RPP o stomatologii dla pacjentów zakładów opiekuńczo-leczniczych

Głównym problemem seniorów przebywających w zakładach opieki długoterminowej jest ogólny zły stan uzębienia – wynika z raportu Rzecznika Praw Pacjenta. Niestety, w większości placówek konsultacje stomatologiczne przeprowadzane są jedynie interwencyjne, głównie w przypadkach wystąpienia bólu.

Rok 2020 był obchodzony w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta pod hasłem „Rzecznik Praw Pacjenta rzecznikiem polskich seniorów”. Jednym z projektów była ocena opieki zdrowotnej sprawowanej nad pensjonariuszami i pacjentami przebywającymi w zakładach opiekuńczo-leczniczych.

Rzecznik Praw Pacjenta pochylił się nad sprawdzeniem jakości opieki stomatologicznej i profilaktyki dla tej grupy pacjentów. W tym celu wystąpił do 22 podmiotów leczniczych w całym kraju z zapytaniem o realizację świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki stomatologicznej.

Zły stan zdrowia jamy ustnej seniorów

Informacje przekazane przez podmioty lecznicze wskazują na duże zapotrzebowanie na opiekę stomatologiczną wśród tej grupy pacjentów. Głównym problemem seniorów przebywających w zakładach psychiatrycznych opieki długoterminowej jest ogólny zły stan uzębienia. – Do najczęstszych problemów zaliczamy wieloletnie zaniedbania, brak nawyku higieny jamy ustnej lub nieprawidłowe nawyki, zaawansowaną próchnicę, choroby błony śluzowej jamy ustnej – stan zapalny i grzybica, choroby przyzębia, ból, ubytki, niedopasowane protezy – czytamy w komunikacie.

Tylko 6 skontrolowanych placówek przeprowadza wywiad stomatologiczny podczas przyjęcia pacjentów. Natomiast jedynie 3 podmioty wykazują, że przeprowadzają przeglądy profilaktyczne. W pozostałych placówkach konsultacje stomatologiczne przeprowadzane są jedynie interwencyjne, głównie w przypadkach wystąpienia bólu.

Problemy z liczebnością personelu

W większości przypadków dotyczących profilaktyki stomatologicznej pacjenci mają bardzo małą wiedzę lub nie mają jej wcale. Terapeuci, lekarze, psychologowie i pielęgniarki stale edukują pacjentów. Prowadzą rozmowy w ramach terapii zajęciowej, treningi oraz praktyczną naukę higieny jamy ustnej. W te akcje włączane są także rodziny. – Niestety problem stanowi zbyt mała liczba personelu, często brak rodzin, brak możliwości współpracy z pacjentem z powodu choroby, otępienie starcze. To również głębokie zaburzenia poznawcze u pacjentów, pojawiający się odruch wymiotny lub zachłyśnięcie pacjenta nieprzytomnego, toaleta jamy ustnej osoby nieprzytomnej, niewspółpracującej i bezzębnej. Problemem jest także duża odległość do stomatologa i ograniczona ilość środków na ich finansowanie – dodano.

Z analizy przekazanych odpowiedzi wynika, że około 50% pacjentów to osoby z demencją, które nie współpracują przy realizacji wizyt stomatologicznych, co utrudnia zarówno leczenie, jak również profilaktykę higieny jamy ustnej. Pacjenci często nie zgadzają się na leczenie stomatologiczne, a w przypadku osób z zaawansowanym otępieniem wiąże się to z dużym stresem. Niektóre placówki zgłosiły, że finansowanie długoterminowej opieki psychiatrycznej nie pozwala na prowadzenie wizyt w ramach profilaktyki stomatologicznej.

Niedofinansowanie opieki stomatologicznej

Finansowanie w ramach kontraktu z NFZ-em wynosi około 100 zł/osobodzień na jednego pacjenta z przeznaczeniem na świadczenia pielęgniarskie, opiekę lekarza psychiatry, internisty, psychologa oraz realizację terapii zajęciowej. W ramach tej kwoty i pojawiających się chorób należy realizować porady u specjalistów, w tym np. u stomatologa. Problemem jest także długi czas na oczekiwanie na protezę w ramach NFZ-u oraz ograniczony dostęp do poradni w ramach NFZ-u. Z odpowiedzi wynika, że niewiele placówek podejmuje się leczenia stomatologicznego osób chorujących psychicznie.

Zalecenia RPP ws. opieki stomatologicznej

Według Rzecznika, konieczne jest stworzenie jednolitych zasad dotyczących stosowanej profilaktyki i leczenia stomatologicznego pacjentów zakładów opieki długoterminowej. Na podstawie otrzymanych odpowiedzi Rzecznik Praw Pacjenta rekomenduje wprowadzenie następujących zmian:

– przy przyjęciu pacjenta do placówki, włączenie do wywiadu obligatoryjnego przeglądu stomatologicznego – na tej podstawie będzie możliwe ustalenie potrzeb pacjenta oraz przygotowanie planu indywidualnej opieki stomatologicznej,

– zamieszczenie informacji medycznej dotyczącej stanu uzębienia, w dokumentacji kwalifikacyjnej pacjenta do placówki (takie działanie zwróci uwagę na problem stomatologiczny, zarówno przez oddział kierujący, jak i opiekunów),

– uwrażliwienie personelu na potrzeby stomatologiczne pacjentów, poprzez konsekwentne, codzienne wypracowywanie nawyku higienicznego, pomoc podczas toalety i bieżącą edukację pacjentów współpracujących,

– zwiększenie poziomu finansowania i dostępności profilaktycznych wizyt stomatologicznych – to niezbędne elementy profilaktyki schorzeń zębów i jamy ustnej, jak i innych chorób, które są następstwem zaniedbań w opiece stomatologicznej,

– weryfikacja rzeczywistego czasu oczekiwania na protezę zębową w ramach NFZ-u (na jej podstawie zarekomendowanie pacjentom korzystania z tej formy finansowania),

– prowadzenie systematycznej edukacji pacjentów dotyczącej profilaktyki stomatologicznej.

Projektując uzupełnienia protetyczne należy wziąć pod uwagę m.in. rysy twarzy, ale prawdziwym kluczem do sukcesu jest nawiązanie właściwych relacji z pacjentem – mówi lek. dent. Marcin Bogurski, członek zarządu Polskiej Akademii Stomatologii Estetycznej.

Źródło: https://www.gov.pl/web/rpp/