Ratunku, dentofob w gabinecie stomatologicznym! Cz. 1

Personel medyczny gabinetu stomatologicznego od czasu do czasu bierze udział w leczeniu pacjenta, który wykazuje szczególnie duży lęk przed wizytą u dentysty. Nie wszyscy jednak wiedzą, że na sukces (bądź porażkę) w leczeniu dentofoba bezpośredni wpływ może mieć zdolność do okazywania empatii i poszukiwanie dobrej komunikacji z takim pacjentem. Temat ten podejmuje amerykański serwis stomatologiczny Dentistry IQ.

Co oczywiste, leczenie stomatologiczne pacjentów z dentofobią jest trudne, ale okazując współczucie i troskę, każdy z członków zespołu medycznego – także asystentka czy higienistka – może wymiernie pomóc osobie zmagającej się z tym problemem. A gdy tak się dzieje, możemy mieć nadzieję, że zmieni to perspektywę takiej osoby i pomoże jej to przezwyciężyć przynajmniej część lęków.

Czym jest dentofobia?

Przychodzisz do pracy, przeglądasz karty i już wiesz, że dziś gabinet odwiedzi pacjent, który potrzebuje podtlenku azotu i miejscowych środków znieczulających, podczas leczenia musi siedzieć, za często przepłukuje usta i nawet nie może spojrzeć w kierunku skalera – to nikt inny tylko Pan lub Pani Dentofob.

Dentofobia to stan, w którym odczuwa się prawdziwy strach lub głęboki niepokój związany z leczeniem stomatologicznym. Ma on wiele przyczyn – może być efektem traumatycznego doświadczenia tej osoby, „pamiątką” z dzieciństwa, gdy słyszało się relacje z wizyt u dentysty członka rodziny. Może wynikać z poczucia braku kontroli w tym konkretnym środowisku lub też wynikać z niedostatku wiedzy na temat tego, czym jest i jak przebiega leczenie stomatologiczne.

Sprawdź, co myślisz o dentofobach

A jak higienistka czy asystentka ma radzić sobie z własną postawą wobec pacjentów zmagających się z dentofobią? Wielu dentofobów ma pełną świadomość tego, co dzieje się podczas ich wizyty u dentysty, wiedzą, jak są traktowani przez każdego członka personelu. A przy tym istnieje duże prawdopodobieństwo, że osoba taka podlega w gabinecie mechanizmowi „walki lub ucieczki” (ang. fight-or-flight mode). W sytuacji, gdy nie ma pewności, czy pacjent z fobią stomatologiczną zaufa i zdecyduje się na leczenie, czy też podda się i zrezygnuje, kluczowe może to, jak jest traktowany przez członków zespołu.

W leczeniu dentofobów kluczowe znaczenie ma okazane im współczucie i empatia. A czy naszym celem jako pracowników służby zdrowia nie jest leczenie naszych pacjentów najlepiej jak potrafimy, aby zadbać o ich stan zdrowia jamy ustnej, i co nie mniej ważne – o ich ogólny stan zdrowia? Niestety, niektóre osoby odczuwają paniczny strach przed wejściem do gabinetu stomatologicznego – a mówienie, że „wychodzą poza swoją strefę komfortu” to najbardziej delikatne z określeń, które w tej sytuacji można użyć. A mimo to przychodzą do nas po pomoc, więc warto by było docenić ich starania, zamiast dąsać się czy okazywać zniecierpliwienie. Musimy pamiętać, że dentofob, jak każdy inny pacjent przychodzi, aby poddać się leczeniu, a nie po to, by ktoś go osądzał czy wzbudzał poczucie winy.

Psychologia lęku pacjenta

Co dokładnie czują i myślą nasi szczególnie przestraszeni pacjenci? W badaniu Beatona i wsp. z 2014 r. podano, że 36% populacji odczuwa lęk przed leczeniem stomatologicznym, podczas gdy 12% cierpi na skrajną fobię stomatologiczną, która prowadzi do unikania leczenia. Wiele z tego niepokoju i strachu można przypisać lękowi antycypacyjnemu, lękowi przed nieznanym i tym, co ma nadejść. W innym badaniu skupiono się na tym, jak pacjenci zapamiętali swój ból podczas leczenia stomatologicznego w porównaniu z przewidywanym i odczuwanym bólem. Badacze udowodnili, że pacjenci zapamiętali doświadczany ból jako bardziej intensywny niż był w rzeczywistości.

Bez wątpienia odczuwanie w taki sposób może to być szkodliwe dla pacjentów, którzy potrzebują leczenia, a jednocześnie odczuwają głęboki niepokój – tym bardziej że leczenie stomatologiczne staje się coraz bardziej bolesne i droższe, im dłużej jest odkładane. Pacjenci z dentofobią wówczas zmuszeni do wizyty u dentysty w celu leczenia, co często może nasilać ich lęk i prowadzić do unikania leczenia w przyszłości.

Dowodzi to, jak ważne jest, aby młodzi rodzice zabierali swoje dzieci na wizyty adaptacyjne do gabinetu stomatologicznego – tak wcześnie, jak to możliwe, gdy nie ma jeszcze problemu, który wymagałby podjęcia leczenia. Im więcej pozytywnych doświadczeń ma dziecko, zwłaszcza w zakresie profilaktyki stomatologicznej, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo wystąpienia u niego lęku przed dentystą. Ponadto wczesna identyfikacja pacjentów z fobią stomatologiczną może znacznie pomóc w ich skutecznym leczeniu i pozytywnie wpłynąć na jakość ich życia w przyszłości.

– Planowanie dnia sprawia, że praca przebiega dużo sprawniej i przyjemniej. Dzięki temu, że ułożę sobie plan na całą zmianę jestem przygotowana, niewiele rzeczy jest mnie w stanie zaskoczyć, wszystko mam pod ręką, mogę skupić się na zabiegu, który wykonujemy – mówi o zaletach planowania pracy przez asystentki i higienistki stomatologiczne asyst. i hig. stom. Martyna Zawadka, która była wykładowczynią podczas konferencji ASYSDENT 2023. Jak konkretnie zaplanować sobie dzień w pracy? Jak zrobić to krok po kroku? Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego!

T.H.

Źródło: https://www.dentistryiq.com/