Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej to schorzenie występujące najczęściej u dzieci do 3.-4. roku życia, spowodowane zakażeniem wirusem opryszczki zwykłej typu 1 (HSV-1). Choroba objawia się wysoką gorączką, zaczerwienieniem i obrzękiem dziąseł, a także rozwijającymi się w obrębie błon śluzowych, podniebienia i języka pęcherzyków oraz bolesnych nadżerek i owrzodzeń.

Wirus opryszczki zwykłej (Herpes simplex virus, HSV) występuje w dwóch typach – HSV-1 oraz HSV-2. Opryszczka w obrębie jamy ustnej i warg jest najczęściej wywoływana przez HSV-1, zaś typ HSV-2 zazwyczaj powoduje opryszczkę narządów płciowych.

Zakażenia wirusami HSV są bardzo rozpowszechnione – wirus przenosi się wśród ludzi przez bezpośredni kontakt (znajduje się w wydzielinach), może również przejść z matki na płód lub na noworodka (tzw. zakażenie okołoporodowe). Szacuje się, że wirus HSV-1 występuje o nawet 90% dorosłych, ale u większości zakażenie jest bezobjawowe. U dorosłych główną postacią zakażenia wirusem HSV-1 są nawracające epizody opryszczki wargowej, u dzieci natomiast diagnozowane jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – objawy

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej diagnozowane jest głównie u dzieci do 3.-4. roku życia. Choroba rozpoczyna się nagle bardzo wysoką, sięgającą nawet 40 stopni gorączką. Dziąsła dziecka są obrzęknięte i zaczerwienione, a zmiany z czasem obejmują również błony śluzowe przedsionka jamy ustnej, podniebienia, policzków i język. Na obszarach tych widoczne są pęcherzyki z czerwoną obwódką, które z czasem pękają, mogą lekko krwawić i przechodzą w bolesne owrzodzenia. Ból zazwyczaj jest tak silny, że dziecko odmawia przyjmowania płynów i pokarmów. Towarzyszy temu ślinotok, nieprzyjemny zapach z ust, niekiedy zmiany rozprzestrzeniają się na wargi i okoliczną skórę twarzy, a węzły chłonne są powiększone.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – leczenie

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej leczy się zarówno przyczynowo, jak i objawowo. Terapia przyczynowa ma oczywiście charakter przeciwwirusowy i obejmuje głównie przyjmowanie leków hamujących namnażanie się wirusa, takich jak acyklowir, walacyklowir lub famcyklowir. Według badań, leczenie rozpoczęte najpóźniej w ciągu 72 godzin od pojawienia się pierwszych objawów choroby znacznie skraca jej czas.

Jeśli chodzi o leczenie objawowe, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej wymaga przede wszystkim łagodzenia dolegliwości bólowych, obniżania gorączki oraz wspierania regeneracji błon śluzowych jamy ustnej. Zastosowanie znajdują m.in. paracetamol i ibuprofen (działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe), a także aplikowane miejscowo na błony śluzowe jamy ustnej preparaty o działaniu przeciwzapalnym i znieczulającym, zawierające w składzie np. benzydaminę, chlorheksydynę lub lidokainę. Bardzo ważne jest także odpowiednie nawadnianie chorego oraz maksymalne ułatwienie mu spożywania posiłków (dieta płynna, półpłynna i papkowata).

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – możliwe powikłania

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej może trwać nawet 14 dni – zmiany mają charakter samoograniczający, wykwity stopniowo zmniejszają się i zanikają samoistnie bez pozostawiania blizn. Ze względu na towarzyszący im dość silny ból, część dzieci w trakcie choroby odmawia jedzenia i picia, co może prowadzić do odwodnienia, będącego najczęstszym powikłaniem. W takiej sytuacji konieczna jest hospitalizacja i nawadnianie dożylne. Dość często występującym powikłaniem są także nadkażenia grzybicze zmian w jamie ustnej.

Inne powikłania – np. opryszczkowe zapalenie krtani, zanokcica opryszczkowa czy opryszczkowe zapalenie mózgu – zdarzają się rzadko.