Odsłonięte szyjki zębowe – przyczyny i leczenie

Odsłonięte szyjki zębowe to problem stomatologiczny, który dotyka wielu pacjentów, ale często pozostaje nierozpoznany aż do momentu wystąpienia wyraźnych objawów, takich jak nadwrażliwość zębów czy recesja dziąseł. Odsłoniętych szyjek zębowych nie można lekceważyć – stan ten może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym do rozwoju próchnicy korzeniowej oraz powikłań związanych z chorobami przyzębia. Jakie są przyczyny tej dolegliwości? Jakie objawy może dawać? Jakie są domowe sposoby i profesjonalne metody leczenia odsłonięcia szyjek zębowych? Sprawdzamy!

Tzw. szyjka zębowa to miejsce połączenia korony i korzenia zęba, w prawidłowych warunkach osłonięte przez dziąsło. Jeśli jednak na skutek działania różnych czynników dochodzi do odsłonięcia szyjek zębowych, pacjenci doświadczają nadwrażliwości na bodźce zewnętrzne, takie jak zimno, ciepło czy słodkie pokarmy. Odsłonięte szyjki zębowe mogą prowadzić nie tylko do nadwrażliwości, ale także do groźnych dla zdrowia powikłań, takich jak próchnica korzeniowa czy recesje dziąseł, które w skrajnych przypadkach mogą powodować utratę zębów.

Przyczyny odsłoniętych szyjek zębowych

Problem odsłoniętych szyjek zębowych może być wynikiem zarówno czynników mechanicznych, jak i biologicznych.

• Najczęstszą przyczyną odsłaniania szyjek jest nieodpowiednia technika szczotkowania zębów. Zbyt mocne szorowanie zębów, używanie szczoteczek o twardym włosiu czy niewłaściwa technika mycia zębów mogą prowadzić do mikrourazów dziąseł, które cofają się i odsłaniają szyjki. Zjawisko to występuje np. u osób dbających o higienę jamy ustnej, ale stosujących nieprawidłowe metody.

• Kolejną przyczyną jest bruksizm, czyli patologiczne zgrzytanie i zaciskanie zębów, które może prowadzić do nadmiernych obciążeń tkanek zębów i przyzębia. Siły generowane podczas zaciskania zębów przeciążają tkanki, co skutkuje recesją dziąseł i odsłonięciem szyjek zębowych.

• Zapalenie dziąseł i wynikająca z niego choroba przyzębia (paradontoza) są kolejnym ważnym czynnikiem prowadzącym do odsłonięcia szyjek zębowych. W wyniku stanu zapalnego dochodzi do niszczenia tkanek podtrzymujących zęby, co powoduje cofanie się dziąseł. Proces ten bywa nieodwracalny, dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka i leczenie zapalenia przyzębia.

• Zmiany hormonalne zachodzące w czasie ciąży, menopauzy czy u pacjentów z chorobami endokrynologicznymi mogą wpływać na stan zdrowia dziąseł, zwiększając ich podatność na stany zapalne oraz recesję. Dodatkowo, naturalny proces starzenia się organizmu sprawia, że z biegiem lat dziąsła mogą stopniowo się cofać, odsłaniając szyjki zębowe.

• Odsłonięte szyjki zębów mogą być zarówno objawem nieleczonych wad zgryzu, jak i powikłaniem leczenia ortodontycznego, zwłaszcza jeśli w jego trakcie doszło do znacznych przesunięć zębów. 

Odsłonięcie szyjek zębowych a recesje dziąseł

Recesja to patologiczny proces polegający na cofaniu się dziąseł, a następnie zaniku ich tkanek i w konsekwencji – odsłonięciu powierzchni korzenia. W początkowej fazie recesja może być nieodczuwalna dla pacjenta, jednak z czasem staje się widoczna zarówno wizualnie, jak i przez występowanie takich objawów, jak nadwrażliwość na bodźce termiczne oraz mechaniczne.

Nieleczona recesja dziąseł może prowadzić do poważnych powikłań, w tym rozchwiania zębów, a nawet ich przedwczesnej utraty. Dlatego istotne jest, aby pacjenci jak najszybciej zgłaszali się do stomatologa, gdy zauważą pierwsze objawy cofania się dziąseł.

Nie tylko nadwrażliwość zębów. Objawy odsłoniętych szyjek zębowych 

Odsłonięte szyjki zębowe najczęściej objawiają się nadwrażliwością zębów na bodźce zewnętrzne. Nadwrażliwość wynika z odsłonięcia zębiny, która zawiera kanaliki prowadzące do miazgi zęba. W przypadku kontaktu z zimnymi lub gorącymi napojami, kwaśnymi czy słodkimi pokarmami, a nawet podczas oddychania zimnych powietrzem dochodzi do szybkiej transmisji bodźców do nerwów, co objawia się ostrym, przeszywającym bólem.

Objawem odsłoniętych szyjek zębowych może być także krwawienie dziąseł podczas szczotkowania zębów. Wynika to z faktu, że cofnięte dziąsła stają się bardziej podatne na urazy mechaniczne, a także na rozwój stanów zapalnych.

W zaawansowanych przypadkach pacjenci mogą zauważyć ruchomość zębów, co jest sygnałem alarmującym, sugerującym zaawansowaną chorobę przyzębia. Innym charakterystycznym objawem jest zmiana koloru odsłoniętych części zębów – cement korzeniowy, który staje się widoczny, ma ciemniejszą barwę niż szkliwo.

Leczenie odsłoniętych szyjek zębowych. Domowe sposoby

Podstawą leczenia obnażonych szyjek zębowych jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Pacjenci powinni zwrócić szczególną uwagę na technikę szczotkowania zębów. Zaleca się delikatne, okrężne ruchy szczoteczki oraz unikanie poziomego szorowania, które może uszkadzać dziąsła. Stosowanie szczoteczek z miękkim włosiem pomaga chronić dziąsła przed nadmiernym naciskiem i mikrourazami.

Warto także sięgnąć po pasty do zębów przeznaczone specjalnie dla osób z nadwrażliwością zębów. Zawierają one składniki, które blokują kanaliki zębinowe i redukują przewodnictwo bodźców. Regularne stosowanie takich past może przyczynić się do zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Dodatkowo, należy pamiętać o używaniu nici dentystycznych oraz irygatorów do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, które są trudno dostępne dla szczoteczki. Prawidłowe czyszczenie tych obszarów pomaga zapobiegać stanom zapalnym dziąseł, które mogą prowadzić do ich recesji. 

Pasta na odsłonięte szyjki zębowe. Co może zawierać?

Pasta do zębów przeznaczona dla pacjentów z odsłoniętymi szyjkami zębowymi powinna zawierać składniki, które skutecznie łagodzą objawy nadwrażliwości i chronią przed dalszym uszkodzeniem zębów. Jakie konkretnie substancje mogą więc znajdować się w pastach do zębów na odsłonięte szyjki zębowe? 

• Fluorek sodu – wzmacnia szkliwo zębów i pomaga w remineralizacji mikrouszkodzeń. Regularne stosowanie pasty z fluorem zapobiega również rozwojowi próchnicy.

• Azotan potasu – substancja blokująca impulsy nerwowe w zębinie, co zmniejsza nadwrażliwość zębów na zmiany temperatury.

• Hydroksyapatyt – naturalny minerał występujący w szkliwie zębów, który pomaga w odbudowie mikrouszkodzeń i wzmacnia strukturę zęba.

• Arginina – aminokwas, który sprzyja uszczelnianiu kanalików zębinowych, zmniejszając przenikalność bodźców termicznych i chemicznych.

• Cynk – składnik o właściwościach przeciwbakteryjnych, który wspomaga zdrowie dziąseł i zapobiega rozwojowi płytki nazębnej.

Nie tylko higiena. Profesjonalne leczenie odsłonięcia szyjek zębowych w gabinecie stomatologicznym

Kiedy domowe metody leczenia okazują się niewystarczające, warto rozważyć bardziej zaawansowane procedury dostępne w gabinecie stomatologicznym. W celu dokładnego oczyszczenia zębów z kamienia nazębnego i osadów, co jest główną przyczyną rozwoju stanów zapalnych dziąseł mogących prowadzić do odsłaniających się szyjek zębowych, jest profesjonalna higienizacja. W jej skład wchodzi skaling i piaskowanie, polerowanie oraz fluoryzacja, polegająca na aplikacji preparatów fluorkowych o wysokim stężeniu na powierzchnie zębów. Zabieg ten wzmacnia szkliwo, a także zmniejsza objawy nadwrażliwości.

W przypadku bardziej zaawansowanych recesji dziąseł, dentysta może zalecić zabieg przeszczepu tkanek, który polega na przeniesieniu tkanki np. z podniebienia do miejsca, gdzie doszło do recesji. Procedura ta pozwala nie tylko na przywrócenie estetycznego wyglądu dziąseł, ale także na ochronę korzenia zęba przed dalszym uszkodzeniem.

W niektórych przypadkach konieczne może być leczenie chirurgiczne w postaci tzw. operacji płatowej, która pozwala na dokładne oczyszczenie i regenerację tkanek przyzębia. Zabiegi te mogą być wspomagane przez zastosowanie materiałów, które wspomagają regenerację kości.

Odkryte szyjki zębowe są poważnym problemem stomatologicznym, który może prowadzić do bolesnej nadwrażliwości i poważniejszych powikłań, takich jak recesja dziąseł czy utrata zębów. Kluczem w profilaktyce jest odpowiednia higiena jamy ustnej, w tym stosowanie właściwych technik szczotkowania i produktów pielęgnacyjnych, w czym pomaga profesjonalny instruktaż higieny jamy ustnej. W przypadku zaawansowanych objawów konieczne może być specjalistyczne leczenie w gabinecie stomatologicznym, obejmujące zaawansowane procedury niechirurgiczne i chirurgiczne. Wczesna diagnoza i profilaktyka mogą jednak skutecznie zapobiegać powikłaniom, zapewniając zdrowie i estetykę jamy ustnej na długie lata.