Kryzys opioidowy w stomatologii: jak go pokonać?

Kryzys spowodowany nadużywaniem opioidów, z jakim mierzą się m.in. Stany Zjednoczone, rzucił cień na całą opiekę zdrowotną – w USA za 3 na 4 zgony z przedawkowania leków odpowiadają opioidy (przede wszystkim fentylan). Skłoniło to do weryfikacji dotychczasowych przekonań dotyczących leków przepisywanych pacjentom w różnych dziedzinach medycyny, w tym w stomatologii. Do toczącej się od dłuższego czasu dyskusji włączył się portal stomatologiczny Dentistry Today.

Lekarze dentyści odgrywają bardzo istotną rolę w opiece zdrowotnej, a ich znaczenie w walce z problemem nadużywania opioidów jest nie do przecenienia. W stomatologii konieczne jest ograniczenie stosowania opioidów i wybór alternatywnych metod leczenia bólu – co będzie z korzyścią dla pacjentów (w 2022 roku z powodu nadużywania opioidów zmarło prawie 110 tys osób).

Opioidy od dziesięcioleci znajdują szerokie zastosowanie w leczeniu bólu w stomatologii, zwłaszcza w przypadku zabiegów chirurgicznych. Jednak szybko rosnąca liczba zgonów z powodu ich stosowania (ze względu na wysokie ryzyko uzależnienia, nadużywania i niepożądane skutki uboczne) sprawiła, że szuka się obecnie sposobów, czym zastąpić leki z tej grupy.

Czym leczyć dolegliwości bólowe w miejsce opioidów?

Istnieje kilka alternatyw, w tym nieopioidowe leki przeciwbólowe, miejscowe środki znieczulające, techniki poznawczo-behawioralne oraz metody zapobiegawcze.

Nieopioidowe leki przeciwbólowe

Stosowanie nieopioidowych leków przeciwbólowych to podstawowy krok w stronę stomatologii wolnej od opioidów. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, okazują się skuteczne w leczeniu bólu zębów, jak i stanów zapalnych. Leki te wykazują działanie na źródło dolegliwości, nie powodując przy tym uzależnienia charakterystycznego dla opioidów. 

Miejscowe środki znieczulające

Dentyści są ekspertami w stosowaniu środków znieczulających miejscowo, są więc w stanie zapewnić ukierunkowane znoszenie bólu podczas zabiegów stomatologicznych. Leki te tymczasowo blokują sygnały nerwowe w określonym obszarze, zapewniając pacjentowi komfort w trakcie leczenia. Niedawne wprowadzenie dłużej działającego znieczulenia miejscowego znacznie zmniejszyło zapotrzebowanie na opioidy stosowane po zabiegu.

Techniki poznawczo-behawioralne

W opanowaniu percepcji bólu pomocne może być także wprowadzenie technik poznawczo-behawioralnych. Lekarze dentyści mogą stosować metody relaksacyjne, techniki odwracania uwagi i praktyki skupiania uwagi w celu łagodzenia doznań lękowych i bólu, ograniczając przy tym zależność od środków farmakologicznych.

Podejścia zapobiegawcze

Przyjęcie strategii zapobiegawczych może znacznie ograniczyć potrzebę leczenia bólu pozabiegowego. Stomatolodzy ogólni odgrywają kluczową rolę w edukacji pacjentów na temat zdrowia jamy ustnej, mogą zachęcać do regularnych wizyt kontrolnych i podejmowania odpowiednich działań, aby zapobiec pogłębianiu się problemów stomatologicznych, a tym samym zmniejszać prawdopodobieństwo wystąpienia intensywnego bólu, który będzie wymagał zastosowania opioidu.

Korzyści wynikające ze stomatologii wolnej od opioidów

Znoszenie dolegliwości bólowych u pacjentów bez stosowania opioidów ma wiele zalet.  Najważniejsze z nich to:

– mniejsze ryzyko uzależnienia – stomatologia bez opioidów to dobry krok w kierunku uwolnienia społeczeństwa od leków, które mogą uzależniać oraz prowadzić od rozwoju zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych,

– większe bezpieczeństwo pacjenta – zamienniki nieopioidowe są często bezpieczniejsze, zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych i powikłań,

– pozytywny wpływ na społeczeństwo – stomatologia wolna od opioidów jest zgodna z celami zdrowia publicznego, wspiera kulturę odpowiedzialnego leczenia bólu i przyczynia się do ograniczenia szkodliwych skutków używania opioidów w populacji.

Czas na stomatologię wolną od opioidów

Rezygnacja z opioidów w stomatologii na rzecz innych leków znoszących ból to wyraz odpowiedzialnej ewolucją w opiece stomatologicznej. Stosując alternatywne metody leczenia bólu, stomatolodzy mogą nadać priorytet bezpieczeństwu pacjentów, przyczynić się do łagodzenia kryzysu opioidowego, a tym samym wspierać zdrowie społeczeństwa. Aby to osiągnąć potrzebne są też dalsze badania, edukacja i wdrażanie innowacyjnych podejść, co umożliwi dentystom zapewnienie skutecznej opieki, przy minimalizowaniu ryzyka związanego ze stosowaniem opioidów.

T.H.

Źródła: https://www.dentistrytoday.com/how-you-can-help-the-opioid-crisis-in-dentistry/