Lidokaina przyczyną zawału serca u 50-letniego pacjenta

W opisie przypadku, który opublikowano na łamach „American Journal of the Medical Sciences”, wykazano, że znieczulenie miejscowe z zastosowaniem lidokainy wykonane przed leczeniem stomatologicznym wywołało skurcz tętnicy wieńcowej, co mogło być przyczyną zawału serca u 50-letniego pacjenta.

Jak napisali autorzy artykułu, jest to prawdopodobnie pierwszy odnotowany przypadek wskazujący na lidokainę jako potencjalną bezpośrednią przyczynę skurczu tętnicy wieńcowej, który doprowadził do ostrego zawału mięśnia sercowego.

W pracy podano, że możliwe skutki uboczne tego powszechnie stosowanego środka znieczulającego wymagają szczególnej uwagi lekarzy. – Udokumentowaliśmy przypadek ostrego zawału mięśnia sercowego, wtórnego do miejscowego podania lidokainy, którego potencjalną przyczyną mógł być skurcz tętnicy wieńcowej wywołany przez lidokainę – napisali autorzy pracy z zespołu kierowanego przez dr. Sena He z Oddziału Kardiologicznego Szpitala Uniwersytetu Syczuańskiego w Czengdu (Chiny).

50-letni pacjent z niewydolnością klatki piersiowej

W marcu 2020 roku do gabinetu stomatologicznego w Czengdu zgłosił się 50-letni mężczyzna celem przeprowadzenia odbudowy protetycznej. Z wywiadu wynika, że pacjent nie zgłaszał takich problemów zdrowotnych jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, migotanie przedsionków czy podwyższony poziom cholesterolu. Mężczyzna nie palił papierosów, nie miał alergii na leki ani produkty spożywcze. W przeszłości u pacjenta wielokrotnie przeprowadzano leczenie stomatologiczne (m.in. użytkował protezę stałą).

Podczas wizyty u 50-latka wykonano znieczulenie miejscowe – 2 ml lidokainy (2%) oraz 1 ml epinefryny (1:100 000). Około minuty później podano drugi raz znieczulenie, które zawierało 2 ml lidokainy (2%). Natychmiast po drugiej iniekcji pacjent zaczął odczuwać dolegliwości bólowe w klatce piersiowej oraz duszność, które – jak podali autorzy artykułu – utrzymywały się przez około 30 minut. Trzy i pół godziny po wykonaniu znieczulenia mężczyzna trafił na szpitalny oddział kardiologiczny.

Z gabinetu dentysty na oddział kardiologiczny

Badanie EKG wykonane po przyjęciu pacjenta na oddział wykazało znaczne nieprawidłowości, wskazujące na możliwy ostry zespół wieńcowy. Około dwóch godzin później mężczyzna został przeniesiony na oddział ratunkowy. Jednak, jak podali autorzy pracy, wyniki wykonanej u pacjenta koronarografii wskazywały na powrót do normy.

Także echokardiografia serca wykonana bezpośrednio po angiografii nie wykazała istotnych nieprawidłowości, natomiast testy laboratoryjne potwierdziły znacznie podwyższony poziom troponiny sercowej. U mężczyzny wykonano także testy pod kątem kilku infekcji wirusowych, w tym SARS-CoV-2, grypy typów A i B, adenowirusa oraz wirusa RSV – wszystkie te badania dały negatywny wynik.

Następnego dnia po angiografii objawy u pacjenta niemal całkowicie ustąpiły, a odczyty odcinka ST na elektrokardiogramie wróciły do normy. Autorzy podali, że wykonane kolejnego dnia badanie z użyciem rezonansu magnetycznego serca z kontrastem (MRI) nie wykazało późnego wzmocnienia pokontrastowego (LGE). Po wykonanej angiografii mężczyzna był leczony z zastosowaniem diltiazemu, klopidogrelu oraz suplementów potasu. Po pięciu dniach pobytu na oddziale szpitalnym pacjent został wypisany.

Ponieważ u 50-latka wystąpiły objawy ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego, pojawiły się zmiany niedokrwienne potwierdzone w badaniu EKG, znacznie podwyższony poziom troponiny oraz prawidłowa koronarografia, u pacjenta zdiagnozowano ostry zawał mięśnia sercowego spowodowany skurczem tętnicy wieńcowej.

Po powrocie do domu pacjent nadal przyjmował klopidogrel i diltiazem. W pracy podano, że podczas wizyty kontrolnej po upływie 2 miesięcy od zawału, mężczyzna nie odczuwał bólu w klatce piersiowej ani duszności w trakcie wykonywania codziennych czynności.

Niektóre leki mogą wywoływać skurcz tętnicy wieńcowej

Częstą przyczyną ostrego zawału mięśnia sercowego jest skurcz tętnicy wieńcowej, który może być wywołany działaniami niepożądanymi niektórych leków. W opisywanym przypadku połączenie pierwszej i drugiej dawki środka znieczulającego mogło spowodować gwałtowny wzrost stężenia lidokainy we krwi – do poziomu progowego. Utrudniło to relaksację tętnic wieńcowych, co prawdopodobnie doprowadziło do skurczu tętnicy wieńcowej i ostrego zawału mięśnia sercowego.

– Ponieważ lidokaina jest powszechnie stosowanym środkiem miejscowo znieczulającym w praktyce klinicznej, potrzebne są dalsze badania, które pozwolą lepiej zrozumieć potencjalną rolę lidokainy w skurczu tętnic wieńcowych. W przypadku klinicznego stosowania lidokainy niezbędne są ściśle określone procedury oraz obserwacja medyczna – podsumowali autorzy pracy pt. „Ostry zawał mięśnia sercowego po znieczuleniu miejscowym u pacjenta w średnim wieku” (Acute myocardial infarction after a local anesthetic procedure in a middle-aged patient).

Choroby przyzębia to jedna z przyczyn miażdżycy, zawału serca i innych chorób sercowo-naczyniowych. Na czym polega ten związek? Wyjaśnia kardiolog prof. dr hab. n. med. Beata Wożakowska-Kapłon.

T.H.

źródła: https://www.drbicuspid.com/index.aspx?sec=sup&sub=apm&pag=dis&ItemID=330337

https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002962922001343