Bruksizm – zaciskanie lub/i zgrzytanie zębami
Bruksizm – zaciskanie lub/i zgrzytanie zębami
Najczęściej występującą grupą schorzeń w stomatologii poza próchnicą i chorobami przyzębia są parafunkcje i dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia. Podświadome zaciskanie i zgrzytanie zębami nazywamy bruksizmem.
Według niektórych statystyk aż 7 z 10 osób cierpi na dolegliwości związane z bruksizmem. Objawów bruksizmu sam pacjent może przez dłuższy czas nie zauważać. Najczęściej dopiero, gdy pojawi się dokuczliwy, nieustępujący ból zaczyna on szukać pomocy u różnych specjalistów.
Chory nie przypuszczając, że przyczyną dolegliwości są zęby udaje się często do lekarzy innych specjalności, najczęściej laryngologa, neurologa i okulisty.
Ryc.1 Promieniowanie bólu
Przyczyny bruksizmu mogą być różne, zarówno miejscowe,
jak i ogólnoustrojowe. Dominującym czynnikiem wśród wszystkich jest stres, nieodłączny element życia w dzisiejszych czasach. Dlatego też w pierwszej kolejności należałoby się zastanowić jak z nim walczyć.
Z czynników miejscowych bruksizm niejednokrotnie wywołuje nawykowe, długotrwałe żucie gumy lub żucie jednostronne. Kampanie reklamowe promują w naszym społeczeństwie żucie gumy, jako cudownego środka zmniejszającego pH w ustach i zapobiegającego próchnicy.
Jednakże istnieje druga strona medalu, a mianowicie silne niefizjologiczne i nierównomierne obciążenie wynikające z długotrwałego żucia gumy,
które powoduje zaburzenie czynności mięśni żwaczowych.
Innymi przyczynami mogą być nieprawidłowe kontakty na zębach własnych lub na źle wyprofilowanych wypełnieniach (plombach), a także wadliwie ukształtowanych powierzchniach koron, mostów lub protez. Przyczyną mogą być również braki zębowe. Jeżeli braki te nie zaburzają estetyki uśmiechu najczęściej nie są one uzupełniane przez pacjenta, a to jest błąd.
ryc. 2 Żucie gumy prowadzi do bruksizmu
Do objawów bruksizmu zaliczamy:
1. Objawy ogólnoustrojowe, takie jak:
a). bóle głowy
b). bóle karku i pleców
c). bóle ucha, zaburzenia słuchu
d). zaburzenia w produkcji śliny przez gruczoły ślinowe
2. Objawy ze strony mięśni twarzy i obręczy barkowej
a). przerost mięśnia żwacza i skroniowego (tzw. twarz kwadratowa)
b). bolesność okolicy przyczepów m.żwacza i skroniowego
c). wzrost napięcia obręczy barkowej, szczególnie m.mostkowo-obojczykowo-sutkowego
d). bóle obręczy barkowej i ręki oraz parestezje (mrowienia i drętwienia)
3. Objawy ze strony jamy ustnej
a). tarczki wytarcia- efekt ścierania się zębów (widoczne w badaniu stomatologicznym)
b). maceracja i anemizacja śluzówki policzków i języka w linii zgryzu
c). zaniki przyzębia, obnażanie się korzeni zębów
d). częste krwawienia przy myciu zębów.
Ból spowodowany bruksizmem jest bólem tępym, rozlanym, głębokim, promieniującym. Bóle skroni mogą sugerować choroby zatok czołowych a bóle w okolicy przedusznej- choroby narządu słuchu. Niejednokrotnie występują bóle grupy zębów, ale nie wiadomo, który jest przyczyną dolegliwości.
Czasem pacjent twierdzi, że bolą go wszystkie plomby. Utrzymujący się ból skłania go do szukania pomocy u różnych specjalistów aż w końcu trafia do stomatologa.
Wyżej wymienione dolegliwości mogą pomóc pacjentowi w ukierunkowaniu swoich kroków do właściwego gabinetu. Lekarz stomatolog podejmujący leczenie w razie potrzeby skieruje chorego na badania specjalistyczne.
Jeżeli zaistnieje konieczność włączy leczenie fizjoterapeutyczne, farmakologiczne lub szynoterapię.
Ważne jest, aby rozpoznać i usunąć powód bruksizmu oraz wypracować u chorego samokontrolę.
Brak refundacji przez NFZ tej jednostki chorobowej spowodował, że wiele osób rezygnuje z tego leczenia.
Należy jednak pamiętać, że bruksizm i szereg innych parafunkcji prowadzi do dysfunkcji i schorzeń stawów skroniowo-żuchwowych a te wymagają żmudnego i długoczasowego leczenia.
Parafunkcja- to nieprawidłowa funkcja w obrębie narządu żucia.
ryc. 3 Objawy miejscowe
ryc. 4 (powyżej) i 5 (poniżej) bliznowate zgrubienia błony śluzowej
ryc. 6, 7 ubytki klinowe
ryc. 8 Starcie zębów
ryc. 9 zarys sylwetek zębów na języku
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Amerykańska Akademia Bólu Orofacjalnego (American Academy of Orofacial Pain; AAOP) definiuje bruksizm jako „ugruntowaną parafunkcjonalną aktywność dzienną lub nocną, która obejmuje zgrzytanie lub zaciskanie zębów. Odbywa się ona przy braku świadomośc...
Naukowcy z Uniwersytetu Waszyngtońskiego i Uniwersytetu Południowej Florydy przeprowadzili dokładne badania dotyczące ofiodona - drapieżnej ryby występującej w Pacyfiku, która - jak się okazuje - ma 555 zębów i codziennie wymienia ich 20. Ofiodon (O...
Określone kształty zębów oraz ich ustawienie w jamie ustnej mogą – przy występowaniu bruksizmu – predysponować do zaburzeń w funkcjonowaniu stawu skroniowo-żuchwowego (ssż). Tak wynika z badania austriackich naukowców, które zostało opublikowane w c...
Jak wynika z artykułu opublikowanego 6 lutego na stronie internetowej czasopisma naukowego „Clinical and Experimental Dental Research”, nasilenie zaciskania i zgrzytania zębami może być zależne od poziomu witaminy D w organizmie. Badania krwi u ucze...
Bruksizm, z którym według szacunków WHO zmaga się ponad 1,7 mld osób na całym świecie, zwykle nie jest zaburzeniem wyizolowanym, występującym samodzielnie. U osób z tą parafunkcją zwarciową częste jest również ryzyko innych schorzeń układu mięśniowo-...
Na wykopaliskach prowadzonych na starożytnym egipskim cmentarzu w Amarnie odkryto szczątki kobiety pochowanej około 3000 lat temu – w jej miednicy naukowcy znaleźli potworniaka, czyli guza jajnika z dwoma znajdującymi się wewnątrz zębami. Jest to naj...
W 2012 r. szerokim echem w światowych mediach odbiła się informacja o odnalezieniu – w miejscu dawnego kościoła franciszkanów w Leicester, które współcześnie służy jako parking – szczątków XV-wiecznego króla Anglii Ryszarda III. Odkrycie to umożliwił...
Proteza zębowa George'a Washingtona, rzymskie narzędzia dentystyczne, zęby prehistorycznych dinozaurów, stare plakaty poświęcone higienie jamy ustnej - to tylko niektóre eksponaty, które można obejrzeć w amerykańskim muzeum poświęconym historii denty...