Bezpieczna organizacja pracy w gabinecie stomatologicznym

Każdy gabinet stomatologiczny działa według określonych procedur. Ich przestrzeganie gwarantuje utrzymanie wysokiego standardu pracy, a tym samym – bezpieczeństwo. Masz realny wpływ na to, co dzieje się w Twoim otoczeniu, w tym na wybór preparatów, których używasz oraz na jakość Twojej pracy.

Dezynfekcja jest jednym z bardzo istotnych elementów bezpiecznej organizacji pracy w gabinecie stomatologicznym. Dlaczego? Ponieważ jest to typowy gabinet zabiegowy, w którym może nastąpić naruszenie ciągłości tkanek, kontakt z krwią, a każdy pacjent może być potencjalnie zakażony.

Kontakt zakażonej krwi z uszkodzoną skórą albo błoną śluzową osoby zdrowej może spowodować wniknięcie do organizmu czynnika chorobotwórczego, prowadząc tym samym do poważnych powikłań i chorób. Narażeni na takie zdarzenia mogą być zarówno pracownicy, jak i pacjenci. Dlatego ważne jest, aby przestrzegać procedur rozumiejąc, że nawet małe niedopatrzenie w obszarze higieny może nieść za sobą poważne skutki.

Powierzchnie stanowiące potencjalne środowisko życia mikroorganizmów w gabinecie stomatologicznym

Miejsca, na które należy zwrócić szczególną uwagę przy wyborze preparatów, jak również podczas samego procesu dezynfekcji, to w szczególności unit stomatologiczny oraz jego elementy, wszystkie powierzchnie znajdujące się w otoczeniu pacjenta, blaty, szafki i uchwyty, narzędzia, dozowniki oraz wszystkie sprzęty i akcesoria dotykane w trakcie wizyty. Należy pamiętać także o tym, że każde miejsce poza samym gabinetem również może zostać zanieczyszczone materiałem potencjalnie zakaźnym.

Strefy zagrożenia w gabinecie stomatologicznym

Narzędzia oraz sprzęt wielokrotnego użycia wykorzystywane podczas zabiegów, mające kontakt z tkankami miękkimi, tkanką kostną, jamami ciała, błonami śluzowymi oraz uszkodzoną skórą i ranami, muszą być przed ponownym użyciem poddane zabiegom dezynfekcji i mycia, a następnie sterylizacji.

Dodatkowy nieinwazyjny sprzęt stomatologiczny, który podczas zabiegów nie narusza ciągłości tkanek, musi zostać przed kolejnym użyciem poddany myciu i dezynfekcji (według procedury dla narzędzi inwazyjnych), jednak z pominięciem procesu sterylizacji.

W przypadku powierzchni, które nie zostały widocznie zanieczyszczone materiałem biologicznym, dobrą praktyką będzie dezynfekcja preparatem o szybkim czasie działania, który jednocześnie myje i dezynfekuje.

Prawdziwa dezynfekcja

O ile w przypadku sterylizacji proces prowadzi do całkowitego wyeliminowania mikroorganizmów, o tyle w przypadku dezynfekcji jesteśmy w stanie zredukować je do tzw. poziomu bezpiecznego. Dlatego istotne jest, aby dobierać produkty, które będą gwarantowały osiągnięcie tego poziomu.

Prawdziwa dezynfekcja to wysoki stopień redukcji wszystkich mikroorganizmów – przebadana w warunkach odzwierciedlających użycie produktu w kontakcie z tkankami, krwią, wydzielinami, wydalinami oraz płynami ustrojowymi (tzw. wysokie obciążenie organiczne). Przyjmuje się że poziom bezpieczny to redukcja o co najmniej 99,999%.

Dezynfekcja powierzchni

W trakcie leczenia i zabiegów stomatologicznych ma miejsce rozprysk wydzielin organicznych. Można przyjąć, że najbliższe otoczenie pacjenta jest obciążone substancjami białkowymi. Oczywiście ścisła granica obszaru prawdopodobnie skażonego nie istnieje. W krajach anglosaskich przyjęto ją jako jeden metr (chociaż badania wskazują, że obszar w promieniu trzech metrów można traktować jako potencjalnie niebezpieczny przy kropelkowej drodze przenoszenia). Aby mieć gwarancję bezpieczeństwa, wybieraj produkty, których spektrum działania obejmuje przynajmniej wirusy krwiopochodne (HIV, HBV).

Pomieszczenia medyczne myjemy i dezynfekujemy nie rzadziej niż raz dziennie, na koniec dnia pracy lub w razie potrzeby. Rekomendowane są produkty na bazie czwartorzędowych związków amoniowych, takie jak Quatrodes® Extra, które ze względu na niski koszt, dobre właściwości myjące oraz wysoką skuteczność wypierają toksyczne i uciążliwe środki chlorowe.

W przypadku małych, trudno dostępnych powierzchni zastosowanie znajdują preparaty oparte na bazie alkoholi, które charakteryzują się szybkim czasem działania, stosunkowo szerokim spektrum bójczym, a dodatkowo nie pozostawiają smug. Do tego typu powierzchni polecane są preparaty w postaci aerozolu (Velox® Spray) lub chusteczek (Velox® Duo Wipes).

Mimo powszechnego stosowania produktów opartych na alkoholach, istnieje ryzyko nietolerancji materiałowej, np. wobec materiałów obiciowych. Należy zatem zwrócić również uwagę na to, że większość lamp wykonana jest ze szkła akrylowego, które po dłuższym czasie używania alkoholi matowieje. Zastosowanie znajdą tu produkty na bazie składników innych niż alkoholowe, takie jak Velox® Foam Extra czy Velox® Wipes NA.

Dezynfekcja narzędzi

Narzędzia są bezpośrednim nośnikiem potencjalnego zagrożenia, dlatego w gabinecie warto mieć wydajne koncentraty, takie jak Viruton® Extra, które posłużą do przygotowania roztworu roboczego o pożądanym spektrum. Warto też mieć pod ręką gotowe do użycia środki –nieocenione w sytuacji, kiedy szybko potrzebujemy niewielkiej ilości preparatu (Viruton® Bohr). Preparaty do dezynfekcji narzędzi nie tylko powinny je czyścić, ale również chronić przed korozją.

Zgodnie z ogólnie przyjętymi procedurami, raz użyte narzędzia należy niezwłocznie po zabiegu zanurzyć w roztworze środka myjąco-dezynfekującego, tak aby nie stanowiły zagrożenia dla otoczenia. Dlatego należy pilnować, aby substancje organiczne i chemiczne na powierzchniach instrumentów nie zasychały.

Narzędzia powinny być całkowicie zanurzone i wypełnione płynem – tak, aby roztwór środka dezynfekcyjnego docierał do wszystkich powierzchni, zagłębień i szczelin.

Po zakończonej dezynfekcji należy umyć narzędzia w specjalnie dla tego celu wyznaczonych miejscach, przy zastosowaniu grubszych rękawic ochronnych za pomocą miękkiej szczoteczki. Istotne jest, aby nie dopuszczać do rozpryskiwania wody i usuwanych zanieczyszczeń. Narzędzia należy osuszyć przy pomocy ściereczek lub suchego gorącego powietrza (w suszarkach), a sprzęt z kanałami – za pomocą czystego sprężonego powietrza.

Bardzo istotny jest też fakt, że w przypadku narzędzi, które nie są poddawane procesowi sterylizacji, konieczne jest stosowanie preparatów do dezynfekcji posiadających potwierdzone działanie sporobójcze.

Dezynfekcja rąk

Wszyscy wiemy, że higiena rąk jest bardzo ważna, ponieważ największe zagrożenie stanowią mikroorganizmy chorobotwórcze, które mogą przedostawać się na skórę rąk personelu medycznego i na niej bytować. Dezynfekcję rąk stosuje się przed zabiegami leczniczymi, badaniem, pielęgnacją po zdjęciu rękawic ochronnych i po każdym kontakcie z pacjentem, zanieczyszczonymi przedmiotami i sprzętem, po kontakcie z materiałem zakaźnym, wydzielinami i wydalinami.

Należy pamiętać, że odkażanie rąk powinno być ostatnim etapem higieny rąk przed przyjściem do pacjenta i pierwszym po odejściu od niego. Tylko stosowanie tych reguł gwarantuje eliminację ryzyka przeniesienia mikroorganizmów na skórze rąk do i od pacjenta.

Druga zasada odnosi się do sposobu dozowania. Należy bowiem pamiętać o wcieraniu w ręce preparatu przez odpowiedni czas – tak, by skóra rąk była stale wilgotna. Ilości preparatu podane na etykiecie to minimalne wymagane ilości do przeprowadzenia skutecznego procesu dezynfekcji – w przypadku preparatu Velodes® Silk to zaledwie 1,5 ml płynu.

Poza stosowaniem skutecznego preparatu do dezynfekcji, ważna jest też sama technika, której przestrzeganie gwarantuje prawidłowe jej wykonanie. Warto tutaj zwrócić uwagę, że samo stosowanie rękawic nie chroni dłoni w 100% przed dostaniem się na nie mikroorganizmów. Wynika to z wielkości mikroporów w rękawiczkach, które są zdecydowanie większe niż wirusy.

Pamiętaj! Wszystkie czynności wykonywane w gabinecie stomatologicznym niosą za sobą ryzyko zakażenia – bez względu na to, czy będzie to typowa asysta, rejestracja pacjentów czy sprzątanie gabinetu. Utrzymanie czystości i higieny na każdym etapie pracy gwarantuje bezpieczeństwo. Dlatego tak istotne jest, aby podczas rutynowych czynności postępować zgodnie z procedurami i wybierać środki do dezynfekcji spełniające normy, które potwierdzają skuteczność preparatu.

Każdy z dezynfekowanych obszarów jest równie istotny, a jego pominięcie wpływa na bezpieczeństwo wszystkich osób, które są obecne w gabinecie. Nieważne, czy mają bezpośredni kontakt z materiałem biologicznym, czy nie – są one narażone na dokładnie takie same czynniki chorobotwórcze, co osoba wykonująca zabieg.

Wybieraj prawdziwą dezynfekcję i dbaj o bezpieczną organizację pracy w gabinecie stomatologicznym!