Przyzwyczajaj dziecko do żucia i gryzienia

Przetarte owoce, mleczne kaszki, zmiksowane warzywa – wszystkie te potrawy charakteryzują się rozdrobnioną, delikatną konsystencją. Podawane zbyt długo wpływają na nieprawidłowe ukształtowanie się zgryzu dziecka i mogą się przyczynić do rozwoju próchnicy (zobacz artykuł: Dziecko – wdzięczny i trudny pacjent).

W Stanach Zjednoczonych, królestwie fast foodów i produktów z puszki, coraz więcej dzieci ma problemy ze zbyt wąską szczęką, a w konsekwencji – ze stłoczeniem zębów. W opinii ortodontów do rozwoju tej poważnej wady zgryzu w dużym stopniu przyczynia się niewłaściwy sposób karmienia dzieci po ukończeniu przez nie 8-9 miesiąca życia. W tym okresie do diety dziecka należy stopniowo wprowadzać produkty mniej rozdrobnione, o bardziej twardej i grudkowatej konsystencji. Dzieciom, którym rodzice "ułatwiają" jedzenie, podając zupki i kaszki ze słoiczków, grozi, że będą miały zbyt wąskie łuki zębowe. Gryzienie i żucie pokarmu stymuluje bowiem rozwój kości szczęki, a także pozwala na prawidłowe kształtowanie się zgryzu.

Kiedy łuk zębowy górny lub/i dolny jest zbyt wąski, zęby – mimo że rozwijają się prawidłowo – nie znajdują dla siebie miejsca i ulegają stłoczeniu. Efektem tego zaburzenia są między innymi: kły wystające poza łuk zębowy, zmiana położenia zębów siecznych, zęby przedtrzonowe wyrzynające się po stronie języka. Warto w tym miejscu przypomnieć, że stłoczenie zębów może również powodować choroby dziąseł i przyzębia oraz sprzyjać rozwojowi próchnicy (trudniej jest wtedy usunąć z przestrzeni międzyzębowych zalegające resztki pokarmu).

Syndrom „leniwego żucia”
Wiele mam – kierując się wygodą lub nadopiekuńczością – rezygnuje z podawania dziecku pokarmów o bardziej stałej, grudkowatej konsystencji. Swoją decyzję tłumaczą najczęściej w ten sposób, że „dziecko nie lubi stałych pokarmów, a przecież coś jeść musi” lub „dziecko gryzie tak wolno, że posiłek zabiera mnóstwo czasu”. Innym częstym argumentem jest stwierdzenie, że gryzienie sprawia maluchowi zbyt wiele trudności lub dziecko źle gryzie i dlatego ma problemy z trawieniem.

Tymczasem mimo niechęci malucha do spożywania mniej rozdrobnionych potraw, w żadnym przypadku nie powinniśmy rezygnować z ich podawania. Dzięki bardziej stałej konsystencji produktów dziecko przyzwyczaja się stopniowo do prawidłowego gryzienia, żucia i połykania coraz większych kawałków jedzenia. Natomiast u dzieci niechętnie żujących, którym mamy notorycznie odkrawają skórki od chleba lub ucierają na papkę twarde jabłkuszko, syndrom leniwego żucia tylko się utrwala, z czasem prowadząc do zaburzeń zgryzu.

Powtórzmy – rozszerzanie diety malucha jest zgodne z jego fizjologicznym rozwojem. Należy dbać o to, aby dziecko w odpowiednim wieku poznawało nowe konsystencje i smaki oraz „trenowało” gryzienie i żucie.

Kiedy najlepiej rozpocząć wprowadzanie pokarmów stałych?
Obecnie zaleca się rozpoczęcie podawania pokarmów stałych od 6. miesiąca życia malucha. Wszystkie składniki odżywcze, jakie potrzebne są dziecku w pierwszych sześciu miesiącach życia, znajdują się w mleku matki lub w sztucznym pokarmie, jednak po sześciu miesiącach zwiększa się zapotrzebowanie dziecka na żelazo i inne składniki odżywcze, których samo mleko nie dostarcza. Należy więc stopniowo wprowadzać coraz więcej różnych pokarmów stałych, tak aby w wieku 12 miesięcy stanowiły one główną część diety.

Ćwiczenie czynności żucia i kształtowanie umiejętności samodzielnego jedzenia świetnie umożliwiają pokarmy do jedzenia palcami. Do tego typu produktów zaliczamy tosty, pieczywo ze skórką, krążki ryżowe, chlebek pitta, obrane jabłko, pokrojoną w słupki surową marchewkę lub kalarepkę. Nie należy jednak dawać dziecku do gryzienia chipsów, sucharków, które zawierają cukier, słonych krakersów oraz herbatników.

B.Sz.