Trwa kolejny Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach

W dniach 18-24 listopada 2022 r. obchodzony jest Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach, który został ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia w 2015 r. W Polsce działania w ramach kampanii koordynuje Narodowy Instytut Leków.

Organizacje odpowiedzialne za zdrowie publiczne ostrzegają, że zaledwie 75 lat po szerokim wprowadzeniu penicyliny – pierwszego antybiotyku – świat stoi przed faktem braku skutecznych leków do leczenia niektórych infekcji bakteryjnych. Powszechne nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków doprowadziło bowiem do dynamicznie rosnącego zjawisko antybiotykooporności. Naukowcy oszacowali, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii spowodowała w 2019 r. około 1,27 mln zgonów.

Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach – obchodzony od 2015 r. w listopadzie – ma na celu zwrócenie uwagi decydentów, pracowników ochrony zdrowia i opinii publicznej na problem globalnej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i zachęcenie wszystkich do przeciwdziałaniu temu zjawisku

Coraz groźniejsze „superbakterie”

Według WHO, pojawienie się i rozprzestrzenianie lekoopornych patogenów z coraz nowymi mechanizmami oporności, prowadzące do oporności na wiele środków przeciwdrobnoustrojowych, zagraża znanym współcześnie możliwościom leczenia infekcji.

Szczególnie niepokojące jest gwałtowne globalne rozprzestrzenianie się bakterii wielolekoopornych („superbakterie”) – powodują one zakażenia, których nie można wyleczyć dostępnymi lekami przeciwdrobnoustrojowymi, takimi jak antybiotyki.

W 2019 r. WHO zidentyfikowała 32 antybiotyki będące w fazie badań klinicznych, działające na gatunki bakterii wpisane na listę priorytetowych patogenów WHO, dla których niezbędne jest poszukiwanie nowych leków, ale tylko sześć z nich zostało sklasyfikowanych jako innowacyjne. Ze względu na wielolekooporność drobnoustrojów, brak skutecznych antybiotyków dotyka systemy opieki zdrowotnej w krajach na wszystkich poziomach rozwoju.

Polska w czołówce konsumpcji antybiotyków

Dane na temat konsumpcji antybiotyków monitorowane są w ramach Europejskiej Sieci Monitorowania Konsumpcji Antybiotyków. Przedstawiane są za pomocą wskaźnika dawek dobowych definiowanych DDD na 1000 mieszkańców na dzień.

W 2021 r. przeciętne całkowite zużycie (łącznie w lecznictwie otwartym i zamkniętym) środków przeciwbakteryjnych do stosowania ogólnoustrojowego w Unii Europejskiej wyniosło 16,4 DDD na 1000 mieszkańców na dzień.

W latach 2011–2020 zaobserwowano istotny statystycznie spadek konsumpcji antybiotyków dla całej UE i EOG. Istotne tendencje spadkowe zaobserwowano w dziewięciu krajach: Belgii, Danii, Estonii, Finlandii, we Włoszech, w Luksemburgu, Holandii, Norwegii i Szwecji, zaś tendencje wzrostowe: w Bułgarii i na Cyprze.

W Polsce w 2020 r. przeciętna konsumpcja środków przeciwbakteryjnych w lecznictwie otwartym wyniosła 17,1 DDD na 1000 mieszkańców na dzień, co na tle pozostałych 27 krajów oznaczało szóste miejsce pod względem najwyższej konsumpcji. W 2021 r. w Polsce spożycie antybiotyków w lecznictwie otwartym wyniosło 18,78 DDD na 1000 mieszkańców na dzień i było wyższe od średniej dla krajów UE/EOG, które wyniosło 15.

Dentyści współodpowiedzialni

Już kilka lat temu Polskie Towarzystwo Stomatologiczne zwróciło uwagę, że antybiotyki w stomatologii są nadużywane, a dentyści są współodpowiedzialni za rosnące zjawisko antybiotykooporności.

– Podanie antybiotyku może mieć na celu albo zapobieganie zakażeniom miejsca operowanego czy zakażeniom odległym (profilaktyka antybiotykowa), albo leczenie istniejącego już zakażenia, którego punkt wyjścia znajduje się w obrębie jamy ustnej. Należy z całą mocą podkreślić, iż w profilaktyce zakażeń w stomatologii podstawowe znacznie ma właściwa higiena jamy ustnej i zachowanie odpowiednich zasad aseptyki i antyseptyki okołozabiegowej, natomiast w leczeniu zakażeń zębopochodnych – miejscowe leczenie przyczynowe. Stosowanie antybiotyków nie jest substytutem któregokolwiek z powyższych postępowań – podkreślali twórcy rekomendacji grupy roboczej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków w zakresie stosowania antybiotyków w stomatologii. Rekomendacji znaleźć można TUTAJ.

Polska jest w pierwszej dziesiątce krajów europejskich, w których przyjmuje się najwięcej antybiotyków. Często są one zalecane niewłaściwie i zamiast pomagać – szkodzą. Szacuje się, że co roku z powodu oporności bakterii na antybiotyki w Europie umiera kilka tysięcy mieszkańców.

Źródło: http://antybiotyki.edu.pl/