Z wizytą u stomatologa – dzieci w wieku od 1 do 3 lat

Niemowlak u dentysty?

Do gabinetów stomatologicznych (nie licząc gabinetów specjalizujących się w leczeniu najmłodszych) bardzo rzadko trafiają dzieci od momentu urodzenia do momentu ukończenia trzech lat. Wspomnieć należy, że dzieci w tym wieku najczęściej pozostają w najbliższym, przyjaznym otoczeniu osób z kręgu rodziny. W tym czasie następują duże zmiany w ich rozwoju. Dziecko opanowuje trudną sztukę samodzielnego przemieszczania się, poznając przestrzeń w której się porusza. Powoli również ujawnia się zainteresowanie własnym ciałem, które poddaje na swój sposób "badaniu".

By lekarze nie mieli problemów z przyjmowaniem do swoich gabinetów, badaniem i leczeniem wspomnianej, najmłodszej grupy pacjentów starają się odpowiednio wcześnie podjąć współpracę z rodzicami, gdyż to oni są osobami, z którymi najczęściej dziecko przebywa. To właśnie opiekunowie są odpowiedzialni za podstawową wiedzę dziecka na temat otaczającego je świata i przygotowanie malucha do pierwszego kontaktu z lekarzem dentystą.
Właśnie od rodziców zależy czy dziecko przyjdzie nastawione pozytywnie czy negatywnie do badania i/lub leczenia, gdyż w tym okresie następuje w rozwoju człowieka intensywna nauka języka mówionego, rozumienie słów i mowy oraz pierwsze mniej lub bardziej udane próby komunikacji za ich pomocą. Dziecko jest w stanie myśleć i wyobrażać sobie rzeczy nieobecne.

Dzieci w wieku od 3 do 7 lat

Dziecko w kolejnym okresie swojego życia; w przedziale wiekowym od 3 do 7 lat ma już dobrze wykształconą wrażliwość słuchową, dochodzi u

niego do zatarcia granicy między rzeczywistością a jego własną fantazją. U dziecka w tym wieku kształtuje się wyobraźnia, która stanowi uzupełnienie innych zmysłów. Ważne, że dziecko w tym wieku potrafi słuchać drugiej osoby. Przeważającą formą działalności małego człowieka jest zabawa, najchętniej indywidualna lub z opiekunem.

Trzylatek stara się umacniać swoje nowo odkryte "ja", buntując się i w ten sposób z pomocą nieposłuszeństwa utwierdzając swoją osobowość. Bardzo łatwo traci poczucie bezpieczeństwa, najczęściej wyrażając to płaczem. Myślenie trzyletniego dziecka ma charakter globalny, co równoznaczne jest z tym, że dziecko nie wyróżnia poszczególnych elementów otoczenia jako odrębnych szczegółów. Dziecko w tym wieku myśli przede wszystkim za pomocą swoich oczu, uszu, rąk, praktycznie za pomocą całego ciała. Dotąd niechętne, coraz częściej staje się otwarte na współpracę. Należy pamiętać, że uwaga dziecka może być utrzymana przez około 20-35 minut, dlatego jakiekolwiek działania lecznicze, jeśli mają być skuteczne nie powinny przekraczać tego czasu.

Czterolatek w sposób wyraźny pragnie skupiać na sobie uwagę. Jednocześnie lubi się przeciwstawiać wszelkim poleceniom, które dotychczas wykonywał bez sprzeciwu. To okres ciągłego "NIE" ze strony młodego człowieka. Jest to, podobnie jak u trzylatków forma wzbogacenia i utwierdzenia własnego "ja". Stosowanie w tym okresie jakichkolwiek kar jest bezcelowe. Zdecydowanie więcej korzyści w postępowaniu z małym człowiekiem przyniesie określenie jasnych granic i reguł, stanowczość i konsekwencja, których niestety brak wielu rodzicom odwiedzającym gabinety stomatologiczne z czteroletnimi pacjentami. Inną ważną cechą charakteru czterolatka jest często graniczący z fanatyzmem stosunek do prawdy. Nie są ważne intencje drugiej osoby, najczęściej w tym wypadku lekarza stomatologa, tylko prawda. Jeśli chcemy zyskać zaufanie małego pacjenta w tym wieku najlepiej mówić mu prawdę, ale językiem dla niego zrozumiałym. W wieku czterech lat dzieci zaczynają rozumieć, że oszustwo jest czymś złym.

Pięciolatki to idealni pacjenci, pogodzeni ze sobą, spokojni, przyjacielscy. Można na nich polegać. Są wytrwałe w swoich intencjach. Rozwój zdolności postrzegania postępujący w tym okresie sprawia, że dzieci coraz sprawniej uczą się dostrzegać sygnały wskazujące na trudną sytuację emocjonalną, łatwiej dostosowują się do innych osób reagując w odpowiedni sposób. Przestają również oceniać świat w kategoriach otrzymania nagrody lub kary, zaczynają rozumować w kategoriach czy coś jest słuszne czy też nie jest.

W wieku lat sześciu następuje jakby nagły zwrot i zachowanie starszaka zaczyna przypominać zachowanie dziecka 2,5 letniego. Często sześciolatek chce mieć wszystkiego najwięcej, chce być najlepiej oceniany, najbardziej kochany, chce być w centrum uwagi. Skrajne emocje, jakie targają małym człowiekiem sprawiają, że odbierane jest ono jako krnąbrne i niegrzeczne, a jednocześnie ciekawe wszystkiego. W sposobie postępowania z sześciolatkiem pomocne są motywacje zawierające podziw i uznanie dla jego osiągnięć.

Siedmiolatki bardzo często wymagają od siebie zbyt wiele. Zaczynają dostrzegać różnice między umiejętnościami własnymi a umiejętnościami rówieśników. Potrafią odczuwać to, co przeżywa inna osoba w trudnej sytuacji. Oczekują wsparcia i zrozumienia rozterek związanych z poważnym ich traktowaniem. Potrzebują wsparcia i dużej życzliwości. To u nich kształtuje się w pełnej swej formie empatia poznawcza, tak typowa dla relacji lekarz-pacjent.

opr. Maciej Zamysłowski