„Zmierz się z osteoporozą” – ruszyła nowa kampania

Kilka dni temu w Centrum Prasowym PAP odbyła się konferencja inicjująca kampanię społeczną „Zmierz się z osteoporozą”, która ma zwrócić uwagę opinii publicznej na konsekwencje osteoporozy. – Chcemy uwrażliwić środowisko medyczne na potrzebę monitorowania czynników ryzyka i wdrożenie wczesnej diagnostyki osteoporozy – mówiła podczas konferencji Magdalena Kołodziej, prezes zarządu Fundacji MY Pacjenci, inicjatorka kampanii.

Osteoporoza – zwana „cichym złodziejem kości” – jest chorobą szkieletu prowadzącą do złamań kości, które mogą wystąpić nawet po niewielkim urazie. Nadmierna podatność na uszkodzenia w osteoporozie wynika ze zmniejszenia gęstości mineralnej kości. Problem w tym, że dopóki na dojdzie do zwiększenia kruchości i podatności kości na złamania, osteoporoza nie daje żadnych widocznych objawów i nie wywołuje dolegliwości.

– To jest główny powód bagatelizowania tej choroby, a skala problemu jest ogromna – osteoporozę ma ponad 2 mln Polaków. Najczęściej dotyczy ona kobiet w okresie okołomenopauzalnym, bo wpływ na nią mają nasze hormony, czynniki metaboliczne i zapalne, ale chorować mogą też mężczyźni, z czego najczęściej nie zdają sobie sprawy – mówiła podczas inauguracji kampanii „Zmierz się z osteoporozą” prof. Brygida Kwiatkowska, konsultant krajowa w dziedzinie reumatologii.

Nie leczymy osteoporozy, a dopiero złamania

Osteoporoza może dotyczyć osób w każdym wieku. W młodszym najczęściej wynika z zaburzeń wtórnych, różnego typu endokrynopatii czy stosowanych leków (m.in. sterydów wykorzystywanych szeroko w reumatologii). Liczy się też styl życia – palenie papierosów, siedzący tryb życia, nadużywanie alkoholu, niewłaściwa dieta, w tym niedobór wapnia i witaminy D.

Przewiduje się, że złamanie osteoporotyczne wystąpi u niemal jednej na trzy kobiety i jednego na pięciu mężczyzn. Tymczasem – zdaniem specjalistów – nie jesteśmy na to przygotowani, co wyraźnie pokazuje raport o osteoporozie opublikowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Technika idzie do przodu, bogacimy się, aparatów densytometrycznych powinno przybywać, a tymczasem liczba badań nie wzrasta.

 – Choć osób, których dotyczy osteoporoza mamy ponad 2 mln, to w 2018 r. leki na tę chorobę zrealizowało tylko 133 tys. chorych, a w 2022 r. – niewiele więcej, bo 220 tys. chorych. Nawet rekomendacje Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) dotyczące osteoporozy tego nie zmieniły – wciąż słabo diagnozujemy tę chorobę, bo mamy za mało poradni. Nie leczymy osteoporozy, a dopiero jej tragiczne objawy, czyli złamania. Wartość refundacji świadczeń z powodu złamań to 476 mln zł w 2018 i 795 mln zł w 2022 r. – dodała prof. Kwiatkowska.

Jeszcze do niedawna były województwa, gdzie – jak wynika ze statystyk – nie odnotowywano osteoporozy i to nie dlatego, że w województwie pomorskim czy zachodniopomorskim nikt na nią nie chorował, ale dlatego że nie było tam poradni osteoporotycznych. – I wyraźnie widać, że tam, gdzie nie ma poradni, jest więcej złamań i więcej zabiegów endoprotezoplastyki. Bo niestety, gdy nie rozpoznajemy osteoporozy i nie leczymy jej, częściej dochodzi do złamań – podkreślała konsultantka ds. reumatologii.

Złamania śmiertelnie niebezpieczne

Do najczęstszych złamań osteoporotycznych należą złamania kręgów, złamania bliższego końca kości udowej, kości promieniowej czy kości ramiennej. – Problem w tym, że pierwsze złamanie osteoporotyczne zwiększa ryzyko powtórnych złamań od dwóch do dziesięciu razy. Szacuje się, że złamania kręgów występują u co czwartej kobiety po 50. roku życia, zaś u co drugiej w wieku ponad 85 lat ryzyko nawet do pięciu złamań rośnie o 25%. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, że w tym wieku osteoporoza może być naprawdę niebezpieczna – mówił prof. Jarosław Czubak, konsultant krajowy w dziedzinie ortopedii i traumatologii narządu ruchu.

Złamania niskoenergetyczne w wyniku upadku z wysokości własnego ciała – czyli takie, kiedy pacjent potknie się i przewróci – to znak, że prawdopodobnie mamy już do czynienia osteoporozą. Każdy chory z takim złamaniem powinien być kierowany do poradni. Bywa i tak, że do złamań może dochodzić w następstwie kichnięcia, kaszlu czy podparcia na nadgarstku.

W Polsce każdego roku dochodzi do około 120 tys. złamań kości spowodowanych osteoporozą. Jak prognozują eksperci, liczby te będą rosnąć. – Musimy sobie zdawać sprawę, że ta choroba jest śmiertelna – u mężczyzn jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów, u kobiet na drugim miejscu po udarach. Śmiertelność w pierwszym roku po dokonaniu endoprotezoplastyki w grupie chorych powyżej 80. roku życia sięga 23% – czyli ten zabieg wcale nie wydłuża nam życia. Zacznijmy traktować tę chorobę poważnie – apelowała prof. Brygida Kwiatkowska.

Zmierz się z osteoporozą – nie tylko w przenośni

Według ekspertów, w skutecznej walce z osteoporozą celem powinno być niedopuszczanie do złamań osteoporotycznych, które zwiększają ryzyko zgonu i skracają życie pacjentów. – Wystarczy zwykły pomiar wzrostu. Ubytek o 4 cm i więcej może świadczyć o powolnych, kompresyjnych złamaniach trzonów kręgowych. Problem w tym, że niewielu lekarzy pyta o wzrost i niewielu pacjentów go mierzy, więc nawet zapytani podają taki, który mieli zmierzony wiele lat temu – zwracała uwagę prof. Kwiatkowska.

Dlatego Koalicja „Zmierz się z osteoporozą” zainicjowała kampanię „Zmierz się” – ma ona zwrócić uwagę jak największej liczby osób na tę chorobę i jej konsekwencje. – To doskonały moment na nasze działania, bo jak wszyscy wiemy, statystyki demograficzne są dramatyczne. Nie ma na co czekać. W ostatnim czasie upodmiotowiono zawód aptekarza – w aptece można się już zaszczepić, lada moment będą tam dostępne różne urządzenia diagnostyczne, będzie się można zmierzyć. Wykorzystajmy to – zachęcał prof. Jarosław Pinkas, konsultant krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego, który jest w radzie naukowej Koalicji.

– Będziemy starali się dotrzeć zarówno do społeczeństwa, jak i środowiska medycznego prostymi przekazami. Chcemy edukować osoby powyżej 50. roku życia na temat wartościowej diety bogatej w wapń i witaminę D, zdrowego stylu życia i adekwatnej do wieku aktywności fizycznej. Z drugiej strony chcemy uwrażliwić środowisko medyczne na potrzebę monitorowania czynników ryzyka, wdrożenie wczesnej diagnostyki osteoporozy, między innymi dzięki pomiarowi wzrostu. Niezwykle ważne jest także, aby osoby po złamaniach osteoporotycznych były kierowane do poradni leczenia osteoporozy – mówiła Magdalena Kołodziej, prezes zarządu Fundacji MY Pacjenci, inicjatorka kampanii.

Fundacja utworzyła też stronę internetową zmierzsie.pl, gdzie można znaleźć mnóstwo przydatnych informacji na temat osteoporozy. W planach są także spotkania z pacjentami w regionach, podczas których – oprócz rozmów ze specjalistami – będzie można wykonać badanie densytometryczne w osteobusie. Fundacja stawia także na edukację lekarzy pierwszego kontaktu, dla których we współpracy z Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej planuje organizować webinary, podczas których będą mogli poszerzyć lub uzupełnić swoją wiedzę na temat osteoporozy.

Źródła: https://pap-mediaroom.pl/

https://www.cmkp.edu.pl