Ścieranie zębów coraz powszechniejsze. Skutki i możliwości leczenia

Choć najczęstszą chorobą, jaka jest leczona w praktykach stomatologicznych niezmiennie pozostaje próchnica, coraz większym problemem pacjentów staje się zjawisko ścierania zębów. W brytyjskim serwisie Dentistry.co.uk dr Alyn Morgan omawia kwestie związane z procesem ścierania zębów, skutki tego schorzenia oraz możliwości terapeutyczne.

Starcie zębów to stan wieloczynnikowy, który może postępować powoli, niekiedy nawet niedostrzegalnie dla pacjenta. Jest ono najczęściej wynikiem erozji lub abrazji – albo ich połączeniem. Z tego względu objawy mogą pojawiać się dopiero na późnym etapie procesu chorobowego (Wetselaar i wsp., 2020).

Jaki jest wpływ ścierania zębów na życie pacjenta?

Wśród przyczyn ścierania zębów należy wymienić także czynniki chemiczne i mechaniczne, takie jak m.in. kwaśna dieta, refluks żołądkowo-przełykowy, parafunkcje, pewne produkty spożywcze oraz stomatologiczne, które mogą powodować ścieranie szkliwa. Dane dotyczące częstości występowania umiarkowanego do ciężkiego starcia zębów w populacji są bardzo zróżnicowane. Szacuje się jednak, że w przypadku osób dorosłych wynosi ono średnio od 20% do 45% (Schlueter i Luka, 2018).

Pacjenci, u których nastąpił proces starcia zębów dziewięć razy częściej niż osoby, które nie doświadczają tego problemu, zgłaszają niezadowolenie ze wyglądu swoich zębów (Al-Omiri i wsp., 2006). Bardziej zaawansowany proces starcia szkliwa wiąże się również z obniżoną jakością życia, której przyczyn upatruje się w nie dość dobrym stanie zdrowia jamy ustnej (Mehta i wsp., 2023).

Zaawansowane postacie starcia zębów mają też związek z dyskomfortem psychicznym oraz niepełnosprawnością pacjentów. Dzieje się tak niezależnie od czynników społeczno-demograficznych lub specyficznych cech klinicznych (Li i Bernabé, 2016). W związku z tym ważne jest, aby zespół stomatologiczny udzielał wsparcia pacjentom w radzeniu sobie z problemem ścierania. Dzięki temu możliwe będzie ograniczanie jego wpływu i zapobieganie dalszemu zużyciu zębów.

Jak sobie radzić ze ścieraniem zębów?

Podobnie jak w wielu innych problemach stomatologicznych, w przypadku starcia zębów pacjenci szukają pomocy przede wszystkim ze względów estetycznych. Badanie Wazaniego i wsp. (2012) wykazało, że dotyczyło to 59% badanych, podczas gdy 40% uczestników skarżyło się na nadwrażliwość, 17% na problemy funkcjonalne, a 14% na dolegliwości bólowe. Przybywa też pacjentów ze znacznym stopniem starcia zębów, u których dochodzi do złamań zębów. Dotyczy to często osób starszych, u których złamania mogą mieć katastrofalne skutki dla naturalnego uzębienia.

W połączeniu ze złożoną etiologią tego schorzenia i starzeniem się populacji oznacza to, że kluczowe jest (choć trudne) skuteczne zapobieganie i leczenie zjawiska zużycia zębów.
Tam, gdzie jest to możliwe, należy skupić się na profilaktyce i wczesnej diagnozie, aby uniknąć potencjalnie rozległego leczenia i rehabilitacji. Wymaga to kontroli i ciągłej oceny zmian zachodzących na powierzchni zębów. Niezawodnym narzędziem do oceny stopnia starcia zębów okazał się system oceny starcia zębów TWES 2.0 (Tooth Wear Evaluation System) (Roehl i wsp., 2022).

Technologie cyfrowe w zapobieganiu i leczeniu starcia zębów

W walce z problemem ścierania zębów pomocne mogą być nowoczesne technologie cyfrowe. Przykładowo, skanery wewnątrzustne są przydatne w stałym monitorowaniu procesu ścierania, ponieważ umożliwiają one wykrywanie nawet niewielkiej utraty tkanki (Witecy i wsp., 2021). Porównywanie skanów z kolejnych wizyt pacjenta pozwala kontrolować tempo ścierania się zębów, a zarazem pomaga dentystom w wykrywaniu potencjalnego problemu i rozpoczęciu wczesnego leczenia.

Te same obrazy mogą być również wykorzystywane w modelach cyfrowych, które ułatwiają leczenie okluzji, co może zapobiegać dalszemu ścieraniu zębów w przyszłości. Obecnie do planowania leczenia uzupełniającego po zdiagnozowaniu starcia zębów można włączyć coraz bardziej dostępne rozwiązania cyfrowe. Skanowanie twarzy, tomogramy CBCT oraz skany wewnątrzustne mogą być pomocne w cyfrowym planowaniu 3D, które umożliwia zaprojektowanie i wykonanie uzupełnień o długości, kształcie i kolorze najbardziej odpowiednim dla twarzy pacjenta (Yar, 2023).

Rozwiązania cyfrowe mogą być też wykorzystywane do projektowania i wytwarzania szyn relaksacyjnych do stosowania podczas snu, które pomagają chronić nowe uzupełnienia protetyczne i zapobiegają ich zużyciu. Potencjalne zalety cyfrowych wycisków i produkcji uzupełnień to przede wszystkim krótszy czas realizacji i uproszczony przepływ pracy zespołu dentystycznego.

Co oczywiste, zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Wszystko, co można zrobić, aby uniknąć ścierania zębów, musi być traktowane priorytetowo. Technologie cyfrowe mogą pomóc klinicystom w ocenie ryzyka zużycia zębów i odbudowie uzębienia, gdy stan ten zostanie opanowany. Może być to wkrótce bardzo cennym narzędziem.

– Zaburzenia w stawie skroniowo-żuchwowym są bardzo ważnym elementem funkcjonowania dentysty w gabinecie – mówi dr n. med. Michał Paulo. Jego zdaniem, problem zaburzeń w stawie skroniowo-żuchwowym będzie w polskim społeczeństwie narastał.

T.H.

Źródło: https://dentistry.co.uk/2023/07/11/the-growing-problem-of-tooth-wear/