Bezpłatne leki – dla kogo i od kiedy?

Nowe grupy pacjentów otrzymały możliwość korzystania z bezpłatnych leków umieszczonych na specjalnej liście. Teraz nie tylko osoby 75+, ale i w wieku powyżej 65 lat, zaś od 1 września br. również dzieci i młodzież. Zmian dotyczących leków jest więcej, m.in. krótszy będzie już niedługo okres ważności recepty w przypadku długotrwałej terapii.

Od września 2016 r. bezpłatne leki przysługują osobom powyżej 75 lat – nie wszystkie, a te, które znajdują się w części D obwieszczenia refundacyjnego publikowanego w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia i stronie internetowej resortu co dwa miesiące. Po wejściu zmian zawartych w nowelizacji ustawy o refundacji, czyli tzw. dużej nowelizacji ustawy o refundacji leków (DNUR) zmiany na liście będą się odbywać co trzy miesiące. Jak argumentowali projektodawcy w uzasadnieniu, takie rozwiązanie „znacznie usprawni pracę oraz umożliwi lepsze planowanie zakupów w aptekach”. Prezydent podpisał nowelizację 21 sierpnia br.

W najnowszym wykazie refundacyjnym na 1 lipca br. dla osób 75+ znalazło się 2056 pozycji. Aby pacjent w tym wieku mógł z nich skorzystać, nie tylko konkretny preparat musi znajdować się w takim wykazie, ale również musi być przepisany na konkretne schorzenie, które obejmuje refundacja.

Teraz – za sprawą znowelizowanych przepisów ustawy o świadczeniach zdrowotnych – grupę pacjentów, którym przysługują określone bezpłatne leki poszerzono po pierwsze o nieco młodszych pacjentów, czyli tych, którzy ukończyli 65 lat, jak również niepełnoletnich pacjentów.

Odpowiednie zmiany dotyczące dwóch ustaw – ustawy o świadczeniach oraz o refundacji leków – rząd przyjął na początku lipca tego roku, Sejm uchwalił w sierpniu, a prezydent podpisał 29 sierpnia.

W uzasadnieniu do projektu zmian wyjaśniono m.in., że wydatki na leki osób po ukończeniu 65 lat, które zazwyczaj nie są już aktywne zawodowo „stanowią poważne obciążenie dla ich domowego budżetu”. – Nie inaczej jest w przypadku osób niepełnoletnich pozostających na utrzymaniu swych opiekunów faktycznych albo przedstawicieli ustawowych, co również powoduje duży poziom obciążenia finansowego tych osób. Mimo tego, że inaczej niż np. osoby starsze, opiekunowie osób niepełnoletnich w zasadniczej większości pozostają aktywni zawodowo, to jednak fakt spoczywania na nich obowiązku ponoszenia kosztów leczenia siebie i rodziny potrafi być wyjątkowo dotkliwy finansowo – napisano dalej w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

Jak zapowiedziała minister zdrowia Katarzyna Sójka, po podpisaniu zmian przez prezydenta, osoby powyżej 65. roku życia będą mogli skorzystać z blisko 3800 bezpłatnych leków, a najmłodsi pacjenci (do 18. roku życia) – z 2800. Znajdą się one we wrześniowym wykazie refundacyjnym.

Co i kiedy się zmieni?

Ponieważ nowe przepisy dotyczą ważnych kwestii nie tylko z punktu widzenia pacjenta, ale także lekarzy wypisujących leki, eksperci na stronach Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej wyjaśnili m.in. sprawę uprawnień pacjentów oraz opisali kalendarz wprowadzania poszczególnych rozwiązań.

Lek. Tomasz Zieliński – wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie (FPZ) – przypomniał podczas webinaru, że od dnia wejścia w życie przepisów do 31 sierpnia br. pacjenci powyżej 65 lat dołączą do grupy pacjentów, którym przysługują obecnie bezpłatne leki. Seniorzy otrzymają leki na tych samych zasadach, które obowiązują osoby powyżej 75 lat. Każda recepta na bezpłatny lek dla osoby starszej musi nadal być opatrzona literką „S”. Lek może przepisać w POZ każdy lekarz, który udziela świadczeń.

Do grupy najstarszych osób od 1 września dołączą też dzieci i młodzież, czyli pacjenci, którzy nie ukończyli 18 lat. Od tego dnia też zacznie obowiązywać poszerzona lista leków refundowanych dla pacjentów 65+ i pojawi się pewna nowość – wykaz bezpłatnych leków dla tych pacjentów poniżej 18 lat.

Jak zaznaczył wiceprezes FPZ, te listy leków będą się różnić, bo naturalne jest, że leczenie tych pacjentów nie jest takie samo, choć część leków będzie się z pewnością pokrywać. Recepty w przypadku najmłodszych pacjentów oznaczone będą symbolem „DZ”.

Eksperci zwrócili też uwagę na to, że lekarze powinni zachować rozwagę w przepisywaniu bezpłatnych leków, a pacjenci w ich nabywaniu, bo zasoby wcale nie są nieograniczone. – Jeżeli pacjenci będą chcieli wykupić zapasy na rok wszystkich leków przez nich stosowanych, bo zaczęły być bezpłatne, to zabraknie tych leków. Żaden kraj nie ma takich zapasów – podkreślił lek. Tomasz Zieliński.

Dodatkowo od 1 listopada, przejściowo na dwa miesiące (listopad-grudzień) z listy leków refundowanych znikną dwie flozyny (dapagliflozyna i kanagliflozyna – leki stosowane w cukrzycy), dlatego warto, by lekarze o tym pamiętali i wypisywali pacjentom pewien zapas tych leków. To jedyny wyjątek w przepisywaniu leków „na zapas”. – Na styczniowej liście refundowanej pojawią się one znowu. To kwestia przepisów dostosowawczych. Zniknięcie jest przejściowe – wyjaśniła konsultant krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej dr hab. n med. Agnieszka Mastalerz-Migas, prof. Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.

Od 1 stycznia 2024 r. pojawią się także bezpłatne leki lub wyroby medyczne dla kobiet w połogu. Takie uprawnienie do tej pory przysługiwało kobietom w ciąży.

Zmiany w realizacji rocznych recept

Od 1 listopada obowiązywać będzie też nowe rozwiązanie w kontekście rocznych recept. Jeśli ktoś z nich korzysta, to będzie mógł wykupić jednorazowo leki na 120 dni, a nie jak do tej pory na 180 dni. Po odejściu od okienka nie będzie mógł zrealizować też dalszej części recepty. Zrobi to dopiero po upływie 3/4 okresu, na który wykupił leki. Takie rozwiązanie ogranicza liczbę leków, które pacjent może jednorazowo wykupić. Od 1 marca 2024 r. powinien zacząć już działać system informatyczny, który będzie wspierał farmaceutów w weryfikacji tych recept, co odciąży lekarzy, którzy do tego czasu będą musieli zachować sporą uważność w wypisaniu dawkowania leku.

Ułatwienia w wypisywaniu leków w szpitalach i AOS

Wiceprezes FPZ wyjaśnił także, że od 1 listopada br. wypisywanie leków w szpitalach i specjalistycznych przychodniach (AOS) będzie ułatwione, bo lekarze nie będą już musieli prosić o zgodę pacjenta by zweryfikować leki, które zostały wcześniej pacjentowi wypisane. Takie uprawnienia mają teraz lekarze POZ i tak naprawdę są zobowiązani prawnie do tego, by nawet bez zgody pacjenta weryfikować, jakie pacjent ma wypisane i wykupione leki. – To ułatwi wypisywanie leków w AOS i szpitalach przy wypisie pacjenta. Nie będą musieli oni być odsyłani do POZ – zaznaczył lek. Tomasz Zieliński.

Tylko w 2022 r. z bezpłatnych leków skorzystało 2,7 mln osób w wieku 75+, na co przeznaczono w tym okresie 830 mln zł. Lista leków 75+ w listopadzie 2022 r. obejmowała 2052 pozycje. Od rozpoczęcia programu Leki 75 plus – czyli od września 2016 r. do końca 2022 r. – seniorzy otrzymali bezpłatne leki na łączną wartość 4,3 mld zł.

Polska jest w pierwszej dziesiątce krajów europejskich, w których przyjmuje się najwięcej antybiotyków. Często są one zalecane niewłaściwie i zamiast pomagać, szkodzą. Szacuje się, że co roku z powodu odporności bakterii na antybiotyki w Europie umiera kilka tysięcy mieszkańców.

Źródła: Serwis Zdrowie

https://pap-mediaroom.pl/