Zapalenie przyzębia (periodontitis)

Najczęściej występujące zapalenie przyzębia spowodowane jest również obecnością płytki nazębnej, jednak proces trwa o wiele dłużej niż w przypadku zapalenie dziąseł.

W tym przypadku obecne są już patologiczne kieszonki dziąsłowe (4-5 mm), powstające na skutek przesuwania się głębiej, wzdłuż korzenia, przyczepu łącznotkankowego położonego normalnie na dnie szczeliny dziąsłowej. Występuje też utrata kości wyrostka zębodołowego. Uszkodzenie kości jest ograniczone do zasięgu działania poddziąsłowej płytki bakteryjnej.

W tym miejscu, gdzie grubość tkanki kostnej jest mniejsza, dochodzi do poziomego zaniku kości, gdyż kość niszczona jest na całej grubości. Tam, gdzie kość jest grubsza, do zaniku dochodzi w części sąsiadującej ze złogami bakteryjnymi. Powstają zaniki pionowe, czyli kieszonki kostne.

Zapalenie przyzębia rozwija się i postępuje z różną szybkością. Dotyczy to także różnych powierzchni zębów, również u tej samej osoby. Nie zawsze musi być poprzedzone zapaleniem dziąseł, ale często tak się dzieje.

Na skutek urazu lub pogorszenia działania systemów obronnych organizmu, przy zaniedbaniu higieny jamy ustnej i zwiększeniu ilości płytki poddziąsłowej, zwiększa się ilość płynu dziąsłowego w kieszonce, następuje wzrost bakterii chorobotwórczych, kosztem innych, zmieniają się proporcje liczebności bakterii poddziąsłowych. Przeważają te, które mają zdolności do przyłączania się do odpowiednich struktur tkanki.

Typowe zapalenie przyzębia dotyczy osób dorosłych. Rozwija się wolno. Obejmuje dziąsło, ozębną, cement korzeniowy i kość wyrostka zębodołowego. Proces niszczenia przyzębia postępuje skokowo. Krótkotrwałe okresy z gwałtownym pogłębieniem kieszonek i niszczeniem kości (związane z okresowym załamaniem równowagi między działa-niem bakterii a systemem obronnym ustroju) przeplatają się z okresem stabilizacji.

W okresie „wybuchów” dominują objawy zapalenia dziąseł. W dłużej trwającym zapaleniu przyzębia występuje zmiana zabarwienia dziąsła, zawsze też następuje zmiana zarysu i położenia dziąsła brzeżnego w stosunku do korony zęba.

Ubytek tkanek przyzębia brzeżnego powoduje obnażenie powierzchni korzenia (tzw. recesja dziąsła).

Zmienia się kształt brodawek dziąsłowych (obrzęk). Przy ucisku dziąsła może wypływać wydzielina krwistoropna lub ropna. W zaawansowanej chorobie powstają ropnie przyzębne i znaczne obnażenia zębów.

Utrata zębów z powodu choroby przyzębia może być rozłożona w czasie, nawet na kilka lat. Choroby przyzębia mają tło bakteryjne, ale u pacjentów z różnymi typami zapaleń przyzębia stwierdza się wiele nieprawidłowości w funkcjonowaniu miejscowych i nierozerwalnie z nimi związanych ogólnych mechanizmów obronnych. Mają więc tu swój udział defekty odpornościowe, które mogą być uwarunkowane genetycznie, przekazywane rodzinnie.

Wyróżniono jeszcze inne, nie tak często występujące postacie zapalenia przyzębia. Dotyczą one dzieci, młodzieży i osób młodych dorosłych.

Zapalenie przyzębia przedpokwitaniowe pojawia się u zdrowych dzieci (prawdopodobnie predyspozycje genetyczne), zwykle przed ukończeniem 5 lat. Choroba dotyczy więc uzębienia mlecznego. Przebieg jest na ogół burzliwy. Początkowe objawy pojawiają się w momencie wyrzynania zębów lub krótko po ich wyrznięciu. W postaci uogólnionej już w wieku 2-3 lat może doprowadzić do utraty uzębienia. W postaci umiejscowionej rozwój choroby zatrzymuje profesjonalne usunięcie płytki i zastosowanie antybiotyku.

Młodzieńcze zapalenie przyzębia uznane jest za chorobę rodzinną. Następuje tu charakterystyczny ubytek kości zębodołów, obejmujący symetrycznie I zęby trzonowe i siekacze. W późniejszym wieku może przybrać postać uogólnioną. Początkowo dziąsła mają wygląd prawidłowy.

Gwałtownie postępujące zapalenie przyzębia pojawia się między pokwitaniem a 35 rokiem życia u osób, które wcześniej nie miały kłopotów z przyzębiem. W fazie ostrej występują silne objawy zapalenia dziąseł. Następuje bardzo szybko destrukcja kości – w ciągu kilku tygodni utrata około 35% kości. Okres utajenia choroby może być nieraz wieloletni, dziąsła mogą wtedy nie wykazywać żadnych objawów.