Rola lekarza stomatologa w profilaktyce onkologicznej

Sytuacja, w której lekarz stomatolog informuje pacjentów o zagrożeniach związanych z niewłaściwą higieną jamy ustnej, przeprowadza badania zewnątrzustne lub kieruje na badania diagnostyczne umożliwiające wczesne rozpoznanie raka jamy ustnej wciąż należy w Polsce do rzadkości. Tak przynajmniej wynika z „Ankiety satysfakcji Pacjenta”, którą jakiś czas temu zamieściliśmy w naszym portalu.

Lekarze nie badają, pacjenci nie domagają się badania
Wyniki ankiety są jednoznaczne – Polacy nie domagają się badań profilaktycznych, nie oczekują również, iż lekarz zdiagnozuje ich w kierunku choroby nowotworowej.

Jednocześnie wiele osób nie ma najmniejszego pojęcia, jakie czynniki mogą spowodować rozwój raka i kojarzy nowotwory jamy ustnej przede wszystkim z paleniem tytoniu lub nadużywaniem alkoholu. Tymczasem rak jamy ustnej coraz częściej występuje u osób nienależących do grupy podwyższonego ryzyka. Może powstać np. w wyniku ubytków próchnicowych, niewłaściwie dopasowanej protezy zębowej lub przewlekłych stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej.

Jeszcze niższy jest stan wiedzy Polaków na temat nowotworów struktur okołozębowych, np. kości żuchwy lub szczęki.

Alarmujące objawy są ignorowane
Polacy nie zdają sobie również sprawy, że pierwszym objawem choroby nowotworowej może być niewielka nadżerka, odleżyna poprotetyczna, pozornie niewinna plamka na dziąśle lub języku, zmiana zabarwienia błony śluzowej jamy ustnej czy też zgrubienie w obrębie policzka. Nic więc dziwnego, iż polscy pacjenci najczęściej bagatelizują takie objawy, a następnie ponoszą tragiczne skutki swojej niewiedzy. W konsekwencji wskaźnik umieralności na raka jamy ustnej należy w naszym kraju do najwyższych w Europie!!!

Według International Agency for Research on Cancer wskaźnik śmiertelności w Polsce wynosi ponad 2,5 przypadków na 100 tys. mieszkańców w skali roku, podczas gdy w krajach skandynawskich, inwestujących w programy profilaktyczne, wskaźnik ten nie przekracza progu 0,9.
Dodajmy, że w 60% przypadków wykrywa się chorobę w jej ostatnim stadium. Tymczasem – jak zapewniają onkolodzy – wcześnie zdiagnozowany rak jamy ustnej zwiększa szansę na przeżycie do 80%.

Reasumując, świadomość występowania raka jamy ustnej jest wśród Polaków wyjątkowo niska. Brakuje również akcji profilaktycznych i edukacyjnych, które uświadomiłyby statystycznemu Kowalskiemu, jak istotne jest dbanie o higienę jamy ustnej oraz regularne wykonywanie badań przesiewowych.

Wczesne wykrycie raka szansą na przeżycie
Rak jamy ustnej jeżeli nie jest odpowiednio wcześnie rozpoznany, prowadzi do ogromnych zniszczeń w organizmie. Chory, o ile w ogóle przeżyje, często traci możliwość odczuwania smaku, niekiedy też jedzenia oraz mówienia. Dlatego tak istotne jest jak najszybsze wykrycie źródeł choroby w jamie ustnej za pomocą badań przesiewowych i profilaktycznych.

Obecnie w Polsce standardem jest tzw. badanie dotykowe, które lekarz stomatolog powinien wykonać przed każdym zabiegiem. Jednak badanie to ogranicza się wyłącznie do obejrzenia jamy ustnej, wewnętrznej strony policzków, podniebienia, języka, gardła oraz migdałków.

Natomiast niewielu lekarzy decyduje się na przeprowadzenie zewnątrzustnych badań przedmiotowych, obejmujących między innymi ocenę symetrii twarzy, stanu węzłów chłonnych (podbródkowych, podżuchwowych oraz szyjnych) czy też wykwitów na skórze pacjenta.
Co ciekawe, nieliczni stomatolodzy, którzy podejmują tego typu działania, najczęściej spotykają się ze zdziwieniem, a nawet niechęcią pacjentów.

Stomatolog – lekarzem pierwszego kontaktu
W Polsce o raku jamy ustnej wciąż mówi się niewiele, a jego wykrywalność jest wyjątkowo niska. Najwyższy czas to zmienić.

Dlatego też zapraszamy Państwa gorąco do wzięcia udziału w naszej akcji edukacyjnej „Bądź szybszy od raka”. Celem akcji jest zmiana istniejącego stanu rzeczy – zarówno po stronie lekarzy, jak i pacjentów. Pragniemy, aby stomatolodzy – będący de facto lekarzami pierwszego kontaktu – nie tylko leczyli zęby, lecz również badali i diagnozowali swoich pacjentów w kierunku choroby nowotworowej.
Pragniemy również, aby pacjenci potrafili od swoich lekarzy takie badania wyegzekwować.

Wypełnij ankietę
Prosimy naszych Czytelników o wypełnienie „Ankiety satysfakcji Pacjenta”. Jej celem jest zbadanie poziomu wiedzy Polaków na temat profilaktyki antynowotworowej w gabinecie dentystycznym.