Ukruszony ząb – co robić? Metody leczenia i odbudowy ukruszonych zębów

Ukruszenie zęba to dość częsty uraz, który może przytrafić się każdemu, bez względu na wiek – u dzieci bywa efektem m.in. urazów podczas zabawy czy uprawiania sportu, u dorosłych – wypadków komunikacyjnych i przypadkowych upadków. Warto pamiętać, że ukruszony ząb to nie tylko problem estetyczny. Nieleczony uszczerbek w strukturze zęba może prowadzić do nadwrażliwości, dolegliwości bólowych oraz pogłębiania się urazu. Dlatego z każdym tego typu przypadkiem należy zgłosić się do dentysty. Współczesna stomatologia ma bowiem wiele skutecznych metod leczenia i odbudowy ukruszonych zębów.

Choć zęby są bardzo wytrzymałe pod względem mechanicznym (szkliwo jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie), to jednak mogą ulegać różnego rodzaju uszkodzeniom. Jednym z najczęstszych urazów występujących u pacjentów w różnym wieku są ukruszenia zębów. Czasami uszkodzeniu ulega tylko szkliwo, a czasem jest ono głębsze i obejmuje również wewnętrzne struktury zęba, w tym zębinę i miazgę. Kluczowe jest, by szybko reagować na tego typu sytuacje – wizyta u dentysty pozwala uniknąć powikłań i przywrócić pełną funkcjonalność oraz estetykę zęba.

Ukruszenie zęba – co może przyczyną urazu?

Istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do uszkodzenia zęba. Jednym z najczęstszych są urazy mechaniczne – przypadkowe uderzenie, upadek czy nagłe, silne nagryzienie czegoś twardego. Warto przy tym mieć świadomość, że do tego typu uszkodzeń częściej dochodzi u osób, u których występują różnego rodzaju szkodliwe nawyki osłabiające strukturę szkliwa i prowadzące do zwiększenia jego podatności na uszkodzenia. Zalicza się do nich np. częste gryzienie bardzo twardych pokarmów (np. cukierków) albo podgryzanie długopisu podczas pracy.

Kolejną istotną przyczyną ukruszeń zębów jest nieleczona próchnica. Proces demineralizacji szkliwa prowadzi do powstawania ubytków, które osłabiają strukturę zęba. W efekcie nawet niewielki nacisk może doprowadzić do jego ukruszenia. Nie bez znaczenia pozostają również czynniki genetyczne – u niektórych osób szkliwo jest naturalnie cieńsze, co zwiększa ryzyko jego uszkodzenia.

Do osłabienia szkliwa i jego mikropęknięć może prowadzić także bruksizm, czyli nawykowe zgrzytanie i zaciskanie zębów, będące efektem np. przewlekłego stresu albo nieleczonych wad zgryzu. Długotrwały, patologiczny nacisk powoduje, że zęby stają się bardziej podatne na uszkodzenia.

Nie można zapominać, że na kondycję uzębienia wpływa także dieta oraz poziom wapnia i witaminy D w organizmie – niedobory tych składników mogą mieć wpływ na częstsze występowanie ukruszeń i złamań zębów. 

Ukruszony ząb – co robić? Kluczowa szybka wizyta u dentysty

Gdy zauważysz, że Twój ząb się ukruszył, warto podjąć natychmiastowe działania. Kluczowe jest jak najszybsze zgłoszenie się do dentysty, ale do czasu wizyty warto przestrzegać poniższych zasad.

• Unikaj jedzenia twardych pokarmów i nie żuj pokarmów stroną, na której znajduje się uszkodzony ząb.

• Przepłucz jamę ustną letnią wodą, aby usunąć resztki pokarmów i uniknąć podrażnień.

• W razie bólu możesz zażyć lek przeciwbólowy, pamiętaj jednak, że nie zastąpi to specjalistycznego leczenia.

Szybka reakcja pozwoli uniknąć powikłań i zwiększy szanse na skuteczną odbudowę zęba.

Jak przebiega diagnostyka ukruszenia zęba?

Jak już wspomniano, z dentystą należy skonsultować się nawet w przypadku pozornie niewielkiego i niegroźnego uszkodzenia części zęba. Podczas wizyty stomatolog podejmie kilka kluczowych kroków w celu postawienia właściwej diagnozy.

• Wywiad medyczny – dentysta zapyta o okoliczności urazu, objawy bólowe oraz wcześniejsze problemy z zębami.

• Badanie kliniczne – lekarz oceni stopień uszkodzenia zęba oraz jego wpływ na otaczające tkanki, sprawdzając czy nie doszło również np. do urazu dziąsła. 

• Zdjęcie rentgenowskie – jeśli uszkodzenie jest poważniejsze, może być konieczne wykonanie RTG zęba w celu sprawdzenia stanu miazgi i korzenia.

Dzięki dokładnej diagnostyce stomatolog będzie mógł dobrać najlepszą metodę leczenia.

Metody leczenia i odbudowy ukruszonych zębów

Współczesna stomatologia oferuje różne metody rekonstrukcji ukruszonych zębów, dostosowane do stopnia uszkodzenia. W przypadku drobnych uszkodzeń dentysta może po prostu wygładzić ostre krawędzie i zabezpieczyć szkliwo fluorem. Jeśli ukruszenie dotyczy głębszych warstw, stosuje się materiały kompozytowe, które doskonale imitują naturalny wygląd zęba.

W przypadku większego ubytku w tkankach twardych zęba wskazane może być leczenie z zastosowaniem licówki lub korony protetycznej, które wzmacniają strukturę zęba i zapewniają długotrwały efekt estetyczny. Jest to szczególnie istotne w przypadku urazów zębów w odcinku przednim, np. ukruszenia jedynki. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań, takich jak licówki z porcelany, pozwala na uzyskanie optymalnych rezultatów funkcjonalnych i wizualnych. 

Jeżeli na skutek ukruszenia doszło do odsłonięcia miazgi zęba, konieczne może być leczenie kanałowe. W skrajnych przypadkach, gdy ząb jest poważnie uszkodzony lub pękł wzdłuż korzenia, może być konieczna jego ekstrakcja i zastąpienie implantem.

Leczenie ukruszonego zęba u dziecka. Czy naprawa ukruszonego zęba mlecznego przebiega tak samo jak zęba stałego?

U dzieci ukruszenie zęba również wymaga indywidualnego podejścia. W przypadku zębów mlecznych, dentysta zazwyczaj decyduje się na jego odbudowę przy użyciu kompozytu lub materiału szkło-jonomerowego. Jednak jeśli mleczny ząb jest poważnie uszkodzony, lekarz może zdecydować o jego usunięciu.

W przypadku zębów stałych postępowanie jest takie samo jak u dorosłych. Z dzieckiem należy jak najszybciej udać się do dentysty – szybkie zabezpieczenie uszkodzonego zęba i wdrożenie odpowiedniego leczenia jest kluczowe, aby uniknąć powikłań i zapewnić prawidłowy dalszy rozwój uzębienia.

Ukruszenie zęba to problem, którego nie wolno lekceważyć. Niezależnie od przyczyny uszkodzenia, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą, aby uniknąć powikłań i przywrócić pełną funkcjonalność zęba. Nowoczesne metody odbudowy pozwalają na skuteczne i estetyczne rekonstrukcje, które zapewniają pacjentom komfort i piękny uśmiech na lata. Regularne kontrole w gabinecie stomatologicznym i dbanie o higienę jamy ustnej to najlepszy sposób na minimalizowanie ryzyka ukruszeń w przyszłości.