Zapobieganie urazom w sporcie
Zapobieganie urazom w sporcie
W dyscyplinach sportu, w których istnieje zwiększone prawdopodobieństwo powstania urazu priorytetem staje się zabezpieczenie głowy, twarzy i jamy ustnej. Środki ochrony różnią się od siebie w zależności od dyscypliny sporu i mogącego wystąpić mechanizmu urazu.
Do należytej ochrony głowy należy stosować hełmy lub kaski, które zapobiegają złamaniom czaszki i w pewnym stopniu wstrząśnieniom mózgu. W celu ochrony twarzy konieczne jest stosowanie masek i okularów, chroniących przed urazami twarzy i jamy ustnej. Na redukcję i ciężkość urazów w obrębie jamy ustnej i zębów wpływ ma użytkowanie ochraniaczy jamy ustnej.
Hełmy zapobiegają przed urazami twarzy, głowy i mózgu, lecz nie zabezpieczają dolnej części twarzy i jamy ustnej, stąd wskazane są hełmy połączone z ochronną maską z zabudowaną częścią bródkową. Hełmy są obowiązkowe w szeregu sportów, ich wykazy opracowane przez rzeczoznawców są obowiązujące w danym kraju. Kaski są zalecane lub obowiązkowe szczególnie w boksie, kickboxingu, hokeju na lodzie, narciarstwie zjazdowym, skokach narciarskich, saneczkarstwie, bobslejach, slalomie, sportach motorowych i motorowodnych, skokach spadochronowych, żeglarstwie lodowym, kolarstwie, jeździectwie terenowym, karate.
W przypadku uprawiania niektórych sportów zaleca się stosowanie ochraniaczy twarzy, masek ochronnych i okularów. Ochronne są konieczne u bramkarzy w hokeju na lodzie, na trawie, szermierce, wschodnich sztukach walki, jeździe motorami na żużlu, lacrosse, baseball i softball.
Za ochronę zębów szczęk i żuchwy w dużej mierze odpowiedzialne są szczękowe szyny ochronne. W razie urazu pomagają one zamortyzować siły mogące dokonać uszkodzeń struktur kostnych i samych zębów. Ich stosowanie zapewnia amortyzację i da równomierne rozłożenie siły uderzenia na całość kośćca twarzy, zmniejszając przez to ryzyko wstrząśnienia mózgu, uszkodzenia centralnego systemu nerwowego.
Szyny ochronne odgrywają znaczącą rolę w ochronie przeciw urazom. Według statystyk używanie szyn ochronnych zmniejsza 60-krotnie urazowość jamy ustnej, a o około 90% ryzyko urazu zębów siecznych szczęki.
Rola ochraniaczy jamy ustnej jest następująca:
-
podtrzymują miękkie tkanki warg i policzków chroniąc je przed rozerwaniem czy stłuczeniem przez zęby w czasie ciosu czy uderzenia,
-
zmniejszają ciężkość bezpośredniego uderzenia przez rozłożenie sił, które doprowadzają do złamania czy przemieszczenia przednich zębów,
-
chronią przeciwstawne zęby przed bezpośrednim gwałtownym kontaktem, redukując ryzyko ich złamania czy urazu tkanek podtrzymujących,
-
dostarczają żuchwie elastycznego podparcia przez absorpcję uderzenia,
-
zapobiegają groźnym uszkodzeniom o charakterze neurologicznym,
-
dostarczają ochrony przed urazem szyi i kręgosłupa szyjnego.
Jak prawidłowo użytkować szynę ochronną?
-
szyna winna tkwić w stabilnej pozycji w jamie ustnej,
-
nie powinna swobodnie przemieszczać się,
-
musi być wygodna, wręcz komfortowa, dobrze dopasowana,
-
nie może uciskać tkanek miękkich, a stwarzać im należytą ochronę,
-
koniecznie zapewniać swobodne oddychanie i mowę,
-
winna być wykonana z materiału łatwego do manipulacji, wystarczająco elastycznego i giętkiego dla absorbowania uderzenia, dostatecznie wytrzymałego, odpornego na ścieranie,
-
powinna absorbować i rozpraszać energię uderzenia przez pokrycie łuku zębowego szczęk,
-
zapobiegać złamaniom kości twarzy, szczególnie policzka, także żuchwy,
-
zapobiegać urazom stawu skroniowo-żuchwowego,
-
chronić zęby przed ich uszkodzeniem,
-
w miarę możliwości powinna być dostosowana do rodzaju uprawianego sportu, wieku, stanu jamy ustnej, szczególnie przy obecności wad zgryzu, uwzględniać utracone czy nie wyrznięte zęby.
W tekście wykorzystano fragmenty książki "Problemy stomatologiczne uprawiających port" prof. zw. dr hab. med. Zofii Knychalskiej Karwan.
dodano: 2009-05-28 13:53:13
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Ubytki w zębach to coś, czego za wszelką cenę chcemy uniknąć. Nie są one w stanie naturalnie się zregenerować, a duża dziura może być bardzo bolesna. Jej konsekwencja to zazwyczaj drogie wypełnienie lub usunięcie całego zęba. A za to wszystko odpowi...