Szczotkowanie zębów – jak to robić? Poznaj główne zasady codziennego mycia zębów!

Codzienna higiena to podstawa zdrowia jamy ustnej. Jednym z jej głównych elementów jest szczotkowanie zębów – i choć wydaje się ono prostą czynnością, to jednak wiele osób wciąż popełnia błędy podczas mycia zębów. Zatem jak prawidłowo dbać o zęby? Jaką technikę mycia zębów polecają specjaliści? Przedstawiamy najważniejsze zasady poprawnego szczotkowania, które pomogą zachować zdrowie jamy ustnej na długie lata.

Zdrowe, zadbane zęby to nie tylko kwestia estetyki, ale również kluczowy element ogólnego zdrowia organizmu. Niewłaściwa higiena jamy ustnej oraz będące jej konsekwencją choroby zębów i dziąseł mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak infekcje bakteryjne, przewlekłe stany zapalne czy problemy sercowo-naczyniowe. Aby uniknąć tego typu problemów, należy poznać zasady prawidłowego szczotkowania zębów i wprowadzić je w życie.

Mycie zębów – dlaczego jest tak istotne?

Codzienne szczotkowanie zębów to fundament higieny jamy ustnej. W trakcie dnia na powierzchni zębów gromadzi się płytka bakteryjna, czyli cienka warstwa biofilmu zawierająca szkodliwe mikroorganizmy. Jeśli płytka nie zostanie usunięta podczas szczotkowania, bardzo szybko ulega mineralizacji, przekształcając się w kamień nazębny, który jest m.in. główną przyczyną stanów zapalnych dziąseł.

Dodatkowo, obecne w jamie ustnej bakterie żywią się pozostałościami pokarmów nieusuniętymi przy szczotkowaniu – efektem metabolizmu drobnoustrojów są kwasy, które uszkadzają szkliwo. W takich warunkach bakterie mogą wnikać w głębsze partie zębów, powodując ubytki. Regularne szczotkowanie pomaga zapobiegać próchnicy i chorobom przyzębia, redukuje ryzyko utraty zębów, a także jest niezbędne do zachowania świeżego oddechu.

Jak już wspomniano, próchnica i choroby dziąseł mogą również prowadzić do poważnych, ogólnoustrojowych powikłań – np. chorób płuc, nerek, schorzeń sercowo-naczyniowych, a nawet zwiększać ryzyko rozwoju niektórych nowotworów. Prawidłowa higiena jamy ustnej pośrednio ogranicza więc te zagrożenia.

Jak często należy myć zęby?

Według zaleceń ekspertów, instytucji naukowych i towarzystw stomatologicznych, zęby należy szczotkować po każdym posiłku, a co najmniej dwa razy dziennie – rano i wieczorem. Poranne mycie pomaga usunąć bakterie, które nagromadziły się w jamie ustnej podczas snu, natomiast wieczorne szczotkowanie jest kluczowe dla pozbycia się resztek pokarmowych i płytki bakteryjnej zgromadzonej w ciągu dnia.

Warto jednak mieć świadomość, że szczotkowanie nie powinno odbywać się od razu po jedzeniu. W wielu pokarmach i napojach znajdują się bowiem kwasy, które czasowo zmiękczają szkliwo. Wyszczotkowanie zębów od razu np. po zjedzeniu kwaśnej zupy albo wypiciu soku pomarańczowego, zwłaszcza szczoteczką z twardym włosiem, może doprowadzić do poważnych uszkodzeń szkliwa – dlatego po jedzeniu wskazane jest odczekanie 20-30 minut przed umyciem zębów.

Jak długo powinno trwać mycie zębów?

Prawidłowe mycie zębów powinno trwać minimum 2 minuty (do 3 minut). To wystarczający czas, by dokładnie usunąć płytkę bakteryjną z powierzchni wszystkich zębów. Zbyt krótkie szczotkowanie może pozostawić resztki płytki, natomiast zbyt długie może prowadzić do nadmiernego ścierania szkliwa, zwłaszcza przy użyciu szczoteczki z twardym włosiem albo stosowaniu niewłaściwej techniki. Ważne jest też, by myć zęby z należytą starannością, obejmując każdą ich powierzchnię: zewnętrzną, wewnętrzną oraz żującą.

Pasta i szczoteczka do zębów – jak wybrać?

Wybór odpowiedniej szczoteczki i pasty do zębów to klucz do skutecznej higieny jamy ustnej. Szczoteczka powinna mieć odpowiednią twardość włosia. Większość specjalistów zaleca szczoteczki z miękkim lub średnio twardym włosiem, które usuwają zanieczyszczenia bez ryzyka podrażnienia dziąseł i szkliwa. Osoby z nadwrażliwością zębów lub dziąseł powinny sięgać po szczoteczki ultramiękkie.

Zamiast tradycyjnej szczoteczki manualnej wybrać można także szczoteczki elektryczne, działające w technologii magnetycznej albo sonicznej. Są to nowoczesne urządzenia, wyposażone w różne tryby pracy, czujniki siły nacisku, timer i inne funkcjonalności ułatwiające codzienną higienę. Według badań, szczoteczki elektryczne usuwają płytkę bakteryjną dużo skuteczniej niż manualne, ale przy ich zakupie trzeba liczyć się z wyższymi kosztami. Wielu dentystów podkreśla jednak, że rodzaj stosowanej szczoteczki jest mniej istotny – może to być zarówno szczoteczka soniczna, jak i manualna, ale kluczowe jest to, by regularnie jej używać.

Pasta do zębów do codziennego użytku powinna zawierać fluor w ilości odpowiedniej do wieku i potrzeb pacjenta. Fluor wzmacnia szkliwo i chroni przed próchnicą. Dla osób z nadwrażliwością zębów rekomendowane są pasty zawierające hydroksyapatyt lub azotan potasu, które redukują objawy nadwrażliwości. Oczywiście na rynku dostępne są także np. pasty wybielające, smakowe, pasty do zębów dla dzieci, dla osób z wysokim ryzykiem rozwoju próchnicy – wybór odpowiedniego produktu to kwestia indywidualna, a zawsze pomoże w nim dentysta lub higienistka stomatologiczna.

Najpopularniejsze techniki szczotkowania zębów

Aby czyszczenie zębów było skuteczne ważna jest nie tylko jego częstotliwość czy długość, ale również zastosowanie odpowiedniej techniki. W jej doborze może pomóc dentysta lub higienistka stomatologiczna. Wśród najpopularniejszych metod szczotkowania znajduje się:

• technika obrotowo-wymiatająca – polega ona na ustawieniu szczoteczki pod kątem 45 stopni i przesuwaniu jej po koronach zębowych oraz dziąsłach ruchami okrężnymi i wymiatającymi (należy wykonywać od 4 do 6 ruchów w jednym miejscu),

• technika okrężna – metoda polegająca na przyłożeniu szczoteczki pod kątem prostym do dziąsła oraz wykonywaniu prostych ruchów okrężnych, usuwających płytkę nazębną z powierzchni zębów,

• technika pionowo-pozioma – metoda mycia zębów polegająca na ułożeniu szczoteczki odpowiednio pionowo do powierzchni językowych zębów przednich lub wzdłuż powierzchni żujących zębów bocznych i szczotkowaniu ich ruchami wymiatającym oraz przód-tył. 

Nie tylko szczotkowanie. Pozostałe elementy higieny jamy ustnej

Oczywiście nie można zapominać o innych elementach codziennej higieny jamy ustnej. Czyszczenie przestrzeni między zębami – np. przy pomocy nici dentystycznych albo szczoteczki międzyzębowej – jest niezbędne do usunięcia resztek pokarmowych i płytki bakteryjnej z trudno dostępnych powierzchni, do których szczoteczka nie dociera. Ważnym uzupełnieniem higieny są płyny do płukania jamy ustnej, które redukują szkodliwe bakterie bytujące w jamie ustnej, wzmacniają szkliwo i odświeżają oddech. Dla wielu osób pomocne mogą być także skrobaczki do języka, które skutecznie usuwają osad i bakterie z jego powierzchni.

Nie wolno też zapominać o regularnych wizytach u stomatologa. Kontrola zdrowia jamy ustnej oraz profesjonalna higienizacja co najmniej raz na pół roku pozwalają wcześnie wykryć i leczyć ewentualne problemy, takie jak próchnica czy stany zapalne przyzębia.

Prawidłowe szczotkowanie zębów to klucz do zdrowego uśmiechu i dobrego samopoczucia. Właściwa technika szczotkowania, dobrze dobrane narzędzia oraz regularność mycia pozwalają skutecznie zapobiegać próchnicy, chorobom dziąseł i innym schorzeniom jamy ustnej. Należy przy tym pamiętać, że dbanie o higienę jamy ustnej to proces kompleksowy – czyszczenie przestrzeni międzyzębowych, stosowanie płukanek do ust i wizyty u stomatologa są jego nieodłącznymi elementami.