Dentyści jako pierwsi rozpoznają zespół zdrętwiałego podbródka

Zespół zdrętwiałego podbródka (ang. numb chin syndrome, NCS) to rzadko występująca neuropatia czuciowa nerwu bródkowego. Zgodnie z wynikami badania opublikowanego pod koniec maja w „Journal of the American Dental Association” (JADA), stomatolodzy są często pierwszymi lekarzami, którzy mają do czynienia z tą chorobą u pacjentów, dlatego powinni nauczyć się prawidłowo ją rozpoznawać.

NCS charakteryzuje się zmianami w odczuwaniu, takim jak drętwienie w pobliżu nerwu bródkowego, parestezje, dysestezja, niedoczulica oraz analgezja. Objawy występują w okolicy kłów i siekaczy żuchwy, spojenia żuchwy oraz w błonie śluzowej wargi dolnej. Objawy te są nierzadko bagatelizowane przez pracowników służby zdrowia ze względu na ich niegroźny charakter, jednak NCS często wiąże się z występowaniem nowotworów złośliwych.

– Nerw trójdzielny może dawać takie objawy jak przejściowa idiopatyczna neuropatia czuciowa, jednak gdy drętwienie dotyczy nerwu bródkowego, należy to uznać za poważny symptom choroby nowotworowej – napisali autorzy pracy z zespołu pod kierunkiem dr Cristiny Perez z University of Kentucky (USA).

Zespół NCS w literaturze fachowej

Chociaż liczba badań stomatologicznych dotyczących neuropatii nerwu bródkowego jest ograniczona, NCS jest znacznie częściej opisywany w literaturze ogólnomedycznej. Ponieważ jednak obszar dotknięty chorobą należy do zakresu specjalizacji lekarzy stomatologów, autorzy badania uważają, że syndrom ten powinien być również przez nich rozpoznawany i rozumiany. Przy przeoczeniu objawów NCS może być bowiem rozpoczęte – zbędne w tym wypadku – leczenie stomatologiczne. Tym samym niewykryta pozostaje pierwotna przyczyna drętwienia i nie jest odpowiednio wcześnie wdrożone prawidłowe leczenie onkologiczne.

W badaniu przedstawionym w „Journal of the American Dental Association” wzięto pod uwagę około 2400 artykułów. Po zastosowaniu kryteriów włączenia i wyłączenia pozostały 102 prace. Spośród nich 8 to badania obserwacyjne, 85 to opisy przypadków, a 9 to listy do redakcji z opisem przypadku. Łącznie we wszystkich ocenianych artykułach uwzględniono 288 pacjentów. Ponad jedna czwarta (28%) pacjentów początkowo konsultowała się ze stomatologami – w związku z objawem w postaci drętwienia podbródka. Spośród przypadków NCS poddanych ocenie badaczy, 53% było związanych z nowotworem złośliwym.

Pacjenci z największym prawdopodobieństwem wystąpienia zespołu zdrętwiałego podbródka to osoby w wieku od 61 do 70 lat, przy czym nieco bardziej podatne na rozwój NCS są kobiety. Najczęściej zgłaszanymi objawami było drętwienie (100%), parestezje (18%) oraz dolegliwości bólowe (17%). Pacjenci zgłaszali też zwiększoną częstość przygryzania warg, które może powodować owrzodzenia. Prawie połowa (47%) przypadków zespołu zdrętwiałego podbródka była związana z nawrotami nowotworów. Najczęściej spotykanymi rozpoznaniami były rak piersi (32%) oraz chłoniak i białaczka (24%).

NCS wykrywane w gabinecie stomatologicznym

Ponieważ lekarze stomatolodzy często jako pierwsi oceniają pacjentów z objawami zespołu zdrętwiałego podbródka, mają wyjątkową okazję, by pomóc w postawieniu prawidłowej diagnozy. Ale dla możliwości wykrycia tego stanu u pacjentów kluczowe znaczenie ma świadomość.

Autorzy artykułu twierdzą, że dla uniknięcia niepotrzebnego leczenia i postawienia właściwej diagnozy kluczowe znaczenie ma zebranie dokładnego wywiadu oraz wykonań badań uwzględniających kontekst choroby onkologicznej u pacjenta. Zdaniem autorów pacjenci powinni zrezygnować ze szczegółowego badania przesiewowego nerwów czaszkowych oraz wewnątrzustnego badania tkanek miękkich i uzębienia.

– Wiele schorzeń, takich jak NCS, wskazuje na konieczność zmiany postrzegania specjalisty zajmującego się zdrowiem jamy ustnej. Ta zmiana wymaga od wszystkich świadomości, że jama ustna jest łatwo dostępnym źródłem informacji dotyczących ogólnego stanu zdrowia pacjenta – napisali autorzy artykułu pt. „Zespół zdrętwiałego podbródka. Co powinni wiedzieć wszyscy specjaliści zajmujący się zdrowiem jamy ustnej” (Numb chin syndrome. What all oral health care professionals should know).

Jakie są błędy w diagnostyce zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych? – Wskażę jeden, ale zasadniczy. To pomijanie faktu, że pacjent zaciska zęby. A to fizjologia – mówi dr n. med. Michał Paulo, lekarz stomatolog, wykładowca.

T.H.

źródła: https://www.drbicuspid.com/index.aspx?sec=sup&sub=hyg&pag=dis&ItemID=331614   

https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002817722001829