju diagnostyki, efektywności szczepień i leczeniu tej choroby. Nadchodzące fale zachorowań są niestety nieuniknione. Dlatego ważne, aby nadal podejmować odpowiednie środki ostrożności i przestrzegać zaleceń służb zdrowia. Eksperci i pacjenci apelują w publikacji, że ten problem zdrowotny musi nadal pozostać priorytetem zdrowia publicznego.

(…)

– Pomimo tego, że w Polsce od 1 lipca br. zostały zniesione ostatnie obostrzenia związane z zagrożeniem COVID-19, choroba nadal z nami pozostaje, ponadto wszystkie wirusy, w tym SARS-CoV-2,ewoluują i możliwe jest pojawienie się nowych wariantów, które mogą mieć wpływ na przebieg zachorowań na COVID-19. Dlatego obecnie istotnym wyzwaniem i koniecznością pozostaje wdrożenie działań systemowych, które pozwolą nam lepiej się przygotować do kolejnych fal choroby i ewentualnych pandemii innych chorób zakaźnych – podsumowuje prof. dr hab. Agnieszka Szuster-Ciesielska.

(…)

Pełny raport dostępny na stronie https://ippez.pl/raporty.

– Nawyk mycia rąk przyczynił się do zmniejszenia częstości występowania tzw. chorób brudnych rąk – mówi dr Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog, którego zapytaliśmy o to, co pandemia może zmienić w naszym życiu, kiedy już uda nam się ją skutecznie opanować.

Źródła: IPPEZ, PAP Mediaroom