Wykonawstwo kliniczne i laboratoryjne koron jednolicie porcelanowych Procera.

Grzegorz Chołociński*, Marcin Łącki*, Edyta Milewicz-Chołocińska**

*Z Katedry Protetyki Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Kierownik: prof. dr hab. med. Stanisław Majewski

Adres: 31-155 Kraków, ul. Montelupich 4

** Z Przychodni Stomatologicznej ZZOZ ZSZ MSWiA w Krakowie

Adres: Kraków, ul Galla 25

Hasła indeksowe: korona Procera, korona całoceramiczna

Streszczenie:

Autorzy przedstawili kolejne etapy wykonawstwa koron jednolicie porcelanowych systemu CAD/CAM Procera. System ten pozwala na uzyskanie uzupełnień protetycznych zbliżonych do naturalnego uzębienia pacjenta, dzięki optymalnej przezierności i transparencji zapewniając jak najlepszy efekt kosmetyczny. Korony Procera charakteryzują się biokompatybilnością i dużą wytrzymałością mechaniczną co umożliwia ich stosowanie również w bocznym odcinku łuku zębowego.

Wysokie wymagania estetyczne stawiane uzupełnieniom protetycznym przyczyniły się do poszukiwania nowych rozwiązań technologicznych mających na celu zapewnienie optymalnej przezierności i transparencji tych konstrukcji. Powszechnie stosowane korony złożone metalowo-porcelanowe maja wiele wad. Przeświecanie rąbka metalowego przy dziąśle nie zapewnia oczekiwanego efektu kosmetycznego co ma szczególne znaczenie w obrębie przedniego odcinka łuku zębowego. Korony na podbudowie metalowej wykazują wyższą refleksyjność niż zęby naturalne i przy ostrym oświetleniu sprawiają wrażenie bardziej kredowych i mętnych. W stosunku do zębów naturalnych wykazują inny współczynnik załamywania i absorpcji światła. W przypadku metalowego szkieletu koron inny jest wygląd samych dziąseł. Nieprzepuszczalna dla światła warstwa metalu nie pozwala uzyskać zjawiska podświetlenia od wewnątrz. Lepsze wyniki estetyczne koron jednolicie porcelanowych w porównaniu do koron licowanych porcelaną przyczyniły się do rozwinięcia tej technologii.

Dostępnych jest aktualnie wiele systemów całoceramicznych. Jednym z nich jest system CAD/CAM (computer aided design / computer aided manufacturing komputerowo wspomagane projektowanie i wykonanie) zwany technologią Procera. System Procera opracował w 1986 dr Matts Andersson dla potrzeb technologii tytanu, ale dostrzeżono możliwość pracy tą technologią materiałami ceramicznymi o wysokiej wytrzymałości porcelaną na bazie tlenku glinu. Korona jednolicie ceramiczna Procera składa się z wewnętrznej czapeczki (gęsto spiekany tlenek glinu) licowanej porcelaną AllCeram. Czapeczki wykonywane są przemysłowo na podstawie analizy kształtu kikuta zęba, które następnie są licowane ceramiką indywidualnie w laboratorium dentystycznym. Technologia Procera wskazana jest do wykonywania pojedynczych koron w odcinku przednim i bocznym oraz mostów o krótkim przęśle.

Szlifując ząb pod koronę Procera należy wykonać stopień typu chamfer o kącie rozwartym i zaokrąglonym gładkim kształcie bez ostrych krawędzi. Po obniżeniu powierzchni żującej na grubość korony protetycznej i dokonaniu separacji, na powierzchniach obwodowych zaznacza się granice przebiegu schodka, wykonując okrągły rowek o głębokości 1-1,5 mm. Czynność tę przeprowadza się używając kamieni w kształcie odwróconego stożka, małego krążka. Następnie zeszlifowuje się powierzchnie obwodowe korony zęba położone ponad zarysowaną linią rowka, nadając koronie zęba kształt lekko stożkowaty, o ścianach zbieżnych w kierunku powierzchni żującej. Obniżenie powierzchni żującej lub brzegu siecznego powinno wynosić co najmniej 2mm, aby zapewnić odpowiednią grubość materiału na czapeczkę oraz licującą porcelanę. Ostateczna korektę schodka, to znaczy jego pogłębienie i wygładzenie, najlepiej wykonywać za pomocą tzw. pogłębiaczy. Ściany zęba poniżej stopnia pozostają bez preparacji. Końcową czynnością opracowania zęba jest wygładzenie wszystkich oszlifowanych powierzchni kikuta za pomocą drobnoziarnistych tarcz i finirów. W Katedrze Protetyki Stomatologicznej Instytutu Stomatologii UJ stosowany jest z powodzeniem zestaw wierteł z nasypem diamentowym zaproponowany przez prof. Majewskiego.

Po opracowaniu kikuta zęba pobierany jest wycisk na model roboczy, wycisk zębów przeciwstawnych i rejestrowane jest zwarcie. Uzyskany model składany montowany jest w artykulatorze a model kikuta zęba (słupek) zostaje wyjęty i przygotowany do skanowania. Słupek skanowany jest mechanicznie. Skaner posiada końcówkę w kształcie kuleczki, która odczytuje kształt kikuta przez okrężne skanowanie, opisując ząb przy użyciu ok. 50 000 punktów. Nacisk sondy skanera na powierzchnie obracającego się kikuta zęba wynosi ok. 5 g. Podczas jednego obrotu notowanych jest 360 punktów pomiarowych. Przy każdym następnym obrocie sonda jest unoszona o 200 ěm i automatycznie odczytywana jest kolejna linia skanowania. Po zakończeniu skanowania istnieje możliwość zaprojektowania czapeczki. Do tego służy odpowiednie oprogramowanie a efekty są widoczne na monitorze komputera. Ze względu na 20% skurcz tlenku glinu podczas spiekania dane cyfrowe słupka i czapki są odpowiednio powiększone i przesłane drogą elektroniczną do laboratorium Procera w Sztokholmie. Oznacza to, że sam model nie musi być wysyłany, a proces wykonywania czapki można rozpocząć w dowolnym punkcie na świecie. W laboratorium Procera powstaje powiększony model kikuta zęba drogą techniki frezowania. Specjalna frezarka wycina kształt kikuta w materiale ogniotrwałym. Sproszkowany tlenek glinu pod wysokim ciśnieniem jest napylany na model. Odpowiednie ciśnienie podczas napylania zapewnia dużą gęstość przyszłej czapeczki. Zewnętrzny kształt czapeczki jest opracowany przed procesem wypalania. Poprzez wypalanie w temp. 1550 °C czapka kurczy się do pierwotnych rozmiarów. Optymalna grubość czapeczki dla koron Procera to 0,4 0,5 mm. Czapeczka ma kolor kości słoniowej co odpowiada kolorowi naturalnej zębiny. Tak wykonana czapka przesyłana jest pocztą do pracowni, gdzie technik kończy wykonanie korony poprzez napalenie licowania z porcelany AllCeram w celu stworzenia właściwego kształtu anatomicznego i walorów estetycznych. Dla potrzeb techniki Procera opracowano nowy materiał ceramiczny (Porcalain AllCeram) ze współczynnikiem termorozszerzalności dostosowanym do tlenku glinu. Zaleta tego materiału jest niska temperatura wypalania (900 910 C) oraz glazurowania, które odbywa się w temp. 880-890 °C. Do ostatecznego osadzenia korony w jamie ustnej pacjenta stosuje się powszechnie znane cementy do osadzania stałych uzupełnien protetycznych.

Zalety koron Procera:

wytrzymałość czapki na zginanie (przy gęstości 3,95 g/cm wynosi 600 Mpa

odporność na złamanie średnie obciążenie łamiące dla czapki o grubości 0,5 mm wynosi 225 kg.

szczelność brzeżna wielkość szczeliny brzeżnej jest mniejsza od 70 ěm

biokompatybilność

odpowiednie cechy optyczne ( przezierność, fluorescencja, opalizowanie)

doskonałe walory estetyczne

System Procera dzięki połączeniu technologii CAD/CAM z gęsto spiekanymi czapeczkami pozwala na uzyskanie uzupełnień, które są trwałe, stabilne kolorystycznie i biokompatybilne.

Wszelkie uwagi, pytania i komentarze do artykułu proszę kierować na adres stomatologia@kwiecinski.pl

Opis Rycin:

Ryc. 1 System Procera wymaga skanera, komputera wyposażonego w modem i kolorowy monitor.

Ryc. 2. Kolejne etapy szlifowania ze schodkiem. W celach demonstracyjnych celowo zabieg przeprowadzono w kilku fazach: 2a- ząb 25 przed oszlifowaniem. 2b- ząb po oszlifowaniu powierzchni mezjalnej. 2c widok po oszlifowaniu od strony powierzchni żującej.

Ryc. 3. Skaner Procera

Ryc. 4 Przygotowany słupek do skanowania.

Ryc. 5 Za pomocą komputerowo kontrolowanej technologii Procera można otrzymać czapki o dużej wytrzymałości i doskonałej szczelności brzeżnej.

Ryc. 6. Korona jednolicie porcelanowa Procera.

Ryc. 1

Ryc. 2

Ryc. 3

Ryc. 4

Ryc. 5

Ryc. 6

Artykuł pochodzi z miesięcznika „Poradnik Stomatologiczny” (nr 1-2/2001) i został zamieszczony dzięki uprzejmości jego redaktora naczelnego – Pana Grzegorza Chołocińskiego.