Leczenie próchnicy

Jeśli próchnica dotyczy wyłącznie szkliwa (plama próchnicowa) wykorzystuje się metody bezinwazyjne, które odwracają procesy demineralizacji szkliwa. Najczęściej stosuje się preparaty fluorowe w różnych postaciach, np: lakiery lub żele. Jednak często bywa, że próchnica zaatokowała nie tylko szkliwo, ale również zębinę. Wtedy konieczne jest usunięcie zmian próchnicowych z zęba i następnie odtworzenie brakującej części zęba tradycyjną plombą.

Przez wiele lat istotnym problemem było stworzenie takiego materiału do wypełnień ubytków w zębach, który trwale łączyłby się z tkanką zęba, był odporny na nacisk, żucie i ścieranie. Udało się to osiągnąć w 50. latach, gdy amerykański badacz M.G. Buonocore wynalazł technikę wytrawiania szkliwa zębowego kwasem. Dzięki temu uzyskano przyleganie (adhezję) do siebie szkliwa, zębiny oraz plomby.

Obecnie przy wypełnianiu ubytków wykorzystuje się dwie techniki. Pierwsza z nich, bezpośrednia, polega na wypełnieniu ubytku materiałem plastycznym od razu w zębie. Natomiast w technice pośredniej uszkodzony ząb uzupełnia się protetycznie wykonując mikroprotezę np: inlay (wkładem) przygotowanym w laboratorium. Więcej na ten temat znajdą Państwo w dziale PROTETYKA.

Najpowszechniej do tej pory były stosowane wypełnienia amalgamatowe. Obecnie coraz częściej używa się plomb kompozytowych, zarówno do wypełnień ubytków w zębach przednich, jak i bocznych. Niewielkie ubytki wypełnia się cementem glasjonomerowym. Popularne stają się także wypełnienia ceramiczne, bywają też plomby ze złota.

Amalgamaty

Amalgamat jest stopem metalu (w postaci proszku) zmieszanym z rtęcią. Plomby tego rodzaju wykorzystuje się powszechnie, ale ze względów kosmetycznych nie używa się ich do zębów przednich. Istnieje pogląd, że plomby amalgamatowe są niebezpieczne, ponieważ uwalnia się z nich rtęć. Było to powodem wielu zaciekłych kłótni między pacjentami, lekarzami a firmami produkującymi amalgamat.

Rzeczywiście, stwardniałe wypełnienia amalgamatowe uwalniają śladowe ilości rtęci. Proces ten można zmniejszyć, gdy plomby zostaną przez stomatologa należycie wypolerowane. Polerowanie amalgamatu powinno się wykonać do 2 dni po założeniu. Po kilku dniach ilość tego pierwiastka jest znikoma. Należy dodać, że uwalnianej rtęci jest o wiele mniej niż podczas przyjmowania jej z… pożywienia.

Amalgamatów nie powinno się zakłądać u dzieci, kobiet ciężarnych i ludzi z chorobami nerek. Nie wolno też stosować plomb z amalgamatu w zębach, które miałyby bezpośrednią styczność z metalowymi wkładami lub koronami protetycznymi.

Pod wpływem takiego sąsiedztwa dochodzi bowiem do znacznego uwalniania się rtęci z wypełnienia, tworzą się ogniwa elektrogalwaniczne, czego następstwem są stany zapalne jamy ustnej.

Kompozyty

Kompozyty to materiały kosmetyczne, które występują w formie światłoutwardzalnej i chemoutwardzalnej. W gabinecie stomatologicznym do polimeryzacji takiego wypełnienia stosuje się lampy polimeryzacyjnej.

Zastosowanie kompozytów daje możliwość użycia techniki warstwowej (położenie warstwy kompozytu, wymodelowanie, utwardzenie i kładzenie następnej warstwy). Ponadto stomatolog ma więcej czasu na modelowanie powierzchni plomby, jeszcze w stanie plastycznym. Także porowatość wypełnienia jest znacznie zredukowana, a podczas jego kształtowania zaoszczędza się wiele zdrowej tkanki zęba.

Materiały kompozytowe były zazwyczaj wykorzystywane do wypełniania uszkodzeń w przednich zębach. Z czasem powstały kompozyty nowych generacji, które także znakomicie sprawdzają się w zębach bocznych. Zdecydowanie zaczynają wypierać amalgamaty, gdyż są bardziej estetyczne. Należy jednak pamiętać o tym, że wypełnienia kompozytowe są mniej trwałe.

W celu zamaskowania dużych wypełnień, przebarwień czy anomalii budowy szkliwa (szczególnie na zębach przednich) stosowano korony protetyczne. Dzisiaj wykorzystuje się do tego celu licówki kompozytowe w kolorze dobranym do zęba. (więcej w dziale STOMATOLOGIA ESTETYCZNA).

Glasjonomerowe materiały

Stosuje się je do niewielkich ubytków. Ich dużą zaletą jest adhezja chemiczna do zębiny i szkliwa, co daje lepsze umocowanie plomby. Cementy glasjonomerowe mają jednak pewne wady – trudno się polerują, są nieprzeźroczyste i podatne na ścieranie.

Nadają się więc głównie do plombowania zębów mlecznych, ubytków przyszyjkowych, jako podkład do odbudowy kikutów zęba pod koronę protetyczną oraz jako matriały tymczasowe.