Hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa (MIH)

Hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa (z ang. molar incisor hypomineralisation, MIH) to występująca u dzieci choroba zębów, w przebiegu której dochodzi do nieprawidłowości w rozwoju szkliwa na stałych trzonowcach i siekaczach. Powoduje to różne powikłania, takie jak nadwrażliwość zębów, zaburzenia estetyki oraz zwiększona podatność na próchnicę. Leczenie MIH może obejmować zarówno działania profilaktyczne, takie jak fluoryzacja oraz uszczelnianie bruzd, jak i odbudowę z wykorzystaniem np. żywic kompozytowych.

Hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa jako jednostka chorobowa została wyodrębniona w 2001 r. przez holenderską stomatolog dziecięcą dr Karin Weerheijm. Określa się ją jako nieprawidłowość szkliwa zębów pochodzenia systemowego, obejmującą jeden lub więcej zębów trzonowych stałych, a w wielu przypadkach również siekacze. Pierwsze objawy choroby obserwuje się najczęściej u dzieci między 6. a 8. rokiem życia, a według różnych badań, częstość występowania MIH waha się od 2,4% do 40,2% (w zależności od populacji).

Hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa (MIH) – przyczyny

Mimo znaczących postępów medycyny i stomatologii oraz podejmowania wielu prób badawczych, jak dotąd nie udało się jednoznacznie i ostatecznie wyjaśnić przyczyn rozwoju choroby. Podkreśla się, że hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa ma charakter złożony i wieloczynnikowy.

I tak w specjalistycznej literaturze znajdują się informacje, że na rozwój MIH mogą wpływać:

• czynniki genetyczne zaburzające rozwój szkliwa już w okresie prenatalnym,

• przebyte przez matkę w trakcie ciąży infekcje wirusowe, powtarzające się epizody gorączki, częste wymioty, niedożywienie, przyjmowane niektóre leki, nadciśnienie i cukrzyca,

• ciąża bliźniacza, przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa, komplikacje okołoporodowe,

• narażenie na dioksyny (czynniki toksyczne o udokumentowanej kancerogenności), które mogą przedostawać się do organizmu dziecka wraz z mlekiem matki,

• przebyte przez dziecko w pierwszych latach życia choroby z wysoką gorączką oraz przyjmowanie antybiotyków,

• przebyta ospa wietrzna i odra, a także zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego oraz choroby układu pokarmowego,

• niski poziom witaminy D w organizmie dziecka,

• ogólnie zły stan zdrowia dziecka w pierwszych 3-4 latach jego życia.

Hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa (MIH) – jak się objawia?

Obraz kliniczny hipomineralizacji trzonowcowo-siekaczowej obejmuje występowanie wyraźnie odgraniczonych od zdrowych tkanek białych, żółtych lub brązowych plam na szkliwie w obrębie trzonowców i siekaczy – w niektórych badaniach kolor zmian łączy się ze stopniem zaawansowania choroby (tzn. im plamy ciemniejsze, tym schorzenie jest bardziej zaawansowane). Dodatkowo, u dzieci obserwuje się zwiększoną porowatość szkliwa, a także występowanie ich uszkodzeń oraz ubytków.

Biorąc pod uwagę nasilenie objawów, część badaczy dzieli hipomineralizację trzonowcowo-siekaczową na łagodną (gdy uszkodzonych jest mniej niż 30% tkanek zęba), średnią (gdy uszkodzonych jest od 30 do 50% tkanek) oraz ciężką (powyżej 50% uszkodzonych tkanek zębów).

Chorobę różnicuje się m.in. z fluorozą, hipoplazją szkliwa, próchnicą, erozją szkliwa oraz przebarwieniami związanymi ze stosowaniem tetracykliny.

Hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa (MIH) – jak można ją leczyć?

Leczenie hipomineralizacji trzonowcowo-siekaczowej bywa trudne, bo pacjentami są dzieci, a choroba powoduje m.in. nadwrażliwość zębów, zwiększoną podatność na próchnicę oraz powtarzające się uszkodzenia wypełnień.

Metody terapii zależą od stopnia zaawansowania schorzenia, przy czym przyjmuje się, że pacjenci powinni zgłaszać się na regularne kontrole stomatologiczne – najlepiej co 3 miesiące. Jeśli hipomineralizacja trzonowcowo-siekaczowa ma łagodną postać i znajduje się w początkowych stadiach, zalecane są przede wszystkim bardzo intensywne działania profilaktyczne: miejscowe stosowanie preparatów fluorkowych, lakowanie szczelin i bruzd, stosowanie dostosowanych do wieku środków znoszących nadwrażliwość oraz pozytywnie wpływających na remineralizację szkliwa, a także właściwą higienę domową (z użyciem miękkich szczoteczek oraz pasty do zębów z fluorem).

W bardziej zaawansowanych postaciach MIH konieczna jest już odbudowa tkanek twardych zęba – w literaturze jako materiały możliwe do użycia w takich przypadkach wymienia się m.in. cementy szkło-jonomerowe oraz kompozyty. Jeśli długoterminowe rokowania nie są pozytywne, po konsultacji ortodontycznej rozważa się niekiedy ekstrakcje pierwszych trzonowców stałych. Jak już wspomniano, nawet po zakończeniu aktywnego etapu leczenia, pacjent z hipomineralizacją trzonowcowo-siekaczową musi znajdować się pod stałą opieką dentysty.