Jasnota biała – właściwości, zastosowanie i działanie

Jasnota biała to niepozorna roślina wieloletnia, która wielokrotnie mylona jest z pokrzywą, jednak nie wykazuje właściwości „parzących”. Jasnota znana jest w medycynie naturalnej ze względu na działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, moczopędne, antykrwotoczne i wykrztuśne. Co zawiera jasnota biała i jakie jest jej zastosowanie?

Merytoryczne wsparcie artykułu zapewnił portal Zielares.pl o witaminach, ziołach i suplementacji

Jasnota biała – charakterystyka i skład 

Jasnota biała to roślina wieloletnia z rodziny jasnowatych. Najlepiej rośnie w klimacie umiarkowanym, dlatego można ją spotkać na terenie prawie całej Europy i Azji. Powszechnie występuje także w Polsce.  

Roślina wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych, które zawdzięczamy bogatemu składowi. W skład jasnoty białej wchodzą między innymi: 

• śluzy powlekające;
• ściągające garbniki katechinowe;
• flawonoidy, takie jak rutyna, kwercetyna (wykazują działanie przeciwnowotworowe i antyoksydacyjne);
• związki irydoidowe, lamiolid, aukubina (korzystny wpływ na funkcje wątroby);
• saponiny trójterpenowe o działaniu wykrztuśnym;
• flawonole hemostatyczne;
• olejki eteryczne, takie jak: terpenoidskwalen i β-kariofilen (stymulują układ odpornościowy);
• aminy biogenne, np. tyramina, cholina, histamina.

Co więcej, w zielonych częściach rośliny znajdziemy spore ilości witaminy C i prowitaminy A. 

Jasnota biała – działanie i właściwości 

Właściwości jasnoty białej, ze względu na bogaty skład, są szerokie. Działanie rośliny charakteryzuje się jako: 

• wykrztuśne;
• przeciwzapalne;
• oczyszczające;
• uspokajające;
• antybakteryjne;
• moczopędne;
• nasenne (w lekkim stopniu);
• przeciwskurczowe;
• delikatnie ściągające;
• żółciopędne;
• powlekające;
• przeciwkrwotoczne;
• regenerujące;
• uszczelniające naczynia włosowate.

Działanie przeciwwirusowe 

Zawarte w jasnocie irydoidy wykazują skuteczność w zakresie hamowania wirusowego zapalenia wątroby typu C. W medycynie naturalnej roślina stosowana jest także w leczeniu zakażenia wirusem opryszczki pospolitej typu 1. Przeprowadzone nad ziołem badania wykazują nadzieję na wykorzystanie jasnoty w przypadku innych zakażeń, wywołanych przez wirusy. 

Właściwości antyoksydacyjne 

Za właściwości antyoksydacyjne odpowiadają zawarte w roślinie kwasy fenolowe, flawonoidy i polifenole. Dzięki ich zawartości jasnota wychwytuje wolne rodniki i neutralizuje je. Wolne rodniki są odpowiedzialne między innymi za rozwój wielu stanów zapalnych i nowotworów. To te substancje przyczyniają się także do przyspieszenia procesów starzenia. 
 

Wpływ na skórę 

Jasnota biała wykorzystywana jest zewnętrznie w celu poprawy kondycji skóry. Często dodawana jest do kosmetyków domowych lub kąpieli. Może być stosowana w postaci okładów na trudno gojące się rany. Właściwości regeneracyjne rośliny pomagają w leczeniu i przyspieszają procesy bliznowacenia. Jasnotę wykorzystuje się również w leczeniu trądziku, wysypek, podrażnień twarzy i innych problemów skórnych. Roślina wykazuje działanie oczyszczające i antybakteryjne. Płukanki z tego zioła sprawdzą się w celu wzmocnienia włosów oraz w przypadku walki z łupieżem. Regularnie stosowana jasnota biała na włosy, sprzyja lepszej kondycji pasm i pomaga utrzymać zdrowie skóry głowy. 
 

Jasnota biała na oczy 

Jasnota wpływa pozytywnie na oczy, zarówno gdy jest stosowana zewnętrznie, jak i w postaci okładów. Ta ostatnia metoda pozwala zredukować sińce i opuchliznę pod oczami, rozświetlając skórę wokół nich i przywracając zdrowy wygląd. Napary z jasnoty białej sprzyjają utrzymaniu dobrej kondycji wzroku, chroniąc oczy przed działaniem wolnych rodników. Badania wykazują, że działanie jasnoty białej związane jest ze zmniejszeniem prozapalnych cytokin, a co za tym idzie, zioło może zmniejszać stany zapalne oczu i chronić przed pogorszeniem widzenia, związanym z wiekiem.  

Jasnota biała – zastosowanie 

Szerokie właściwości wpływają na obszerne zastosowanie rośliny. W celach leczniczych wykorzystuje się zarówno liście i kwiaty, jak i korzeń jasnoty. Za najbardziej wartościowe uważane są kwiaty, które poddaje się suszeniu w temperaturze 40 stopni. Jasnota biała w medycynie naturalnej znalazła swoje zastosowanie w przypadku: 

• upławów;
• bolesnych i obfitych miesiączek;
• zaburzeń pracy nerek i układu moczowego;
• problemów w funkcjonowaniu układu pokarmowego;
• nadmiernego stresu;
• opuchlizny pod oczami;
• trudno gojących się ran;
• chorób układu oddechowego o charakterze przewlekłym.
   

Zewnętrznie jasnotę można stosować w postaci płukanek jamy ustnej i gardła. W przeszłości jasnota stosowana była także przy biegunkach oraz w celu łagodzenia objawów, związanych z anemią. 
 

Jasnota biała – dawkowanie 

Jasnotę białą najczęściej spotkamy w postaci herbaty oraz mieszanek uspokajających. Zioło występuje także jako składnik szamponów i balsamów. Dawkowanie każdego z tych produktów powinno być określone przez producenta i do takich zaleceń najlepiej się stosować.  
 

Sposób dawkowania jasnoty białej zależy od wielu czynników. Ilość produktu należy dostosować do wieku i stanu zdrowia danej osoby. Stosowanie jasnoty białej wewnętrznie przez osoby z jakimikolwiek chorobami przewlekłymi lub przyjmujące jakiekolwiek leki, powinno być skonsultowane z lekarzem. 

Napar z jasnoty białej – jak wykonać? 

Do przygotowania naparu wystarczy zalać saszetkę lub 1-2 łyżeczki suszonych liści lub kwiatów wrzącą wodą. Następnie należy odczekać 10-20 minut. Po tym czasie napar jest gotowy do spożycia. Można go stosować także zewnętrznie w postaci okładów lub dodać do kąpieli. 
 

Jasnota biała – przeciwwskazania i skutki uboczne 

Nie ma wielu przeciwwskazań do stosowania jasnoty białej, choć nie zaleca się jej wewnętrznie w okresie ciąży oraz laktacji. Jeżeli chodzi o stosowanie zewnętrzne zioła u ciężarnych i matek karmiących, należy zapytać o opinię lekarza, prowadzącego ciążę. 
 

Jasnota biała to produkt naturalny, który w większości przypadków, w odpowiedniej dawce, będzie bezpieczny w użytkowaniu. Nie ma jednak wystarczających badań, które potwierdzałyby to bezpieczeństwo, zarówno w zakresie stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego, dlatego należy zachować ostrożność podczas kuracji i nie przekraczać zalecanych dawek.