Złogi nazębne – klasyfikacja, rozpoznanie, przyczyny powstawania

Podstawowym celem codziennej higieny jamy ustnej jest usunięcie złogów nazębnych, które przyczyniają się do powstawania chorób zębów oraz przyzębia. Złogi nazębne można podzielić na miękkie (niezmineralizowane) oraz twarde (te, które uległy mineralizacji).

Złogi nazębne miękkie

Nabyta osłonka zębowa – jest to bezkomórkowa, cienka, jednorodna oraz przezroczysta błona, powstała w wyniku wybiórczej adsorbcji glikoprotein śliny do powierzchni zęba. Zaczyna się ona tworzyć natychmiast po oczyszczeniu zębów i po około 90 minutach jest już całkowicie odtworzona. Pokrywa ona nie tylko zęby, ale również wszystkie stałe powierzchnie w jamie ustnej, jak protezy oraz implanty. Osłonka pełni rolę ochronną, ponieważ broni przed dostępem bakterii do szkliwa.

Płytka nazębna – jest to miękki osad złożony głównie z drobnoustrojów. Płytka nazębna przylega tak ściśle do powierzchni zębów, że jest możliwa do usunięcia tylko energicznym szczotkowaniem. Gromadzi się szczególnie w trudnodostępnych miejscach – przy kieszonkach dziąsłowych, przy powierzchniach międzyzębowych, w bruzdach oraz zagłębieniach anatomicznych. Płytkę nazębną dzieli się na dwa rodzaje: naddziąsłową oraz poddziąsłową, która odgrywa dużą rolę w powstawaniu chorób przyzębia.

Biały nalot – to miękki biało-żółty nalot, który gromadzi się głównie w wyniku złej higieny jamy ustnej w okolicach dziąseł, powierzchni wargowych oraz policzkowych. W przeciwieństwie do płytki nazębnej, można go usunąć energicznym płukaniem jamy ustnej.

Resztki pokarmowe – to drobne pozostałości po posiłkach, które można usunąć podczas płukania jamy ustnej. Wyjątkiem są resztki, które utknęły w przestrzeniach międzyzębowych – w tym wypadku należy użyć nici dentystycznej lub szczoteczki międzyzębowej.

Złogi nazębne twarde

Kamień nazębny – naddziąsłowy i poddziąsłowy. Powstaje on w wyniku mineralizacji złogów nazębnych. Mineralizacja zaczyna się już około 2-3 dni do kilku tygodni po powstaniu płytki nazębnej. Kamień nazębny tworzy się w ciągu całego życia.

•    Kamień naddziąsłowy ma kolor biało-żółty, ale może ulegać przebarwieniom. Tworzy się najczęściej na językowych powierzchniach zębów. Jego konsystencja jest miękka, dzięki czemu można go stosunkowo łatwo usunąć przy pomocy odpowiednich narzędzi. Jego nagromadzenie się ma duży wpływ na powstawanie chorób dziąsła.

•    Kamień poddziąsłowy jest trudniejszy do zdiagnozowania, ponieważ tworzy się wokół korzeni zębów. Można stwierdzić jego występowanie tylko za pomocą zgłębnikowania, diafanoskopii oraz rentgenogramu. Jest bardzo twardy i ma kolor brązowy lub ciemnozielony. Ze względu na jego zwartą konsystencję i ścisłe przyleganie do powierzchni zęba trudno go usunąć. Kamień poddziąsłowy jest skutkiem długotrwałego nieleczonego zapalenia tkanek miękkich.

Źródło: „Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych” pod red. prof. dr hab. med. Zbigniewa Jańczuka

Niewłaściwa technika szczotkowania, brak systematyczności oraz złe nawyki żywieniowe – takie błędy pacjentów jako najczęstsze wskazuje Ania Makówka, higienistka stomatologiczna, blogerka portalu Dentonet.pl.

Oprac. AF
Fot. Archiwum