Moksyfloksacyna może wywoływać język czarny włochaty

Z opisu przypadku opublikowanego w „American Journal of Case Reports” wynika, że przyjmowanie antybiotyku często przepisywanego w leczeniu infekcji bakteryjnych doprowadziło do rozwoju czarnego włochatego języka (ang. black hairy tongue; BHT) u starszej pacjentki.

Niektóre rodzaje antybiotyków, takie jak penicyliny i cefalosporyny, mogą wywoływać łagodne schorzenie, którego objawem jest powierzchowna, czarna, włochata zmiana na powierzchni języka. Przyjmuje się, że przypadek opisany w artykule japońskich naukowców jest pierwszym odnotowanym dowodem na rozwój BHT, wywołany przez przyjmowanie moksyfloksacyny.

– Lekarze powinni zdawać sobie sprawę z czynników ryzyka i stylu życia, które mogą powodować BHT, a przed rozpoczęciem leczenia winni informować pacjentów o możliwości rozwoju języka czarnego włochatego, aby uniknąć lęku pacjentów lub przedwczesnego odstawienia leku – napisali autorzy z zespołu kierowanego przez dr. Mikiro Kato z Wydziału Chorób Zakaźnych Uniwersyteckiego Szpitala Tsukuba w Japonii.

Opis przypadku

Do Uniwersyteckiego Szpitala Tsukuba trafiła 69-letnia pacjentka, na której języku pojawiło się przebarwienie o brązowej barwie. Z wywiadu wynika, że w związku z chorobą tkanki łącznej kobieta codziennie przyjmowała doustny steryd, ponadto miała wysokie ciśnienie, podwyższony poziom cholesterolu, cukrzycę i osteoporozę.

Około 3 miesiące przed wizytą w klinice kobieta przeszła operację rekonstrukcyjną w związku z zapaleniem pochewki ścięgna zginacza palca wskazującego i środkowego prawej dłoni. Jak podali autorzy artykułu, powikłaniem przeprowadzonego zabiegu było zapalenie kości i szpiku, wywołane przez bakterię Mycobacterium chelonae z rodzaju Actinomycetota.

Przez 6 tygodni pacjentka była leczona dożylnie tobramycyną i imipenemem oraz doustnie klarytromycyną. Następnie schemat antybiotykoterapii został zmieniony na moksyfloksacynę i klarytromycynę przyjmowane doustnie. Około 10 dni po wprowadzonej zmianie pacjentka zauważyła zmiany w kolorze języka.

Gdy kobieta trafiła do kliniki nie miała gorączki ani żadnych innych niepokojących objawów. Podała, że nie zmieniała leków, nie przyjmowała preparatów ziołowych, nie paliła tytoniu oraz nie piła alkoholu. Ponadto pacjentka poinformowała, że nie używała skrobaczek do języka ani płynów do płukania ust.

Przeprowadzone badanie wykazało, że parametry życiowe pacjentki były prawidłowe. Z kolei badanie wewnątrzustne wykazało, że błona śluzowa jamy ustnej była sucha, a na grzbiecie języka pojawiły się brązowe przebarwienia z wydłużonymi, przypominającymi strukturę dywanu, nitkowatymi brodawkami językowymi. Kobieta nie miała śladów próchnicy, nieświeżego oddechu, w jamie ustnej nie występowały krwawienia czy wysięki.

Autorzy pracy napisali, że ze względu na brak istotnych objawów, u 69-latki nie wykonano wymazu z języka. Lekarz postawił wstępne rozpoznanie: język czarny włochaty wywołany specyficzną dietą lub przyjmowaniem antybiotyków. Przez dwa tygodnie pacjentka była pod obserwacją w zakresie wykonywanych zabiegów codziennej higieny jamy ustnej (w tym skrobanie języka). Jednak przebarwienia ani zmiany na języku nie ustępowały.

Ze względu na mniejszą wrażliwość moksyfloksacyny na wyizolowane bakterie Mycobacterium chelonae zaprzestano stosowania tego antybiotyku, przy czym kobieta nadal przyjmowała klarytromycynę. Autorzy napisali, że w ciągu dwóch dni od odstawienia moksyfloksacyny język pacjentki wrócił do normy.

BHT – rzadkie schorzenie o niejasnym pochodzeniu

Częstość występowania BHT waha się od 0,6% do 11,3%, w zależności od czynników takich jak wiek, płeć i pochodzenie etniczne. Etiologia języka czarnego włochatego pozostaje niejasna, choć uważa się, że jest prawdopodobnie wieloczynnikowa. Możliwe czynniki zewnętrzne rozwoju tego schorzenia to m.in. nałogowe palenie tytoniu, częste picie alkoholu, natomiast czynniki wewnętrzne mogą obejmować niedostateczną higienę jamy ustnej, kserostomię, zakażenie wirusem HIV oraz nerwoból nerwu trójdzielnego.

Autorzy podali, że aby uniknąć nieoczekiwanych zmian w leczeniu, pacjentów należy informować o możliwym rozwoju BHT związanego z przyjmowaniem określonych antybiotyków, jak i stylem życia pacjenta. – Lekarze powinni zachować czujność wobec czynników i stylu życia, które mogą wywoływać język czarny włochaty, a zwłaszcza wobec moksyfloksacyny – napisali autorzy artykułu pt. „Przypadek czarnego włochatego języka wywołanego przez moksyfloksacynę” (Case of Moxifloxacin-Induced Black Hairy Tongue).

– Skoro statystyczny Polak myje zęby 47 sekund, to gdzie jest tutaj czas na właściwą higienę języka? – pyta retorycznie dypl. hig. stom. Tomasz Benke. Czym mogą skutkować zaniedbania w tej kwestii?

T.H.

źródła: https://www.drbicuspid.com/index.aspx?sec=sup&sub=hyg&pag=dis&ItemID=331513

 https://www.amjcaserep.com/abstract/full/idArt/936235