Jak się pozbyć weinszteinu z zębów za pomocą łupinek

Lucyna Ćwierczakiewiczowa, której zawdzięczamy najsłynniejszą polską książkę kucharską ''365 obiadów za 5 złotych”, była również autorką kursu gospodarstwa dla panien „Cokolwiek bądź chcesz wyczyścić, czyli porządki domowe”. Ta ostatnia pozycja zawierała między innymi krótki ale treściwy rozdział o higienie jamy ustnej. Warto go przypomnieć, bo choć w niektórych kwestiach współczesna stomatologia ma inne zdanie niż XIX-wieczna mistrzyni gastronomii, wiele zdroworozsądkowych rad pani Lucyny do dziś nie straciło na aktualności.

„Szczoteczki do zębów przeznaczeniem jest niedopuszczać do tworzenia się kamienia niszczącego zęby, działać przeciwko zapchaniu dziąseł itp. – rozpoczyna swój wywód autorka. – Staranne utrzymanie i czyszczenie zębów może je na czas dłuższy zachować. Szczotka średniej twardości i woda letnia, powinna być codzień używana; zbyt zimna bowiem woda tak jak zbyt gorąca, szkodzi zębom”.

O ile trudno nie zgodzić się z powyższym twierdzeniem, o tyle kolejna rada – będąca świadectwem ówczesnego poziomu wiedzy – może wbudzić poważne zastrzeżenia współczesnych dentystów.
„Już od ósmego roku życia – radzi Ćwierczakiewiczowa – można dać dzieciom miękką szczoteczkę do użytku, ażeby utrzymywanie czyste zębów w naturę im weszło”. Dziś stomatolodzy wyrażają przekonanie, iż regularne czyszczenie zębów malucha należy zacząć o wiele, wiele wcześniej – zazwyczaj około 6 miesiąca życia.

Oczywiście, najwięcej miejsca w rozdziale zajmują przepisy umożliwiające „gospodarnym pannom” samodzielne wykonanie past i proszków do higieny jamy ustnej. Zdaniem Ćwierczakiewiczowej, najbardziej skutecznym preparatem jest „Chinowy proszek do zębów” oraz „Łupinki zielone z orzechów laskowych”. Natomiast „węgiel jakkolwiek najlepiej sproszkowany nie zawsze jest dobry, przez swe twardość bowiem niszczy emalię zębów i osiadając w szparach ułatwia przyczepianie się tam resztek pokarmu”.

Przepis na proszek chinowy
Kredy nadzwyczaj miałkiej . …….50 drachm
Krochmalu takiegoż. . . ………….. . 25 drachm
Proszku korzenia fijałkowego …… 25 drachm
Siarczanu chininy . . . . …………….. ½ drachmy
„Wszystko przesiać przez gęste sito i używać jak zwykle, lejąc do wody przeznaczonej do płukania ust kilka kropel wody kolońskiej lub dobrego spirytusu, w którym namoczyć na 10 dni trochę korzenia mirry”.

Łupinki zielone z orzechów laskowych jako środek czyszczący zęby
„W Grecji bardzo używane są łupinki orzechowe do zębów, tamtejsi lekarze dowodzą, że zęby najwięcej zanieczyszczone od tych łupinek stają się błyszcząco białe; sposób przygotowania ich jest następujący: obrane zielone łupinki suszy się, następnie proszkuje i używa jak zwyczajny proszek do zębów”.

Jak się pozbyć weinszteinu czyli osadu kamiennego na zębach
„Chcąc się pozbyć osadu na zębach zwanego „weinszteinem”, najskuteczniejszym środkiem jest odwar z szałwi zwyczajnej, którym się płucze kilka razy na dzień zęby, trzymając go letni w ustach po kilka minut. Po niejakim czasie sam weinsztein odpadać zacznie. Zachowawczym zaś środkiem przeciw takowemu jest proszek szałwiowy na pół z proszkiem z węgla lipowego, którego się używa jak zwykle, przy rannym umywaniu zębów szczoteczką, przy wolnej wodzie z wodą kolońską”.

Jak widać, w czasach pani Ćwierciakiewiczowej troska o zęby wymagała o wiele większego zaangażowania i wysiłku. Dziś, aby pozbyć się „weinszteinu”, czyli kamienia nazębnego, możemy skorzystać z profesjonalnych zabiegów higienicznych (takich jak scaling, piaskowanie, polerowanie i lakierowanie zębów), a także kupić różnorodne środki do higieny jamy ustnej: manualne, elektryczne bądź soniczne szczoteczki, flossery, irygatory, nici dentystyczne, płukanki, pasty wybielające i lecznicze różnych producentów.

B. Sz.