Zęby mądrości – leczyć czy wyrywać?

Decyzja o usunięciu zębów mądrości jest z reguły podejmowana w oparciu o kilka czynników. Jednym z nich (choć nie najważniejszym) jest wiek pacjenta. Obecnie stomatolodzy zalecają usuwanie ósemek pomiędzy 14 a 22 rokiem życia, przede wszystkim dlatego, że zabieg ekstrakcji jest wówczas technicznie łatwiejszy, a pacjenci znaczniej szybciej dochodzą do zdrowia. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko powikłań, a proces gojenia staje się wolniejszy.

Jednak podstawowym kryterium decydującym o ekstrakcji ósemek, są wskazania czysto medyczne. Najczęstszą przyczyną usunięcia ósemki jest rozwijająca się w zębie próchnica. Ósemki ze względu na swoje położenie utrudniają prawidłowe przeprowadzanie zabiegów higienicznych i w efekcie są bardziej narażone na atak bakterii. Ponadto nieregularne kształty i różna liczba korzeni często uniemożliwiają prawidłowe leczenie kanałowe tych zębów. Także leczenie zachowawcze ósemek jest obarczone dużym odsetkiem nawrotów, dlatego stomatolodzy z reguły zalecają ich usunięcie.

Do ekstrakcji ósemek dochodzi również ze wskazań ortodontycznych. Wyrzynające się zęby mądrości mogą bowiem przesuwać pozostałe zęby w szczęce i powodować wady zgryzu, np. stłoczenia. Zdarza się również, że ósemka rośnie krzywo lub wrasta w policzek, powodując stan zapalny okolicznych tkanek miękkich. Kolejnym – choć dość rzadkim – wskazaniem do ekstrakcji są torbiele oraz stany zapalne dziąseł, z reguły towarzyszące zębom częściowo wyrżniętym.

Każdy zabieg usunięcia ósemki powinien być poprzedzony dokładną diagnostyką. Standardową procedurą jest dziś wykonanie precyzyjnego badania tomografii komputerowej, które daje informacje o położeniu korzeni zębów, ich odległości od nerwów czuciowych i zatok szczękowych.

Jak przebiega zabieg?

Zasadniczo usunięcie całkowicie wyrzniętej ósemki nie różni się od ekstrakcji innych zębów (choć jest nieco trudniejsze ze względu na dalekie położenie zęba). Ząb taki usuwa się poprzez chwycenie go kleszczami chirurgicznymi, które wytwarzają odpowiednią dźwignię. Obecnie w wielu gabinetach ekstrakcja ósemki odbywa się pod mikroskopem, dzięki czemu zabieg jest przeprowadzany znacznie delikatniej i sprawniej, a tym samym jest dla pacjenta mniej traumatyczny.

Innego postępowania wymagają natomiast zatrzymane zęby mądrości. Korona takiego zęba jest częściowo lub całkowicie przykryta tkanką kostną i aby ząb usunąć, należy najpierw zrobić do niego dostęp. Operacyjne usunięcie zatrzymanej ósemki, popularnie nazywane dłutowaniem, polega na nacięciu i odsłonięciu dziąsła w okolicy usuwanego zęba. Następnie chirurg stomatolog przy pomocy wiertła chirurgicznego zdejmuje blaszkę kostną, zapewniając sobie właściwy dostęp do trzeciego trzonowca Po odseparowaniu korzenia zęba od okostnej usuwa z zębodołu ósemkę (jeżeli jest to możliwe – w całości, jeśli nie – po podzieleniu jej wiertłem na mniejsze fragmenty). Po sprawdzeniu, czy wszystkie części zęba zostały usunięte z zębodołu, dentysta zszywa ranę i wydaje pacjentowi odpowiednie zalecenia.

Choć w powszechnym mniemaniu zabieg usuwanie ósemek jest zabiegiem trudnym i bolesnym, warto pamiętać, iż dla stomatologów jest to rutynowa procedura, a sam zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym, znoszącym odczuwanie ostrego, żywego bólu. Pacjent podczas zabiegu odczuwa – i jest to całkowicie normalne – bardzo silny ucisk na kość szczęki, odbiera drgania wiertła, jest także świadomy tego, że ząb kruszy się i łamie. Wszystko to sprawia, że utożsamia uczucie ciągnięcia i rozpierania z odczuciem bólu, a w efekcie coraz bardziej się stresuje. Tymczasem – powtórzmy raz jeszcze – usuwanie ósemek jest obecnie zabiegiem bezbolesnym i nie ma żadnych podstaw, aby go demonizować (a tym bardziej – wpadać w panikę podczas zabiegu).

Gdy rosną bolą, a gdy urosną często powodują wiele problemów. O zębach mądrości mówi dr n. med. Aleksander Przygoński.

B.Sz.