Różnice pomiędzy zębami mlecznymi a stałymi

Czy wiesz, czym różnią się zęby mleczne od zębów stałych?

1. U większości ludzi zęby mleczne (dentes decidui) są z reguły mniejsze niż zęby stałe. Zdarza się jednak, że różnica w ich wielkości jest niewielka. W takim przypadku można odróżnić ząb mleczny od zęba stałego po miejscu zajmowanym w łuku zębowym.

2. Zęby mleczne i stałe różnią się kolorem: te pierwsze mają barwę biało-niebieską, te drugie – biało-żółto-kremową (o ile są zdrowe).

3. Pierwsze pokolenie zębów posiada mniejsze i cieńsze korzenie. Ponadto w trzonowcach mlecznych korzenie są szeroko rozstawione i mniej zakrzywione, ponieważ obejmują zawiązki zębów stałych.

4. Przy szyjce zębów mlecznych znajduje się wałeczek szkliwa otaczający koronę, zwany obręczą zęba (cingulum dentis).

5. Statystycznie rzecz biorąc, zęby mleczne rosną od szóstego do trzydziestego miesiąca życia (jednak równie dobrze pierwsze mleczaki mogą się pojawić pod koniec czwartego miesiąca, a okres ząbkowania może się przedłużyć). Termin ten jest w dużej mierze uwarunkowany genetycznie, zależy także od ogólnego rozwoju dziecka. U wcześniaków, dzieci drobnych, chorowitych i wątłych proces wyrzynania się zębów mlecznych może zająć więcej czasu.
W uzębieniu mlecznym nie posiadamy zębów przedtrzonowych i trzecich trzonowych (ósemek), dlatego mleczaków jest razem dwadzieścia (po 10 w szczęce i żuchwie). W wieku dorosłym mamy już 32 zęby stałe, z czego 16 w szczęce i 16 w żuchwie. W obrębie zębów stałych rozróżniamy 4 grupy zębowe: siekacze, kły, przedtrzonowce i zęby trzonowe.

6. Z reguły jako pierwsze zęby stałe wyrzynają się szóstki. Natomiast kolejność wyrzynania mleczaków bywa na ogół następująca: pierwsze pojawiają się siekacze przyśrodkowe w żuchwie (dolne jedynki), następnie siekacze przyśrodkowe w szczęce, siekacze boczne w żuchwie, siekacze boczne w szczęce, pierwsze trzonowce, kły i drugie trzonowce. Warto jednak pamiętać, że doliczono się aż 65 wzorów kolejności wyrzynania się zębów mlecznych.

7. Zęby mleczne mogą być rozchwiane. Jest to ruchomość fizjologiczna wynikająca z resorpcji ich korzeni w okresie poprzedzającym wypadnięcie. Natomiast rozchwianie zębów stałych jest wyraźnym sygnałem, że w naszej jamie ustnej rozwija się proces zapalny (przypomnijmy – główną przyczyną rozchwiania zębów jest paradontoza!).

8. Ciekawostką może być fakt, iż pomiędzy szóstym a jedenastym (dwunastym) rokiem w jamie ustnej znajdują się zarówno zęby mleczne, jak i stałe.

9. Odmienna budowa anatomiczna oraz słaba mineralizacja twardych tkanek zęba sprawia, że mleczaki są w o wiele większym stopniu podatne na próchnicę niż zęby stałe Ponadto proces próchnicowy może w nich przebiegać tak szybko i gwałtownie, iż konieczne staje się ich wyrwanie. Jednak zbyt wczesna utrata zębów mlecznych może prowadzić do wad zgryzu oraz innych problemów ortodontycznych (obecność zębów mlecznych jest konieczna dla prawidłowego wyrastania zębów stałych – mleczaki utrzymują bowiem miejsce dla drugiego pokolenia zębów).

B.Sz.