Botoksem w bruksizm

Bruksizm to parafunkcja zwarciowa polegająca na mimowolnym zaciskaniu zębów (najczęściej w sytuacjach stresowych) lub na bezwiednym zgrzytaniu zębami podczas snu. Uważa się, że na chroniczny bruksizm cierpi dziś około 5-8% dorosłych pacjentów.

U pacjentów z przewlekłym bruksizmem z czasem dochodzi do tzw. hiperfunkcji mięśni. Mówiąc mniej medycznym językiem, mięśnie twarzy napinają się zbyt mocno, wymuszając nieprawidłowe ustawienie stawów skroniowo-żuchwowych. Nadmierne obciążenie funkcjonalne mięśni jest szczególnie widoczne w dolnym piętrze twarzy – mięśnie policzków, zwane żwaczami, ulegają powiększeniu, a szczęka – jak u bohatera komiksu – staje się wyraźnie kwadratowa.

Bruksizm może być przyczyną dysfunkcji narządu żucia, nadmiernego starcia i rozchwiania zębów, bólów głowy, a nawet kłopotów ze słuchem. Dlatego – co podkreślamy stale w naszych artykułach – w przypadku wystąpienia tej przypadłości nie warto czekać zbyt długo z podjęciem leczenia i jak najszybciej skonsultować problem z lekarzem dentystą.

Metody postępowania w przypadku bruksizmu obejmują:
– leczenie behawioralne, ukierunkowane na zwalczanie stresu i eliminację odruchu zaciskania zębów,
– terapię okluzyjną, polegającą na przebudowie zgryzu i stosowaniu różnych szyn zgryzowych.
Niekiedy też stomatolog może podjąć decyzję o zastosowaniu leczenia farmakologicznego. Warto w tym miejscu dodać, że leczenie farmakologiczne pełni raczej funkcję wspomagającą i sprowadza się do przyjmowania przez pacjenta określonych leków (np. antydepresantów, benzodiazepiny, leków miorelaksujących). Jednak w ostatnim czasie coraz bardziej popularną metodą wspierającą terapię okluzyjną stanowi zastrzyk z botuliny.

Toksyna botulinowa – garść informacji
Toksyna botulinowa jest neurotoksyną pozyskiwaną z bakterii Clostridium botulinum. Jej zastosowanie w medycynie po raz pierwszy opisano w 1822 r., jednak prawdziwą popularność botoks zdobył we wczesnych latach 70. XX wieku. Działanie toksyny botulinowej wiąże się ze zmniejszeniem przewodnictwa nerwowego z komórek do włókien mięśniowych, dlatego stosuje się ją przede wszystkim w stanach chorobowych, które charakteryzują się nadmiernym, nieprawidłowym napięciem mięśniowym, np. w połowiczym kurczu twarzy, zezie, schorzeniach związanych z tikami nerwowymi. Oprócz tego botulina znajduje zastosowanie w medycynie estetycznej jako skuteczny środek przeciwzmarszczkowy.

Zastosowanie botoksu w stomatologii
Stomatolodzy sięgają po botoks w celu obniżenia napięcia mięśni twarzy. Już po 2-3 dniach od podania neurotoksyny pacjent odczuwa wyraźną ulgę – wprawdzie nadal zgrzyta zębami, ale siła tego nawyku nie niszczy szkliwa. Ustępują również dolegliwości bólowe spowodowane przez dysfunkcję narządu żucia.

Należy jednak pamiętać, że efekty terapii za pomocą botuliny są krótkotrwałe – po 4-6 miesiącach dochodzi do ponownego wzrostu napięcia mięśni, znów pojawia się ból, a mieśnie żwacze stają się wyraźnie większe.

Dlatego też terapia za pomocą zastrzyków z botoksu pełni w stomatologii jedynie funkcję pomocniczą. Mówiąc wprost – nie da się całkowicie i trwale wyleczyć bruksizmu tylko za pomocą neurotoksyny. Aby problem nie powrócił, konieczna jest najczęściej wieloetapowa terapia, nierzadko obejmująca leczenie protetyczne lub ortopedyczne i przywracająca stan równowagi między wszystkimi elementami narządu żucia.

B.Sz.