Rewolucja czy ewolucja uszczelniaczy kanałowych w kierunku bioaktywnego leczenia endodontycznego

Na rynku obecnie jest wiele rodzajów uszczelniaczy, spośród których lekarz może wybierać do woli, ale zauważyć trzeba, że w ostatnim czasie coraz więcej jest także uszczelniaczy bioaktywnych. Przykładem takich materiałów mogą być chociażby NeoMTA 2 (Avalon Biomed), NeoSealer Flo (Avalon Biomed), TotalFill BC Sealer (FKG), BioRoot RCS (Septodont), CeraSeal (Meta Biomed) czy Well-Root SC (Vericom), jest zatem w czym wybierać.

Preparaty w formie gotowych sealerów mają to do siebie, że są to gotowe do użycia pasty, ponieważ nie wymagają mieszania. Twardnieją pod wpływem wilgoci w kanale lub w ubytku zęba. Materiały te nie resorbują się w przeciwieństwie do typowych materiałów na bazie wodorotlenku wapnia, do tej pory szeroko stosowanych, a ich działanie alkalizujące utrzymuje się przez dłuższy czas. W kontakcie z płynem fizjologicznym, a także z krwią, w których są jony fosforanowe, wytwarza się hydroksyapatyt, co dodatkowo uszczelnia wypełnienie, a w przypadku zastosowania takich materiałów jako uszczelniacza w kanale korzeniowym prowadzi to do zamknięcia i uszczelnienia kanału, otworu wierzchołkowego i ewentualnych kanałów bocznych. Działanie alkalizujące tych materiałów, czyli środowisko zasadowe, jakie one wytwarzają, jest silnie bakteriobójcze, co prowadzi do leczenia zmian okołowierzchołkowych w przypadku wypełnienia kanału, natomiast w przypadku założenia takich materiałów do ubytku indukuje remineralizację zębiny lub wytwarzanie mostu zębinowego w przypadku przykrycia bezpośredniego miazgi zęba.

Przegląd preparatów

Linia Avalon Biomed oprócz gotowego sealera NeoSealer Flo, o którym więcej będzie poniżej, wypuściła także, co ciekawe, preparat NeoPutty – jest to ten sam preparat, ale w formie gotowej pasty o konsystencji kitu. Jest on fabrycznie premiksowany, przeznaczony do naprawy perforacji, leczenia wypełnienia korzenia (apeksyfikacji) i innych procedur mikrochirurgii endodontycznej, a także do niezbędnej terapii miazgi. NeoPutty™ jest bioaktywnym, bioceramicznym, wstępnie zmieszanym materiałem o doskonałych właściwościach plastycznych, sprzyjających tworzeniu hydroksyapatytu w celu indukcji procesów gojenia.

Fot. 1. Avalon-trio

Trzecią formą, chyba najbardziej uniwersalną, jest NeoMTA 2 (Avalon Biomed) w formie proszku i płynu. Jest to cały czas ten sam materiał, który sami możemy rozrobić do konsystencji plastycznego kitu lub płynącego sealera. Lekarz zatem decyduje, jaką formę przyjmie przygotowywany preparat, w zależności od wykonywanego zabiegu. Twardsza konsystencja jest przeznaczona do naprawy perforacji, wypełniania korzenia, leczenia apeksyfikacji korzeniowej i innych zabiegów z dziedziny mikrochirurgii endodontycznej, a także do niezbędnej terapii miazgi (zranienia). Płynna konsystencja jest stosowana celem wypełnienia / uszczelnienia kanału korzeniowego i zastosowania materiału wraz z ćwiekami gutaperkowymi.

Fot. 2. Avalon-mixing

Lekarz podczas leczenia kanałowego wielokrotnie staje w obliczu skomplikowanej anatomii kanałów. Wymaga to delikatnych metod opracowania kanałów korzeniowych, dokładnego ich oczyszczenia, aby móc wypełnić cały system kanałowy szczelnie, we wszystkich możliwych wymiarach. Czasami jednak stajemy w obliczu na tyle wymagającej anatomii, że jesteśmy zmuszeni do innego podejścia. Nie wszystkie przypadki mogą być leczone w ten sam sposób.

W takich sytuacjach użycie uszczelniacza kanałowego o wysokiej płynności oraz cienkiej grubości warstwy, a dodatkowo posiadającego właściwości bioaktywne, może się przyczynić do sukcesu leczenia endodontycznego.

Opis przypadku

Poniższy przypadek przedstawia leczenie i sześciomiesięczny okres obserwacji po leczeniu lewego trzeciego zęba trzonowego żuchwy z nietypową anatomią. 55-letnia kobieta zgłosiła się z bólem podczas nagryzania związanego z zębem 38. Badanie kliniczne potwierdziło dolegliwości pacjentki. Badanie periodontologiczne sondą ujawniło obecność kieszonki wzdłuż dystalnej powierzchni zajętego zęba. Cyfrowe zdjęcia radiograficzne ujawniły obecność mocno zakrzywionego trzeciego trzonowca z towarzyszącą zmianą okołowierzchołkową. W rezultacie postawiono rozpoznanie martwicy miazgi z objawowym zapaleniem przyzębia wierzchołkowego.

Przed rozpoczęciem leczenia pacjentka została poinformowana, że możemy nie być w stanie udrożnić kanałów w związku ze skomplikowaną budową anatomiczną tego zęba. Pacjentka chciała jednak zachować ząb (z powodu wcześniejszego złego doświadczenia po ekstrakcji zębów). Wykonano zdjęcia CBCT celem zaplanowania dalszego leczenia (zdj. 3 i 4).

Fot. 3. Zdjęcie przedzabiegowe

Badanie CBCT ujawniło podział koronalny kanału głównego, ciężką krzywiznę wierzchołka zęba, trzeci kanał oraz wiele odgałęzień bocznych (zdj. 4).

Fot. 4. Przekroje CBCT ukazujące skomplikowaną anatomię kanałów korzeniowych

Pierwszym wyzwaniem było udrożnienie kanału na całej jego długości do końca mocno zakrzywionej części wierzchołkowej. Drożność uzyskano przez zastosowanie narzędzi ISO rozmiar 10/03. Następnie kanał poszerzono do 20/04 przy użyciu pilników z efektem pamięci (zdj. 5).

Fot. 5. Zdjęcia ukazujące etapy opracowania kanału korzeniowego

Zgodnie z oczekiwaniami niemożliwe było całkowite udrożnienie odcinka koronalnego, więc w tym wymagającym odcinku ząb został opracowany za pomocą aktywacji ultradźwiękowej. Następnie do kanału zaaplikowano bioceramiczny uszczelniacz (NeoSealer® Flo – Avalon Biomed, Teksas, USA) wraz z gutaperką przy użyciu kondensacji hydraulicznej na ciepło celem dostarczenia materiału wypełniającego do wszystkich części systemu kanałów korzeniowych, w tym do wierzchołka.

Temperatura użyta podczas kondensacji gutaperki wynosiła 150°C przez 5 s, następnie dalszą część kondensacji przeprowadzono za pomocą upychacza ręcznego. NeoSealer Flo to bioaktywny uszczelniacz endodontyczny IV generacji do uszczelniania kanałów korzeniowych przy użyciu technik obturacyjnych na ciepło lub na zimno, a także standardowych metodą kondensacji bocznej. Materiał ten nie zawiera żywic, co zwiększa jego bioaktywne działanie. Materiał można aplikować za pomocą cienkich igieł aplikacyjnych, na igle lentulo lub na ćwieku gutaperkowym.

Na radiogramie pozabiegowym zaobserwowano pomyślne wypełnienie całego systemu kanałowego uszczelniaczem NeoSealer Flo i gutaperką. Materiał ten daje bardzo dobry kontrast na zdjęciach RTG (zdj. 6).

Fot. 6. Zdjęcie po wypełnieniu uszczelniaczem NeoSealer Flo

Pacjentka została ponownie wezwana na kontrolę po sześciu miesiącach od zabiegu. Ząb nie wykazywał wrażliwości na perkusję pionową i poziomą. Kieszonka podczas badania sondą periodontologiczną całkowicie zniknęła. Obraz radiograficzny wykazał gojenie wraz z przywróceniem blaszki twardej wokół korzenia (zdj. 7).

Fot. 7. Zdjęcie kontrolne po sześciu miesiącach

Wniosek

Zdolność lekarza do wypełnienia przestrzeni kanału korzeniowego z nieukształtowanym przez pilniki kanałem zależy od prawidłowego oczyszczenia całego systemu kanałów korzeniowych, a następnie zastosowania materiału uszczelniającego o korzystnych właściwościach fizykochemicznych. NeoSealer Flo (Avalon Biomed, USA) był w tym przypadku idealnym wyborem ze względu na korzystne właściwości płynięcia, cienką grubość filmu i kompatybilność z wybraną metodą wypełnienia kanałów na ciepło. Pamiętać jednak należy, że materiał ten, aby zachował swoje właściwości płynące, powinien być przechowywany w temperaturze pokojowej, a nie w lodówce!

Uzasadnienie stosowania neosealer flo (avalon biomed) w tym przypadku z punktu widzenia klinicznego

• Zapotrzebowanie na materiał o wysokiej płynności, aby móc dotrzeć do niedostępnych obszarów kanałów, gdzie opracowanie pilnikami nie było możliwe przy tak złożonej anatomii zęba.

• Zapotrzebowanie na materiał, który wytrzyma wielokrotne fale temperatury podczas hydraulicznej kondensacji cieplnej, bez wpływu na zachowanie jego płynności lub właściwości bioaktywne.

• Zapotrzebowanie na materiał o doskonałej biokompatybilności i właściwościach bioaktywnych, aby wspomóc gojenie istniejącego zapalenia okołowierzchołkowego ozębnej.

lek. stom. Łukasz Balcerzak, przypadek – dr Ahmed Shawky

Forum Stomatologii Praktycznej