Zdrowy uśmiech w każdym wieku – jak o niego dbać?

Na każdym etapie życia człowieka występują czynniki, które mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej. Jakie to czynniki w każdej grupy wiekowej i co możesz zrobić, aby twoi pacjenci zachowali zdrowy uśmiech przez długie lata? Odpowiedzi na te pytania udziela portal Dentistry IQ.

Troska o zdrowie jamy ustnej twoich pacjentów jest ważna nie tylko w kontekście zachowania promiennego uśmiechu, ale przekłada się także na ich ogólne samopoczucie w każdym wieku. Na różnych etapach życia człowieka zdrowie jamy ustnej jest podatne na różne zagrożenia związane z wiekiem. Zrozumienie tych zagrożeń i podjęcie odpowiednich środków zapobiegawczych pomoże chronić uśmiech pacjentów przez całe życie. Na co zatem pacjenci powinni zwracać uwagę w odniesieniu do zagrożeń dla zdrowia jamy ustnej?

Okres niemowlęcy i dzieciństwo (0–12 lat)

Powszechnym błędem jest przekonanie, że zdrowie jamy ustnej małych dzieci nie jest ważne, ponieważ zęby mleczne i tak wypadną. A jak wskazują badania, próchnica rozwija się u 42% dzieci w wieku od 2 do 11 lat. Prawidłowe nawyki w zakresie higieny jamy ustnej kształtują się już w okresie niemowlęcym i dziecięcym i stanowią one podstawę zdrowego uśmiechu na całe życie. Na tym etapie jest co najmniej kilka zagrożeń, które powinny budzić obawy.

Próchnica butelkowa: Jeżeli zęby dziecka są przez dłuższy czas, a do tego często, narażone na działanie słodkich płynów (np. mleka, mleka modyfikowanego lub soku), może to prowadzić do próchnicy. Położenie niemowlęcia do łóżeczka z butelką czegoś innego niż woda może powodować rozwój szkodliwych bakterii w jamie ustnej malucha, co prowadzi do przebarwień zębów, próchnicy lub przedwczesnej utraty zębów. Można temu zapobiec, czyszcząc dziąsła dziecka miękką ściereczką po każdym karmieniu.

Ssanie kciuka i smoczka: To naturalny u niemowląt i małych dzieci odruch, który zapewnia maluchom komfort i poczucie bezpieczeństwa. Jednak przedłużone ssanie kciuka i smoczka może negatywnie wpływać na zgryz dziecka i rozwój szczęki, powodując – w miarę dorastania – problemy ortodontyczne lub problemy z mową. Pomóż dziecku porzucić nawyk ssania kciuka i smoczka, zanim osiągnie wiek 5 lat – pozwoli to zapobiec powikłaniom jamy ustnej.

Złe nawyki w zakresie higieny jamy ustnej: Brak dobrych nawyków, takich jak regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów, może przygotować grunt pod przyszłe problemy ze zdrowiem jamy ustnej. Chroń uśmiech swojego dziecka od najmłodszych lat, ucząc je szczotkować zęby dwa razy dziennie i przestrzegać regularnych wizyt higienizacyjnych u dentysty.

Okres dojrzewania i lata młodzieńcze (13–19 lat)

W okresie nastoletnim zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej mogą stanowić m.in. zmiany hormonalne i pewne negatywne nawyki. Jest to szczególnie ważny etap, ponieważ pojawiają się zęby stałe i kończy się rozwój szczęk. U 57% Amerykanów w wieku od 12 do 19 lat rozwija się próchnica zębów stałych.

Zmiany hormonalne: Wahania hormonalne w okresie dojrzewania mogą wiązać się z większym ryzykiem zapalenia dziąseł. Młode dziewczęta są szczególnie podatne na zwiększony przepływ krwi do dziąseł, co może powodować ich wrażliwość i tkliwość. Aby zapobiec problemom z dziąsłami, kluczowe w tym czasie staje się utrzymanie dobrych nawyków w zakresie higieny jamy ustnej, w tym regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów, rutynowe kontrole dentystyczne i wczesne wykrywanie problemów ze zdrowiem jamy ustnej,

Problemy ortodontyczne: Wielu młodych ludzi wymaga leczenia ortodontycznego w celu korekty nieprawidłowo ustawionych zębów lub problemów ze zgryzem. Problemy te wpływają na samoocenę nastolatków, ale mogą również powodować gromadzenie się płytki nazębnej, jeśli szczotkowanie i nitkowanie ciasnych przestrzeni między stłoczonymi zębami staje się problematyczne. Kłopoty te może skutecznie skorygować leczenie ortodontyczne (aparat lub nakładki). Praca z ortodontą może pomóc nastolatkom osiągnąć zdrowszy, bardziej wyrównany uśmiech, poprawić higienę jamy ustnej, zwiększyć pewność siebie i utorować drogę do lepszego długoterminowego zdrowia jamy ustnej.

Papierosy i e-papierosy oraz inne substancje: Nastolatkowie często eksperymentują z różnymi substancjami, a wszystko to może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie jamy ustnej. Może to prowadzić do przebarwień zębów, chorób dziąseł, utraty zębów, a nawet raka jamy ustnej.

Wiek dorosły (20–59 lat)

Osoby dorosłe stają w obliczu coraz większej liczby zagrożeń dla zdrowia jamy ustnej. Wraz z wiekiem szkliwo zębów ulega osłabieniu, jesteśmy też bardziej narażeni na różne źródła stresu, jak i ryzyko związane z nieprawidłową dietą oraz nie dość dobrymi nawykami z zakresu higieny jamy ustnej.

Bruksizm: Stres, tak częsty w dorosłym życiu, może prowadzić do nieświadomego zgrzytania zębami lub ich zaciskania – często podczas snu. Powtarzający się nacisk powoduje ścieranie zębów, bóle szczęki i bóle głowy, które przyczyniają się do uszkodzenia szkliwa, nadwrażliwości oraz złamań zębów. Konsultacja z dentystą to pierwszy krok w celu złagodzenia destrukcyjnych skutków bruksizmu.

Słodka lub kwaśna dieta a próchnica i choroby przyzębia: Zagrożenie próchnicą zębów i chorobami przyzębia wzrasta wraz z wiekiem. Prawie połowa (47,2%) wszystkich dorosłych w wieku 30 lat i starszych cierpi na jakąś formę choroby dziąseł, a 70,1% dorosłych w wieku 65 lat i starszych zmaga się z chorobą przyzębia. Słodkie lub kwaśne pokarmy i napoje mogą wydawać się nieszkodliwe na krótką metę, ale po latach spożywania tych produktów stan zdrowia jamy ustnej wielu dorosłych pogarsza się. Bakterie bytujące w jamie ustnej żywią się cukrem, co prowadzi do stanu zapalnego, który może przekształcić się w chorobę przyzębia, recesję dziąseł, skutkować utratą zębów i przyczynić się do innych ogólnych problemów zdrowotnych. Zdrowa dieta to zdrowe życie na każdym etapie, ale szczególnie ważne jest zachowanie zbilansowanej diety bogatej w białko, produkty pełnoziarniste, owoce i warzywa oraz ograniczenie cukru w wieku dorosłym.

Nieodpowiednia higiena jamy ustnej: Profilaktyka jest kluczem do utrzymania zdrowego uśmiechu, ale brak czasu i ograniczenia finansowe powodują, że wielu dorosłych zaniedbuje zdrowie jamy ustnej, co zwiększa ryzyko problemów z uzębieniem. Priorytetem niezmiennie pozostaje szczotkowanie zębów dwa razy dziennie, codzienne używanie nici dentystycznej oraz wizyty u dentysty w celu regularnych kontroli i przeprowadzania zabiegów higienizacyjnych.

Seniorzy (60 lat i więcej)

Fizyczne, czuciowe i poznawcze upośledzenie, które nierzadko postępuje wraz z wiekiem, może stanowić poważną barierę w prawidłowej higienie jamy ustnej, transporcie do gabinetu dentystycznego czy też komunikacji z lekarzem. Seniorzy muszą być więc świadomi tych nowych zagrożeń dla ich zdrowia jamy ustnej.

Zaburzenia fizyczne, czuciowe i poznawcze: Zapalenie stawów lub inne ograniczenia fizyczne mogą utrudniać seniorom szczotkowanie i nitkowanie zębów. Zachodzące z czasem zmiany sensoryczne i poznawcze również negatywnie wpływają na higienę jamy ustnej. Aby zachować zdrowie jamy ustnej, seniorzy muszą w razie potrzeby szukać pomocy i np. rozważyć używanie elektrycznej szczoteczki do zębów zamiast manualnej.

Kserostomia: Wiele leków i schorzeń powoduje suchość w jamie ustnej, co sprawia, że seniorzy są bardziej podatni na próchnicę, ponieważ ślina pomaga neutralizować kwasy i wypłukiwać drobinki pokarmowe. Przewlekła suchość w jamie ustnej może prowadzić do infekcji jamy ustnej, trudności w jedzeniu i mówieniu, nieświeżego oddechu, dyskomfortu, zaburzeń smaku oraz szybszego gromadzenia się płytki nazębnej i kamienia nazębnego. Skutkom kserostomii można zapobiegać poprzez odpowiednie nawadnianie, rezygnację z alkoholu i tytoniu oraz stosowanie metod leczenia zaleconych przez lekarza dentystę.

Rak jamy ustnej: Seniorzy są narażeni na podwyższone ryzyko rozwoju raka jamy ustnej ze względu na związane z wiekiem zmiany zachodzące w tkankach jamy ustnej i długotrwałe narażenie na czynniki ryzyka, takie jak tytoń i alkohol. Regularne kontrole dentystyczne są kluczowe, ponieważ dentyści mogą przeprowadzać badania przesiewowe w kierunku nowotworów jamy ustnej i wykrywać wszelkie podejrzane zmiany na wczesnym etapie.

Zdrowie jamy ustnej to zobowiązanie na całe życie i ważne jest, aby być świadomym zagrożeń, które mogą pojawić się w każdym wieku. A eliminując zagrożenia związane z wiekiem, utrzymując dobrą higienę jamy ustnej i poszukując profesjonalnej opieki dentystycznej, pacjent może chronić zdrowie jamy ustnej i cieszyć się pięknym uśmiechem przez całe życie. Profilaktyka jest kluczowa, dlatego zachęcaj swoich pacjentów, aby zdrowe nawyki stały się częścią ich codziennej rutyny.

T.H.

Źródło: https://www.dentistryiq.com/personal-wellness/mouth-body-connection/article/14297011/top-threats-to-oral-health-at-every-age-how-to-protect-your-smile-for-life