Wpływ higieny jamy ustnej na ryzyko zakażenia COVID-19

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że codzienna higieny jamy ustnej ma wpływ nie tylko na zdrowie zębów i dziąseł, ale także na kondycję całego organizmu. Właściwa pielęgnacja jamy ustnej to już nie tylko wyszczotkowanie zębów. Dostępne obecnie artykuły pozwalają zarówno na efektywne oczyszczanie zębów, przestrzeni międzyzębowych, obszarów przydziąsłowych, jak również pielęgnację dziąseł i błon śluzowych w jamie ustnej.

Właściwa higiena jamy ustnej dorosłego człowieka powinna składać się z kliku podstawowych kroków. Pierwszym jest oczyszczenie przestrzeni międzyzębowych. W tym celu możemy skorzystać z irygatora dentystycznego, szczoteczek międzyzębowych czy nici dentystycznych. Drugi etap stanowi prawidłowe wyszczotkowanie zębów. W tym kroku bardzo ważnym aspektem jest właściwa technika szczotkowania dopasowana do rodzaju używanej przez nas szczoteczki (manualnej lub elektrycznej) oraz stanu zębów i dziąseł. Sam wybór szczoteczki to kwestia bardzo indywidualna, która z pewnością mogłaby stanowić temat oddzielnego artykułu. Jeśli jednak mielibyśmy skupić się na kwestiach kluczowych, aspektem, na który warto zwrócić uwagę jest twardość włókien szczoteczki. Zgodnie z zaleceniami profesjonalistów, do codziennej higieny jamy ustnej powinniśmy wybierać szczoteczki z miękkimi, gęsto nabitymi włókami. Takie szczotki pozwolą nam efektywnie usunąć płytkę nazębną, nie podrażniając dziąseł. Trzecim krokiem codziennego rytuału powinno był dokładne oczyszczenie języka. Niewielu z nas zdaje sobie sprawę jak ważny jest to krok. Język przez swoją strukturę jest idealnym siedliskiem bakterii, które nieusuwane są przyczyną nieprzyjemnego zapachu z ust oraz stanów zapalnych dziąseł. Do czyszczenia języka należy używać specjalnych  skrobaków. Odradzamy czyszczenie języka szczoteczką do zębów, ponieważ w taki sposób z większym prawdopodobieństwem wciśniemy bakterie w strukturę języka lub przepchniemy je dalej w stronę gardła.

Pamiętajmy, że za pielęgnację dziąseł i błon śluzowych odpowiada nie tylko dobrze dobrana szczoteczka do zębów, ale także pasta i płyn do płukania jamy ustnej, które zadbają o ochronę przeciwpróchnicową, remineralizację szkliwa oraz wyrównanie flory bakteryjnej w jamie ustnej.

Skutki niewłaściwej higieny jamy ustnej a ryzyko zakażenia COVID-19

Brak odpowiedniej higieny jamy ustnej skutkuje nie tylko chorobami zębów i dziąseł. Przewlekłe stany zapalne w jamie ustnej, nieleczona próchnica czy zalegający kamień nazębny wpływają na    osłabienie i infekcje całego organizmu. Nieusunięta w wyniku złej higieny jamy ustnej płytka nazębna (płytka bakteryjna) jest główną przyczyną próchnicy, krwawienia oraz zapalenia dziąseł, kamienia nazębnego oraz nieprzyjemnego zapachu z ust.

Niewłaściwa higiena zaburza florę bakteryjną w jamie ustnej, co prowadzi do infekcji i chorób w jej obrębie oraz skutkuje ogólnym osłabieniem odporności organizmu. Z badań opublikowanych przez „Journal of Clinical Periodontology” wynika, że osoby cierpiące na choroby przyzębia obarczone są trzykrotnie większym ryzykiem wystąpienia powikłań pocovidowych. Coraz częściej mówi się także o wpływie niewłaściwej higieny jamy ustnej oraz związanych z nią stanów zapalanych przyzębia na ryzyko zakażenia wirusem SRAS-CoV-2. Przez uszkodzenia tkanek miękkich i otwarte naczynia krwionośne wirus szybciej przedostaje się do krwi i szybciej atakuje płuca chorego. Uwagę zwrócić należy także na liczne badania dowodzące wysokiego stężenia wirusa SARS-CoV-2 w ślinie osoby zakażonej i to już w pierwszych etapach choroby. Wirus utrzymuje się w ślinie, która staje się jego nośnikiem.

Wszystkie powyższe kwestie dowodzą, iż odpowiednia higiena jamy ustnej może mieć duży wpływ na zmniejszenie ryzyka zarażeniem COVID-19, a także łagodniejszy przebieg choroby.

Właściwa pielęgnacja jamy ustnej w czasie pandemii i nie tylko

Podstawą codziennej higieny jamy ustnej jest prawidłowe szczotkowanie zębów. W tym celu zaleca się użycie manualnej szczoteczki do zębów z miękkimi i gęsto osadzonymi włóknami lub szczoteczki elektrycznej (również z miękką końcówką). Ta druga opcja zdecydowanie zwiększa efektywność czyszczenia, poprzez większą intensywność pracy oraz wbudowany timer, który wpływa na zachowanie odpowiedniego czasu szczotkowania. Wybór technologii szczoteczki elektrycznej to kwestia indywidualna. Bez względu czy jest to szczoteczka soniczna czy oscylacyjno-rotacyjna, bez wątpienia zapewnia bardzo dobrą jakość czyszczenia zębów oraz jest bezpieczna dla dziąseł. Bardzo ważnym aspektem zarówno w przypadku szczoteczki manualnej, jak i szczotek elektrycznych jest właściwa technika szczotkowania, dlatego podczas wizyty u stomatologa lub higienistki stomatologicznej warto zapytać o to jaka technika będzie w naszym przypadku najlepsza i poprosić o jej zaprezentowanie.

Pasta do zębów to kolejny, nieodzowny element codziennej higieny jamy ustnej. Wybór past do zębów to również kwestia indywidualna. W okresie pandemii zaleca się stosowanie past o działaniu antybakteryjnym, wzmacniających ochronne funkcje śliny. Na rynku dostępne są pasty zawierające naturalne enzymy (np. lizozym, latoferynę) lub probiotyki, które wpływają na utrzymanie właściwego mikrobiomu jamy ustnej.

Doskonałym uzupełnieniem codziennej higieny jamy ustnej są płukanki stomatologiczne. Dla zminimalizowania ryzyka zakażenia COVID-19 zaleca się stosowanie płukanek o działaniu antybakteryjnym, zawierających chlorheksydynę (CHX) w wyższych stężeniach lub chlorek cetylopirydyny (CPC). Już w pierwszych miesiącach trwania pandemii pojawiły się badania i publikacje wskazujące, że oba te składniki mają wpływ na neutralizowanie wirusa SARS-Cov-2. Wyższą skutecznością w tym zakresie wykazuje się chlorek cetylopirydyny.  Badania in vitro wykazały, że płyn do płukania jamy ustnej o zawartości 0,05% CPC po około 30 sekundach od kontaktu zmniejsza miano SARS CoV-2 nawet o 99%. W przypadku CHX sytuacja nie jest jednoznaczna. Badania in vitro wykazały, że wyższe stężenie chlorheksydyny (od 0,12%) zmniejsza stężenie wirusa SARS-CoV-2 w ślinie. Z drugiej jednak strony badania zrealizowane przez singapurskich naukowców z Narodowego Instytutu Badań Stomatologicznych wykazały zróżnicowaną skuteczność chlorheksydyny na SARS-CoV-2 w ślinie. W tym momencie nie jesteśmy więc w stanie jednoznacznie określić stopnia skuteczności tego składnika w kontekście COVID-19, znamy jednak jego pozytywny wpływ na leczenie stanów zapalnych w jamie ustnej. W odniesieniu do tego, warto sięgać po płukanki zawierające chlorheksydynę, pamiętać należy jednak o zachowaniu właściwego czasu kuracji preparatami z poszczególnymi stężeniami CHX.

Jak wspomniano na początku artykułu, codzienną higienę jamy ustnej doskonale uzupełnia irygator do zębów, który zapewnia dokładne i bezinwazyjne oczyszczanie miejsc trudno dostępnych w jamie ustnej. Irygator dentystyczny wypłukuje resztki pokarmów z przestrzeni międzyzębowych i obszarów poddziąsłowych oraz obluzowuje płytkę nazębną wspomagając jej usuwanie. Do usunięcia tak obluzowanej płytki nazębnej doskonale sprawdzają się irygatory do zębów z końcówką jednopęczkową, zwaną także punktową lub ortodontyczną, która w sposób mechaniczny usuwa płytkę nazębną z powierzchni szkliwa zapewniając najwyższą jakość czyszczenia.

Kolejnym krokiem dla zapewnienia właściwej higieny jamy ustnej jest oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych przy użyciu szczoteczek międzyzębowych lub nitki do zębów. Szczoteczki międzyzębowe oraz nici dentystyczne usuwają płytkę nazębną z miejsc niedostępnych dla zwykłej szczoteczki, które są szczególnie narażone na zaleganie płytki bakteryjnej. Zarówno nitki do zębów, jak i szczoteczki międzyzębowe stanowią uzupełnienie stosowania irygatora do zębów. Korzystanie z irygatora dentystycznego nie powinno wykluczać stosowania nici dentystycznych oraz szczoteczek międzyzębowych.

Bardzo ważnym elementem codziennej pielęgnacji jamy ustnej jest oczyszczanie języka. Powierzchnia języka sprzyja gromadzeniu się i zaleganiu płytki bakteryjnej, która powoduje infekcje dziąseł i błon śluzowych jamy ustnej. Do oczyszczania języka służą specjalne skrobaki do języka, które zapewniają prawidłowe i efektywne usuwanie nalotów i bakterii.

W okresie pandemii należy również zwrócić szczególną uwagę na sposób przechowywanie oraz użytkowania produktów do higieny jamy ustnej. Szczoteczki do zębów lub końcówki do szczoteczek elektrycznych poszczególnych domowników powinny być przechowywane, w miarę możliwości, z dala od siebie, w sposób uniemożliwiający ich stykanie się. Zaleca się również nie korzystać z jednej tubki pasty do zębów, gdyż nakładanie pasty na szczoteczkę każdego Użytkownika może sprzyjać transmisji wirusa. Powyższe zalecenia należy stosować w szczególności, gdy jeden z domowników choruje lub miał kontakt z osobą zakażoną COVID-19.

Dla zapewnienia właściwej higieny jamy ustnej w okresie pandemii zaleca się regularne dezynfekowanie szczoteczki do zębów lub końcówki wymiennej. Służą do tego specjalistyczne środki do dezynfekcji produktów do higieny jamy ustnej. Pamiętać należy również o wymienianiu szczoteczki do zębów po każdej przebytej infekcji. Zabieg ten ma na celu zmniejszenie ryzyka transmisji bakterii i wirusów (w tym wirusa SARS-CoV-2).

Artykuł przygotowano przy współpracy ze sklepem https://www.happydental.pl/