Kieszonki dziąsłowe – czym są i kiedy trzeba je leczyć?

Kieszonki dziąsłowe to przestrzenie między zębami a dziąsłami, które u zdrowych osób mają głębokość od 0,5 mm do 3 mm. Jeżeli jednak na skutek różnych czynników dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, kieszenie dziąsłowe pogłębiają się – do 4 mm i więcej. Wówczas stanowią one jedno z głównych kryteriów rozpoznania zapalenia przyzębia, mogącego prowadzić do utraty zębów i destrukcji kości. Czym dokładnie są kieszonki dziąsłowe i jakie są ich przyczyny? Jak przebiega leczenie patologicznych kieszonek dziąsłowych? Jakie zasady profilaktyki należy stosować, aby uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych? Podpowiadamy!

Choroby przyzębia stanowią jedną z głównych przyczyn utraty zębów wśród dorosłych na całym świecie. Niestety, ich wczesne objawy są często bagatelizowane przez pacjentów, co prowadzi do rozwinięcia się bardziej zaawansowanych stanów chorobowych.

Jednym z kluczowych wskaźników progresji choroby przyzębia są kieszonki dziąsłowe. Zrozumienie mechanizmu ich powstawania oraz znaczenia w diagnostyce i leczeniu zapalenia przyzębia ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia jamy ustnej. 

Czym jest kieszonka dziąsłowa? 

Kieszonki dziąsłowe to przestrzenie między zębami a dziąsłami. Zdrowe dziąsło dość ściśle przylega do powierzchni zęba, a szczelina między nimi nie przekracza głębokości od 0,5 mm do 2-3 mm. W przypadku stanu zapalnego kieszonka może jednak pogłębić się nawet do 4 mm lub więcej, co jest oznaką patologii. 

Rozwój kieszonek dziąsłowych może być trudny do zauważenia przez pacjenta, ponieważ w początkowych stadiach procesu zapalnego objawy są często subtelne. Diagnostyka głębokości kieszonek odbywa się przy użyciu odpowiednich narzędzi – przede wszystkim specjalnych sond periodontologicznych, które pozwalają określić głębokość kieszonek oraz stan przyzębia.

Kieszonki dziąsłowe a zapalenie przyzębia

Kieszonki dziąsłowe są zarówno objawem, jak i konsekwencją zapalenia przyzębia – przewlekłej choroby zapalnej, której główną przyczyną jest płytka nazębna, będąca miejscem bytowania chorobotwórczych bakterii. Jeśli płytka nie jest regularnie usuwana podczas codziennej higieny, z czasem mineralizuje się, tworząc kamień nazębny, który stanowi doskonałe środowisko dla dalszego rozwoju chorobotwórczych drobnoustrojów.

W wyniku działania toksyn bakteryjnych oraz reakcji zapalnej dochodzi do stopniowego niszczenia struktur podporowych zęba. W zaawansowanych przypadkach zapalenie przyzębia może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

• recesje dziąseł,

• utrata kości wokół zębów,

• rozchwianie zębów, a w konsekwencji ich utrata.

Przyczyny powstawania stanów zapalnych kieszonki dziąsłowej

Główna przyczyna powstawania patologicznych kieszonek dziąsłowych to niewłaściwa higiena jamy ustnej, która prowadzi do nagromadzenia się płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego. Niemniej jednak istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać ryzyko ich rozwoju. Oto najważniejsze z nich.

•  Czynniki genetyczne

U niektórych osób predyspozycje genetyczne mogą zwiększać ryzyko rozwoju chorób przyzębia, nawet przy odpowiedniej higienie jamy ustnej.

•  Palenie papierosów

Palenie tytoniu ma destrukcyjny wpływ na zdrowie dziąseł i tkanek przyzębia. Nikotyna obkurcza naczynia krwionośne, co zmniejsza ukrwienie dziąseł, ograniczając ich zdolność do regeneracji i obrony przed infekcjami.

•  Cukrzyca

Osoby z cukrzycą są szczególnie narażone na rozwój chorób przyzębia. Wysoki poziom glukozy sprzyja rozwojowi bakterii w jamie ustnej, co zwiększa ryzyko stanów zapalnych dziąseł i przyzębia.

•  Stres

Chroniczny stres może osłabiać układ odpornościowy, co zwiększa podatność na infekcje bakteryjne, w tym choroby przyzębia.

Zapalenie kieszonki dziąsłowej – objawy

Wczesne wykrycie pogłębiających się kieszonek dziąsłowych i związanego z tym stanu zapalnego jest kluczowe dla zahamowania postępu choroby. Objawy mogą być początkowo łagodne i łatwe do przeoczenia, dlatego pacjenci często nie zgłaszają się do dentysty zanim choroba nie osiągnie zaawansowanego stadium. Do najczęstszych objawów należą:

•  krwawienie z dziąseł – zwłaszcza podczas szczotkowania zębów lub spożywania twardych pokarmów,

•  obrzęk dziąseł i ich zaczerwienienie – stan zapalny powoduje, że dziąsła stają się nadwrażliwe i opuchnięte,

•  ból i dyskomfort – pacjenci mogą odczuwać ból podczas jedzenia, szczególnie twardych pokarmów,

•  nieświeży oddech – przewlekły stan zapalny i obecność bakterii w kieszonkach dziąsłowych powoduje nieprzyjemny zapach z ust,

•  widoczne odsłonięcie szyjek zębowych – na skutek recesji dziąseł szyjki zębów mogą zostać odsłonięte, co prowadzi do nadwrażliwości,

•  rozchwianie zębów – w zaawansowanych przypadkach zęby mogą stawać się ruchome, co wskazuje na zniszczenie tkanek utrzymujących je w zębodole. 

Leczenie kieszonek dziąsłowych

Leczenie kieszonek dziąsłowych zależy od stopnia zaawansowania choroby i obejmuje zarówno metody zachowawcze, jak i interwencje chirurgiczne. Kluczowe cele terapii prowadzonej zazwyczaj przez periodontologa (lub stomatologa ogólnego) to eliminacja stanu zapalnego, oczyszczenie kieszonek oraz odbudowa utraconych tkanek.

•  Skaling

To podstawowa metoda mechanicznego usuwania płytki i kamienia nazębnego. Skaling naddziąsłowy pozwala usunąć złogi z powierzchni zębów, natomiast skaling poddziąsłowy jest wykonywany w głębszych partiach przyzębia.

•  Czyszczenie kieszonek dziąsłowych

Regularnie czyszczenie kieszeni za pomocą specjalistycznych płukanek oraz płynów odkażających pozwala na usunięcie resztek pokarmowych, osadów i złogów, w których bakterie mają doskonałe warunki do rozwoju. Do płukania kieszonek dziąsłowych stosuje się m.in. roztwory chlorheksydyny.

•  Kiretaż

Bardziej inwazyjny zabieg wykonywany w znieczuleniu miejscowym, polegający na usunięciu kamienia nazębnego, płytki bakteryjnej oraz zainfekowanej tkanki z kieszonek dziąsłowych. Jego celem jest eliminacja czynników wywołujących stan zapalny, co umożliwia regenerację tkanek i poprawę zdrowia przyzębia.

•  Antybiotykoterapia

W przypadku zaawansowanych stanów zapalnych stomatolog może przepisać antybiotyki doustne lub stosowane miejscowo, np. w postaci maści aplikowanej bezpośrednio do kieszonki dziąsłowej.

We współczesnej stomatologii w leczeniu patologicznych kieszeni zębowych stosuje się również lasery, które pozwalają na ich precyzyjne oczyszczenie oraz redukcję stanu zapalnego. W przypadku zaawansowanych chorób dziąseł wskazane mogą być także różne metody leczenia chirurgicznego, np. operacje płatowe oraz zabiegi regeneracyjne. 

Profilaktyka chorób dziąseł. Najważniejsze zasady 

Utrzymanie zdrowia przyzębia to proces ciągły, który wymaga systematycznej higieny oraz regularnych wizyt u dentysty. 

Dokładne mycie zębów po każdym posiłku (a przynajmniej 2 razy dziennie) przy użyciu szczoteczki z miękkim włosiem i pasty do zębów z fluorem, a także używanie nici dentystycznej pozwalają na skuteczne usuwanie płytki nazębnej, która jest główną przyczyną zapalenia dziąseł. Warto też stosować specjalne płukanki do jamy ustnej, które zapobiegają osadzaniu się płytki nazębnej oraz zwalczają szkodliwe bakterie. Co najmniej raz na pół roku warto zgłosić się na wizytę kontrolną. W jej ramach może zostać wykonana również profesjonalna higienizacja, obejmująca przede wszystkim skaling i piaskowanie, a także fluoryzację zębów. 

W profilaktyce chorób jamy ustnej ważna jest także dieta bogata w witaminy (zwłaszcza C i D) oraz minerały (m.in. wapń), jak również unikanie używek – palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu zwiększają bowiem ryzyko rozwoju chorób przyzębia.

Pogłębione kieszonki zębowe to sygnał rozwijającego się zapalenia przyzębia, stanowiącego realne zagrożenie dla zdrowia zębów i tkanek przyzębia. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczem do zatrzymania progresji choroby oraz zapobiegania utracie zębów. Dbałość o codzienną higienę, regularne wizyty u stomatologa, a także stosowanie się do zasad profilaktyki mogą skutecznie chronić przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.