RPP: na co skarżyli się pacjenci gabinetów stomatologicznych?

Rzecznik Praw Pacjenta opublikował raport dotyczący skarg pacjentów oraz prowadzonych w związku z tym postępowań w latach 2019-2021. We wszystkich obszarach ochrony zdrowia odnotowano znaczny wzrost zgłoszeń naruszeń praw pacjenta. W zakresie stomatologii pacjenci skarżyli się m.in. na zamknięte gabinety i odmowę udzielenia pomocy.

Lata 2019-2021 w ochronie zdrowia upłynęły pod znakiem pandemii. Zanotowano w tym czasie znaczny wzrost zgłaszanych do RPP sygnałów, dotyczących naruszania praw pacjenta. W 2020 r. wpłynęło bowiem blisko 58% więcej zgłoszeń w stosunku do 2019 r. Z kolei w 2021 r. było ich o blisko 21% więcej niż w 2020 r. W 2021 r. Rzecznik Praw Pacjenta odnotował też znaczny wzrost wpływu wniosków od osób indywidualnych. Było ich 19 847 – o prawie 65% więcej w stosunku do 2020 r.

W 2020 r. RPP prowadził 1861 postępowań wyjaśniających, z czego 1502 postępowania prowadził na wniosek, zaś 359 z własnej inicjatywy. Zakończył 1345 postępowań, wydał 1421 rozstrzygnięć, w których badał naruszenia poszczególnych praw pacjenta 1938 razy.

Najwięcej naruszeń w leczeniu szpitalnym i AOS

W raportowanym okresie najwięcej zgłoszeń dotyczyło lecznictwa szpitalnego – stanowiły one 60% wszystkich spraw. W 71% przypadków potwierdzono naruszenia praw pacjenta. Najczęściej naruszanym prawem na oddziałach szpitalnych było prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością. Wiązało się to ze standardami udzielania świadczeń zdrowotnych, w szczególności brakiem przestrzegania procedur sanitarnych oraz zapewnienia środków ochrony indywidualnej dla personelu medycznego i pacjentów, a także zastrzeżeniami odnoszącymi się do jakości udzielanych świadczeń.

Postępowania dotyczyły m.in. odmowy udzielenia świadczenia w ramach kontroli leczenia, odmowy kwalifikacji do leczenia szpitalnego (głównie w pierwszych miesiącach epidemii) oraz odwoływania zabiegów planowych (z długim terminem oczekiwania) i braku nowego terminu.

Jeśli chodzi o ambulatoryjną opiekę specjalistyczną (AOS), w latach 2019-2021 postępowania wyjaśniające stanowiły 14% wszystkich postępowań. 79% z nich zostało zakończonych stwierdzeniem naruszenia praw pacjenta. Postępowania dotyczyły głównie poradni ginekologicznych, (17,7%), chirurgicznych (10%) oraz stomatologicznych (8,5%).

Ponad połowa stwierdzonych uchybień dotyczyła nieprzestrzegania przez podmioty lecznicze prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, w tym braku obiektywnej procedury ustalającej kolejność udzielania świadczeń zdrowotnych, m.in. umieszczania pacjentów na listach oczekujących bez względu na stan ich zdrowia.

Wzrost uchybień odnotowano w stomatologii – w 2019 r. było ich 4, w 2020 r. już 15, a w 2021 r. – 27. Gabinety stomatologiczne świadczące usługi w ramach ubezpieczenia zdrowotnego na początku epidemii w wielu miejscach były zamknięte i nie przyjmowały pacjentów, nawet w przypadku silnego bólu zęba. Pacjenci nie mogli również uzyskać pomocy w gabinetach prywatnych.

W latach 2019-2021 podstawowa opieka zdrowotna znalazła się na trzecim miejscu spraw (po szpitalnictwie i AOS) pod kątem liczby rozpatrzonych postępowań wyjaśniających. Nieprawidłowości występujące w POZ dotyczyły głównie braku dostępu do świadczeń zdrowotnych medycyny rodzinnej oraz – w mniejszym stopniu – pediatrii.

Jak naruszano prawa pacjentów?

W raporcie opisano również naruszenia praw pacjenta, które RPP stwierdzał najczęściej. Było to prawo do świadczeń zdrowotnych, prawo dostępu do dokumentacji medycznej, prawo do informacji oraz wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego, tajemnicy informacji związanych z pacjentem, prawo do poszanowania intymności i godności oraz prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

Główne powody prowadzonych postępowań wyjaśniających dotyczyły:

– udzielania pacjentom świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze bez dołożenia należytej staranności (m.in. nieprawidłowa organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych, braki w obsadzie personelu, zwłoka w udzieleniu świadczenia zdrowotnego, nieodpowiednie warunki udzielania świadczeń zdrowotnych),

– braku niezwłocznego udzielenia pacjentowi świadczeń zdrowotnych z uwagi na stan zagrożenia życia lub zdrowia (problem ten uwidocznił się szczególnie w okresie obciążenia systemu w związku ze zwiększoną liczbą zachorowań na COVID-19),

– udzielania świadczeń opieki zdrowotnej niezgodnie z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej (m.in. zastosowanie u pacjenta nieodpowiedniego leczenia, brak wdrożenia pogłębionej diagnostyki),

– nieprawidłowej procedury ustalania kolejności przyjęcia do podmiotu leczniczego (m.in. prowadzenie list oczekujących, również w sytuacji szczególnych uprawnień pacjentów w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej).

Czym jest tajemnica medyczna? Jakie dane pacjenta są chronione? Kiedy ustaje tajemnica lekarska? Z tymi pytaniami mierzy się w kolejnym odcinku videobloga Aneta Naworska, adwokat, specjalista w sprawach z zakresu prawa medycznego.

Źródło: https://www.gov.pl/web/rpp/