Próchnica popromienna i zmiana koloru zęba po radioterapii
Próchnica popromienna i zmiana koloru zęba po radioterapii
Radioterapia stosowana w leczeniu nowotworów głowy i szyi jest przyczyną licznych powikłań ze strony jamy ustnej. Należą do nich: próchnica popromienna, kserostomia, zaburzenia smaku, zapalenie śluzówki oraz popromienna martwica kości.
Radioterapia – obok leczenia chirurgicznego – jest jedną z podstawowych metod walki z nowotworami jamy ustnej. Niestety, terapia ta poważnie uszkadza gruczoły ślinowe i negatywnie wpływa na jakość oraz ilość śliny. Najbardziej wrażliwa na napromienienie jest ślinianka przyuszna – bywa, że po radioterapii 100% jej miąższu staje się niewydolna. Przy zachowaniu 10-20% zdrowego miąższu gruczoł ślinowy produkuje ślinę, jednak zmienia one swoje właściwości: staje się bardzo gęsta, lepka i ciągnąca.
W praktyce stopień uszkodzenia ślinianek przyusznych oraz podżuchwowych zależy od dawki promieniowania i obszaru napromienienia (z reguły w terenie napromienianym znajduje się część twarzoczaszki, jama ustna, żuchwa oraz – wspomniane wcześniej – gruczoły ślinowe).
Jak wiemy, ślina jest nam niezbędna do połykania, odczuwania smaku i mówienia. Niemniej jej najważniejszą rolą jest zapobieganie próchnicy poprzez neutralizowanie kwasów oraz oczyszczanie zębów i dziąseł. Niestety, w efekcie radioterapii ślina traci swoje zdolności ochronne, co przyczynia się do zachwiania równowagi bakteryjnej w jamy ustnej oraz powoduje kserostomię. Kserostomia zwiększa ryzyko rozwinięcia się próchnicy, a problem ten może się nasilać, jeśli leczenie stomatologiczne nie zostanie odpowiednio wcześnie podjęte.
Próchnica popromienna
Należy podkreślić, iż próchnica popromienna nie jest efektem bezpośredniego działania promieniowania na struktury zęba, ale wynikiem powikłań związanych ze zmniejszonym wydzielaniem śliny.
Z reguły próchnica rozwija się w okresie od 4 do 6 miesięcy od zakończenia radioterapii, atakuje wszystkie zęby i wyróżnia się bardzo agresywnym, szybkim przebiegiem. Jej cechą charakterystyczną jest to, że rozpoczyna się od szyjki zęba, aby w następnym etapie objąć całą jego powierzchnię. Ta kolejność jest spowodowana właśnie brakiem ochronnego działania śliny, której przepływ jest znacznie ograniczony.
Zmiana koloru zęba
U części chorych poddanych radioterapii może dojść do zmiany naturalnego koloru zęba na brunatny. Najczęściej przebarwienie to jest związane z nadkażeniem bakteryjnym lub grzybiczym w obrębie jamy ustnej, jednak zmiany tego typu mogą również towarzyszyć próchnicy. Ponadto niektóre płyny używane do płukania jamy ustnej mogą zawierać chlorhexydynę, która przy odczynie kwaśnym w jamie ustnej może zabarwiać na brunatno szkliwo zębów.
Ważne: Ze względu na zwiększone ryzyko powstawania w bardzo krótkim czasie wielu ubytków, osoby poddawane radioterapii głowy i szyi powinny znacznie częściej niż do tej pory odwiedzać dentystę.
B.Sz.
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Nocny ból zęba to jedno z najbardziej uciążliwych doświadczeń, które potrafi całkowicie zaburzyć odpoczynek. Jeśli sen zostaje przerwany przez pulsujący, uporczywy ból, każdy od razu szuka skutecznej metody, by złagodzić dolegliwości. Dlaczego bóle z...
Planujesz wakacje w tropikach, nurkowanie na rafie koralowej lub lot samolotem do egzotycznego kraju? A może jesteś miłośnikiem górskich wędrówek? Jeśli tak, musisz wiedzieć o zjawisku zwanym barodontalgią. To specyficzny ból zęba, który może pojawić...
Rośnie liczba pacjentów leczonych za pomocą radioterapii w Dąbrowie Górniczej. W tym celu Zagłębiowskie Centrum Onkologii wykorzystuje sztuczną inteligencję do bardziej precyzyjnego i szybszego ustalenia zakresu leczenia. Proces planowania radiotera...
Serwis internetowy The Dentist.co.uk opisał przypadek kilkulatki z Wielkiej Brytanii, która zmaga się z bardzo zaawansowaną próchnicą. Powodem niepodejmowania leczenia u dziecka jest problem z dostępem do lekarza stomatologa Narodowej Służby Zdrowia ...
U pacjentów z zapaleniem przyzębia, którzy oprócz leczenia konwencjonalnego przyjmowali probiotyki oraz indywidualnie zbilansowaną dietę przeciwdziałającą zapaleniu, udało się osiągnąć istotną poprawę stanu zdrowia przyzębia. To jeden z wniosków płyn...
Od rozliczenia 2022 r. deklaracje PIT-28 i PIT-28S składa się w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia. Ryczałt za grudzień 2022 r. oraz za ostatni kwartał 2022 r. jest płatny do końca lutego 2023 r. W kolejnych latach ryczałt będzie płatny do 20. st...
W badaniach, które przeprowadzono w sześciu państwach Europy, Azji i Ameryki Południowej, wykazano, że ekonomiczny wpływ próchnicy zębów jest największy w najuboższych grupach społecznych. Badanie dowiodło również, że koszty te można znacząco obniżyć...
Brodawczak płaskonabłonkowy jamy ustnej to łagodna zmiana nowotworowa wywoływana przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Chociaż zwykle nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia, może budzić niepokój pacjentów i powodować dyskomfort w codzi...
Zmieniając cokolwiek w zachowaniach stanowiących czynniki ryzyka, w stylu życia czy w codziennych zwyczajach możemy w 50% uniknąć rozwoju nowotworów złośliwych – przekonuje prof. dr hab. n. med. Marcin Wojnar, kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrycz...
Naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej będą wspierać lekarzy ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w opracowaniu nowoczesnej radioterapii. Leczenie ma być „szyte na miarę”, czyli dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów. W diagnozie i leczeniu...
Badania przeprowadzone przez naukowców z University of Queensland w Brisbane i University of Bristol w Wielkiej Brytanii dowiodły, że substancje zawarte w jagodach oraz żurawinie mogą pomagać w zapobieganiu próchnicy. Hamują one namnażanie bakterii w...
