Zaniedbane zęby królowej Marysieńki
Zaniedbane zęby królowej Marysieńki
Zarówno Maria Kazimiera, jak i król Jan Sobieski mieli poważne problemy z uzębieniem. Przyczyną tego stanu rzeczy była pewna wstydliwa tajemnica, którą w dziele The History of Poland in several letters to persons of quality ujawnił Bernard O’Connor, przez rok pełniący obowiązki nadwornego lekarza.
Irlandczyk Bernard O’Connor (ok. 1666 – 1698), fizyk, przyrodnik i historyk, studiował medycynę na uniwersytetach w Montpellier i w Paryżu. Podczas pobytu w stolicy Francji poznał dwóch Polaków (prawdopodobnie synów kanclerza koronnego Jana Wielopolskiego), a następnie udał się z nimi do Polski – najpierw do Krakowa, a stamtąd do Warszawy. Dzięki rekomendacji posła weneckiego został przedstawiony królowi Janowi III Sobieskiemu, który w początku 1694 r. powierzył mu stanowisko nadwornego lekarza. O’Connor pragnął nawiązać w Polsce kontakty zawodowe z lekarzami i przyrodnikami, lecz ponieważ takich specjalistów nie znalazł, zatem zajął się historią i stanem zdrowia mieszkańców Rzeczypospolitej.
O’Connor przeanalizował zdrowotną sytuację szlachty oraz chłopów i doszedł do wniosku, że Polacy są generalnie zdrowsi od przedstawicieli innych nacji, co – całkiem słusznie – przypisał lepszej diecie i większej dbałości o higienę (w odróżnieniu od mieszkańców krajów zachodniej Europy polska szlachta myła się regularnie, a łaźnia była obowiązkowym pomieszczeniem w każdym dworku).
O’Connor na liście trapiących Polaków schorzeń na pierwszym miejscu wymienił choroby weneryczne (przede wszystkim kiłę), na dalszych – takie choroby zakaźne, jak tyfus plamisty, ospę i czerwonkę. Według Irlanczyka częstym problemem zdrowotnym Polaków były także zatrucia pokarmowe, reumatyzm, choroby nerwowe i psychiczne, wreszcie – choroby oczu oraz zębów. Przy czym popsute zęby i braki w uzębieniu miało nie tylko ubogie pospólstwo – problem ten dotykał przedstawicieli wszystkich stanów, nie wyłączając królewskiej pary.
Szczerbata Marysieńka
W zachowanej korespondencji Marii Kazimiery d’ Arquien (od 1658 r. ordynatowej Janowej Zamoyskiej, od 1665 żony Jana Sobieskiego), stosunkowo często pojawiają się wzmianki o jej zdrowiu, a ściślej mówiąc, o trapiących ją dolegliwościach. Jeszcze przed ślubem Maria cierpiała na okrutne bóle zębów, od których dostawała dodatkowo silnych migren i bardzo puchła. A że nie znano wtedy innego skutecznego środka zaradczego, jak usuwanie nie leczonego uzębienia, można przypuszczać, iż już w młodości panna d’ Arquien miała mocno niekompletny uśmiech. Nie zwracano wszakże na to uwagi, gdyż zjawisko takie uchodziło za powszechne i naturalne, a brak zębów nie przeszkodził Marii Kazimierze w zdobyciu tytułu prawdziwej piękności.
Cierpiący Jan Sobieski
Wizerunki króla ukazują go jako herosa, imponującego męską urodą i atletyczną posturą. Jednak pomimo wspaniałej postawy Sobieski uskarżał się na liczne choroby, które chętnie opisywał w listach do swojej żony. Dzięki tym relacjom mamy dziś stosunkowo klarowny obraz jego dolegliwości i wiemy, że przez lata chorował na syfilis.
Sobieski często wspominał o np. o nacieraniu chorych miejsc maścią rtęciową – była to kuracja tyleż skuteczna, co toksyczna. Zawarty w maści tlenek rtęci przenikał przez śluzówkę i zabijał krętki, lecz równocześnie niszczył cały organizm.
Warto wiedzieć, że przewlekłe zatrucie małymi ilościami rtęci powoduje początkowo niespecyficzne objawy, takie jak osłabienie, ból kończyn i głowy. W późniejszym okresie pojawia się ślinotok lub uporczywa suchość w ustach, a w jamie ustnej rozwija się zapalenie błony śluzowej. Jeszcze później dochodzi do rozchwiania i wypadania zębów oraz wystąpienia charakterystycznego niebiesko-fioletowego rąbka na dziąsłach.
Z listów wiemy, że w swoich późniejszych latach Jan Sobieski w bardzo szybkim tempie tracił uzębienie. Z dużym prawdopodobieństwem możemy dzisiaj domniemywać, że przyczyną królewskich problemów z zębami było długotrwałe zatrucie rtęcią.
B.Sz.
Źródło: www.wilanow-palac.pl
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Rozwój nowoczesnych technologii pozwala wyciągać kolejne wnioski z dokonanych już odkryć archeologicznych. Okazało się, że znalezione w Chinach w latach 1972-1983 cztery zęby mogą należeć do nieznanego wcześniej gatunku człowiekowatych, znajdujących ...
To nie żart. Takie pytania, co potwierdza nam dypl. hig. stom. Dorota Grzyśka, padają w gabinetach stomatologicznych i dotyczą oczywiście higieny jamy ustnej u pacjentów posiadających implanty.- Trzeba uświadamiać pacjentów, że brak właściwiej higien...
Nitkowanie zębów zaliczane jest do podstawowych zabiegów z zakresu codziennej higieny jamy ustnej. Stosowanie nici dentystycznych jest istotne nie tylko z estetycznego punktu widzenia, ale przede wszystkim pomaga w zachowaniu zdrowia jamy ustnej. Jed...
Na łamach "European Journal of Internal Medicine" opublikowano wyniki badań zębów Adolfa Hitlera, przeprowadzonych przez francuskich naukowców pod przewodnictwem słynnego paleopatologa prof. Philipp’a Charliera. Potwierdziły one, że Hitler umarł w 19...
Eksperci twierdzą, że nie ma szans na to, aby każdy lekarz i lekarz dentysta od 8 stycznia 2020 r. wystawiał jedynie recepty elektroniczne – informuje portal Money.pl. Przypomnijmy – od 8 stycznia 2020 r. – poza ściśle określonymi wyjątkami – w Polsc...
Sądząc po pracach plastycznych sprzed kilkuset lat, zakres ówczesnej stomatologii był mocno zawężony. Prawie nie widać na nich profilaktyki, codziennej higieny jamy ustnej, ówcześnie stosowanych (z rzadka!) metod leczenia. Na obrazach dawnych mistrzó...
Jak informuje magazyn "New Scientist", zęby niektórych ryb z rodziny zbrojnikowatych mogą się zginać, co chroni je przed zniszczeniem podczas żerowania.Zbrojniki to licząca, według różnych źródeł, od 700 do 2000 gatunków rodzina ryb słodkowodnych. Wi...
Grupa naukowców z Buffalo University otrzymała od National Institute of Dental and Craniofacial Research 438 tys. dolarów dotacji na utworzenie specjalnego programu online, który ma motywować pacjentów do utrzymywania prawidłowej higieny jamy ustnej ...
Jak informuje PAP, polscy paleontolodzy natrafili na mierzący 2 cm fragment żuchwy wraz z dwoma dwukorzeniowymi zębami, który należał do nieznanego dotąd prassaka przypominającego ryjówkę, sprzed 215 mln lat. Jak czytamy, niewielki fragment żuchwy ...
Jak informuje AFP, na jednej z australijskich plaż odnaleziono zęby gigantycznego prehistorycznego rekina. To pierwsze tego typu odkrycie w Australii.Zęby znalazł Philip Mullaly, który spacerował po plaży Jan Juc, około 100 kilometrów od Melbourne. S...
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Newcastle University, mniejsza ilość węglowodanów w diecie przekłada się na wyższy poziom zdrowia jamy ustnej.Naukowcy przeanalizowali kilkadziesiąt prac naukowych z zakresu dietetyki, w których z...
Dodaj komentarz (0 komentarzy)
Każdy komentarz zostanie poddany moderacji