Coraz bliżej nowych leków dla chorych na COVID-19

Związki, które potencjalnie mogą stać się lekami dla chorych na COVID-19, udało się zidentyfikować naukowcom pod kierunkiem prof. Marcina Drąga z Politechniki Wrocławskiej we współpracy z kolegami z Belgii i Niemiec. Ich odkrycie zostało opublikowane na łamach prestiżowego czasopisma „Nature Chemical Biology”.

Związki silnie hamujące działanie jednego z enzymów koronawirusa SARS-CoV-2 – proteazy Mpro, a w konsekwencji – powielanie się (replikację) wirusa, zostały przetestowane w laboratorium na ludzkich komórkach wątroby zainfekowanych koronawirusem. – Okazało się, że inhibitor proteazy, który zidentyfikowaliśmy, działa praktycznie z taką samą mocą, jak remdesivir (lek przeciwwirusowy dopuszczony obecnie do stosowania u osób z ciężką postacią COVID-19 – przyp. red.), ale jest mniej toksyczny dla komórek ludzkich – powiedział PAP prof. Marcin Drąg z Katedry Chemii Biologicznej i Bioobrazowania Politechniki Wrocławskiej.

Jego zdaniem, rodzi to nadzieję, że w przyszłości można będzie stosować skutecznie koktajl leków w terapii chorych na COVID-19. Remdesivir ma bowiem inny mechanizm działania (jest inhibitorem enzymu o nazwie polimeraza RNA zależna od RNA). – Gdybyśmy mogli podawać koktajl kilku leków, jak w terapii osób z HIV, to na pewno dużo szybciej moglibyśmy leczyć pacjentów z COVID-19 – ocenił badacz.

Najnowsza publikacja w „Nature Chemical Biology” opisuje dalsze ustalenia polskich naukowców. Udało im się bowiem zidentyfikować nowe związki bardzo silnie hamujące proteazy wirusa SARS-CoV-2. Inhibitor proteazy Mpro został przetestowany w laboratorium prof. Drąga a następnie wysłany do laboratorium prof. Johana Neytsa w Leuven w Belgii. Tam w testach na ludzkich komórkach wątroby zainfekowanych SARS-CoV-2 wykazano, że działa on również dobrze, jak remsedivir. Co ważne, jest on mniej toksyczny dla ludzkich komórek.

W kolejnym etapie związek został przebadany w laboratorium prof. Rolfa Hilgenfelda z Uniwersytetu w Lubece w Niemczech, gdzie rozszyfrowano jego strukturę krystaliczną i wykazano, że faktycznie wiąże się on do centrum aktywnego proteazy Mpro.

Z kolei zespół prof. Wojciecha Młynarskiego z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi sprawdził, w jaki sposób inhibitor proteazy Mpro zachowuje się w materiale biologicznym, pobranym bezpośrednio od osób chorych na COVID-19. Próbki komórek pobierano z gardła pacjentów chorych na COVID-19. Przy pomocy stworzonego w laboratorium prof. Drąga specjalnego markera (którym był inhibitor połączony ze znacznikiem fluorescencyjnym) można było sprawdzić, w jaki sposób proteaza Mpro reaguje z inhibitorem. – W ten sposób stworzyliśmy kompletny model do projektowania kolejnych leków przeciwwirusowych – podkreślił prof. Drąg. Zaznaczył, że teraz konieczne są badania kliniczne inhibitora proteazy Mpro, aby można było ocenić jego skuteczność u ludzi.

Kilka dni wcześniej (16 października) na łamach czasopisma „Science Advances” zespół prof. Drąga opisał także dwa inhibitory drugiej proteazy koronawirusa SARS-CoV-2 tj. proteazy PLpro. Działają one selektywnie na enzym wirusa, ale nie na ludzkie proteazy. To znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w wypadku ich zastosowania u pacjentów.

Prof. Drąg i jego współpracownicy prowadzą dalsze badania. Wiedza na temat obu proteaz została przez nich wykorzystana do tzw. retargetowania leków, czyliszukania nowych zastosować istniejących leków. – Ustaliliśmy, że liczne analogi znanego leku ebselenu, działają bardzo dobrze na obydwa enzymy – powiedział prof. Drąg. Badania te były prowadzone we współpracy z dr. inż. Mirosławem Giurgiem z Politechniki Wrocławskiej. – Testujemy je aktualnie w laboratoriach wirusologicznych. Ze wstępnych informacji wynika, że wiele z nich działa świetnie – podsumował prof. Drąg.

– Pandemia zmieniła nasz sposób myślenia, ale też organizację pracy. Dużo czasu poświęcamy pomiędzy pacjentami na dezynfekcję gabinetu – mówi lek. dent. Michał Szczutkowski.

Oprac. AF, źródło: PAP Nauka w Polsce

Fot. Archiwum