Każdy będzie mógł sprawdzić, dlaczego higienistka straciła uprawnienia do pracy

W Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego umieszczonych będzie wiele informacji o pracowniku medycznym – m.in. to, z jakiego powodu stracił uprawnienia do wykonywania zawodu. Rejestr będzie w tym zakresie w pełni jawny – oznacza to, że informacje o ewentualnych problemach pracownika medycznego będzie mógł sprawdzić każdy internauta. Dodatkowo, dane te nie będą z Rejestru usuwane. Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że jest to niezgodne z konstytucją.

Przypomnijmy – na mocy ustawy o niektórych zawodach medycznych powstanie Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Uzyskanie wpisu do Rejestru będzie warunkiem dopuszczenia do wykonywania zawodów medycznych wskazanych w ustawie, w tym zawodów asystentki i higienistki stomatologicznej. Składanie wniosków o wpis do Rejestru będzie możliwe od 26 marca, czyli od dnia wejścia w życie ustawy. Termin na złożenie wniosku minie 26 września 2024 r. Pisaliśmy o tym TUTAJ.

Rejestr częściowo jawny

Zgodnie z zapisami ustawy, Rejestr będzie częściowo jawny, m.in. w zakresie informacji dotyczących osoby wykonującej zawód medyczny, numeru wpisu, indywidualnego identyfikatora wpisu, daty wpisu, nazwy wykonywanego zawodu medycznego, imienia i nazwiska osoby wykonującej zawód medyczny, a także nazwy i adresu miejsca wykonywania zawodu medycznego. Eksperci twierdzą, że jest to uzasadnione m.in. z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjentów oraz pracodawców, którzy będą mogli sprawdzić, czy zatrudniona przez nich osoba na pewno może wykonywać dany zawód medyczny.

Wątpliwości budzi jednak fakt, że w Rejestrze całkowicie jawne będą także informacje o zawieszeniu oraz utracie prawa do wykonywania zawodu, a także ich przyczyn. Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą, osoba wykonująca zawód medyczny będzie traciła uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego w przypadku:

– utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych,

– pozbawienia praw publicznych,

– prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,

– pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego.

Informacje te będą umieszczane w Rejestrze i dostęp do nich będzie miał każdy – sąsiad, znajomy, przyszły pracodawca i tak naprawdę każdy internauta.

RPO: przepisy niezgodne z konstytucją

Już w październiku 2023 r. prezydent Andrzej Duda skierował do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych w zakresie dotyczącym ujawniania w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do wykonywania tego zawodu.

Udział w postępowaniu zgłosił też Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek, który przygotował w tej sprawie obszerne stanowisko i wniósł, by przepis ten uznać za niezgodny z art. 47 i art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w związku z jej art. 31 ust. 3.

– Celem utworzenia Rejestru było umożliwienie weryfikacji osób wykonujących te zawody przez pracodawców i pacjentów. Nie uzasadniono jednak konieczności ujawnienia w nim tak szerokiego zakresu danych. Jest on szeroki i obejmuje m.in. datę utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny – czytamy w komunikacie.

Jak dodano, dane te będą dostępne dla nieograniczonego kręgu osób na całym świecie, co – według RPO – stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Dodatkowo, informacje te nie będą usuwane z Rejestru, czego nie da się pogodzić z instytucją zatarcia skazania. – Wprowadzone rozwiązanie nie jest konieczne dla osiągnięcia celu publicznego, jakim miałaby być weryfikacja osób wykonujących zawód medyczny przez pacjentów czy pracodawców. Co istotne, ustawodawca zwykły, przewidując publiczny dostęp do danych ustanowionych zakwestionowanym przepisem, pozbawił osoby wykonujące zawód medyczny gwarancji ochrony tych danych. Udostępnianie danych osobowych w rejestrach publicznych za pomocą Internetu powoduje, że informacje te są dostępne dla potencjalnie nieograniczonej liczby osób i mogą być wykorzystywane w innych celach niż potrzeba wyszukania czy zidentyfikowania osoby wykonującej zawód medyczny – podkreślono.

W myśl orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE już samo udostępnienie danych w Internecie stanowi naruszenie prawa do prywatności, a po ich publicznym udostępnieniu iluzoryczna staje się dla tych osób skuteczna obrona przed niewłaściwym wykorzystaniem. – Dlatego w ocenie Rzecznika zakres danych w postaci elektronicznej podlegających ujawnieniu w rejestrze publicznym należy uznać za nadmierny. Udostępnienie informacji ma bowiem służyć weryfikacji osób wykonujących zawody medyczne przez pracodawców i pacjentów. Biorąc pod uwagę, że ustawa przewiduje, iż jedynie osoby wpisane do rejestru mogą wykonywać zawód medyczny, a osoba pozbawiona tego prawa zostaje z niego usunięta, to informacja o wpisie do rejestru wydaje się przesłanką wystarczającą do potwierdzenia tożsamości osoby wykonującej zawód medyczny. Ujawnienie dodatkowych informacji odnoszących się do przyczyn utraty tego prawa, które to informacje należą do szczególnie chronionej sfery życia tych osób, wykracza więc poza zakres niezbędnych informacji, które mogą być udostępniane przez władze publiczne – podsumowano.

Zakwestionowane przepisy wchodzą w życie 26 marca 2024 r. Już na etapie prac legislacyjnych zgłaszano uwagi dotyczące niekonstytucyjności tego przepisu. Odpowiednia poprawka Senatu została jednak odrzucona przez Sejm.

Jednym z elementów ustawy o niektórych zawodach medycznych jest załącznik, w którym określono, jaki wykształcenie i kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty musi mieć osoba wykonująca zawód asystentki lub higienistki stomatologicznej. – Ustawa wejdzie w życie 26 marca 2024 r. Do tego czasu warto ją zweryfikować, by mieć pewność, że gdy obudzimy się w nowej rzeczywistości normatywnej, będziemy pracować na podstawie i granicach przepisów prawa – mówiła podczas webinaru „Asystentka i higienistka 2.0 – co w praktyce zmieni się w Twojej pracy po wprowadzeniu ustawy?” dr Natalia Piotrowska – radca prawny, wykładowca akademicki, współpracownik Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego.

Źródło: https://bip.brpo.gov.pl/pl/